>> Béo bở thị trường nâng cấp HTPK Liên Xô

Việc nâng cấp các hệ thống tên lửa phòng không lạc hậu của Liên Xô đang là một thị trường đầy tiềm năng. Ngoài việc nâng cấp các hệ thống tên lửa phòng không Liên Xô với các công nghệ tương thích sẵn của Nga hay Ukraina, các công ty quốc phòng phương Tây cũng không bỏ lỡ cơ hội béo bở này. Các hệ thống tên lửa phòng không được các nước phương Tây chú ý đến nhất phải kể đến như S-125 Pechora (SA-3 Goa), 2K12 Kub (SA-6 Gainful) và 9K33 Osa (SA-8 Gecko). Đã có nhiều công ty phương Tây giới thiệu sản phẩm nâng cấp của họ đối với những hệ thống này trên thị trường quốc tế. Đầu tiên có thể kể đến các dự án nâng cấp hệ thống phòng không 2K12 Kub của Raytheon hợp tác với công ty WZU (Wojskowe Zaklady Uzbrojenia) của Ba Lan. Chương trình này gồm 2 bước: Bước thứ nhất, Raytheon sẽ thay thế các thiết bị điện tử và hệ thống kiểm soát bắn của các hệ thống Kub cũ theo tiêu chuẩn phương Tây. Sau đó, Raytheon sẽ thay thế các tên lửa Nga cũ (sẽ hết hạn sử dụng trong giai đoạn 2015 - 2018) trên hệ thống bằng tên lửa của mình. Minh họa biến thể nâng cấp hệ thống phòng không 2K12 Kub sử dụng tên lửa AIM-120 SLAMRAAM. Trước đó, Raytheon dự tính sử dụng biến thể phóng từ mặt đất của tên lửa tầm trung AIM-120 SLAMRAAM và tên lửa RIM-7M Sea Sparrow để lắp đặt trên hệ thống 2K12 Kub tương tự như mô hình lắp đặt SLAMRAAM trên hệ thống 9K33 Osa trước đó. Tuy nhiên, do vấn đề tương thích, giá thành (giá thành một quả tên lửa SLAMRAAM từ 300.000 - 700.000 USD tùy phiên bản còn tên lửa Sea Sparrow có giá 165.000 USD/quả, Raytheon đã quyết định sử dụng tên lửa ESSM (Evolved Sea Sparrow) lắp đặt trên hệ thống 2K12 Kub và coi đây là trọng tâm trong thị trường nâng cấp các hệ thống phòng không Nga của mình. Tên lửa ESSM bản nâng cấp của Raytheon sử dụng cả hai chế độ radar bán chủ động và radar chủ động, có tầm bắn hơn 50 km và có tốc độ tới 1.361 m/giây (Mach 4), vượt xa tên lửa cũ trang bị trên hệ thống Kub, chỉ có tầm bắn 24 km và tốc độ 953 m/giây (Mach 2,8). Raytheon cho biết hệ thống tích hợp tên lửa ESSM trên Kub sẽ được thử nghiệm vào tháng 6/2012 và sẽ sản xuất hàng loạt vào năm 2014. Biến thể nâng cấp hệ thống Kub sử dụng tên lửa Evolved Sea Sparrow của Raytheon sẽ sản xuất hàng loạt từ năm 2014. Cạnh tranh với Raytheon là liên minh Retia (Séc) và Tập đoàn tên lửa châu Âu (MBDA). Bản nâng cấp của liên mình này thậm chí còn sâu và đắt đỏ hơn bản nâng cấp của Raytheon và WZU. Kết quả của phiên bản này là nâng cấp toàn diện thiết bị radar, điều khiển của SA-6 theo tiêu chuẩn châu Âu như lắp đặt mới hoàn toàn các thiết bị tiếp nhận và truyền dẫn thông tin, lắp đặt các khí tài quan sát quang điện tử, thay hệ thống điều khiển cũ bằng các màn hình tinh thể lỏng đa năng, lắp đặt thiết bị nhận biết bạn thù Mark XII và thiết bị chống nhiễu mới. Thiết bị điện tử của Kub được MBDA nâng cấp toàn bộ. Ngoài ra, MBDA cũng vũ trang lại toàn bộ xe phóng của SA-6 với tên lửa Aspide 2000 của MBDA. Tên lửa này sử dụng hệ thống dẫn đường radar bán chủ động, có tầm bắn từ 0,7 - 25 km, có khả năng tấn công các mục tiêu bay đến tốc độ Mach 2. Phiên bản nâng cấp hệ thống Kub của MBDA hợp tác với Retia (Séc) sử dụng tên lửa Aspide-2000. Hệ thống SA-6 nâng cấp này đã được thử nghiệm thành công các hạng mục vào những năm 2001, 2007, 2009 và đã sẵn sàng đi vào sản xuất hàng loạt. Ngoài ra, liên minh này cũng đã tiến hành các nâng cấp về thiết bị điện tử với hàng loạt hệ thống tên lửa 9K35 Strela (SA-13 Gopher) và 9K33 Osa (SA-8 Gecko). Trong đó, hệ thống phòng không 9K35 Strela được trang bị hệ thống thông tin liên lạc hoàn toàn mới, cơ chế phóng tên lửa tự động hoàn toàn khi phát hiện mục tiêu, hệ thống kiểm soát bắn mới, định vị vệ tinh GPS kết hợp dẫn đường quán tính INS và hệ thống phân biệt địch/ta Mark XII. Các nâng cấp của 9K35 Strela sẽ khắc phục được các yếu điểm chính của hệ thống như khả năng thông tin liên lạc, chia sẻ mmục tiêu cũng như cơ chế vận hành bằng tay chậm chạp. Hệ thống 9K35 Strela đã được nâng cấp toàn bộ thiết bị điện tử tương thích với châu Âu. Tương tự, hệ thống 9K33 Osa cũng được cải tiến với nhiều nâng cấp như trang bị lại các thiết bị thông tin liên lạc, nhận diện bạn/thù, kiểm soát bắn, chống nhiễu cũng như lắp đặt các khí tài điện tử theo tiêu chuẩn châu Âu. Bản nâng cấp thiết bị điện tử trên 9K33 Osa của MBDA. Các chương trình nâng cấp hệ thống phòng không Liên Xô của phương Tây không những đem lại những khoản lợi nhuận khổng lồ về kinh tế, mà từng bước, nó tạo dựng lên những ràng buộc quân sự khó có thể tách rời của phương Tây đối với các nước thuộc phe Xô Viết trước đây. Không những thế, nó có thể làm giảm nguy cơ tác chiến của không quân những nước này nếu xảy ra các cuộc xung đột như tại Libya hiện nay vì những nhà sản xuất đã hiểu quá rõ cách chống lại tên lửa phòng không do chính mình sản xuất.