>> Khám phá sức mạnh "xe tăng bay" huyền thoại Mi-24

40 năm hoạt động, trực thăng chiến đấu Mi-24 vẫn được tin dùng ở hàng chục quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. >> Top 10 trực thăng hàng đầu thế giới (Kỳ 1) >> Trực thăng quân đội Mỹ trong tương lai Năm 2013 đánh dấu kỷ niệm 40 năm ngày Liên Xô bắt tay sản xuất trực thăng chiến đấu Mi-24 tại nhà máy trực thăng Rostov (ngày nay đổi tên thành Rosvertol – Công ty Trực thăng Nga. Sau gần nửa thế kỷ tồn tại, Mi-24 vẫn được sử dụng phổ biến ở hơn 30 quốc gia trên thế giới. Chúng được coi như là huyền thoại trong “làng” trực thăng chiến đấu trên thế giới. Kể từ khi được đưa vào hoạt động, cuối những năm 1970 cho tới tận ngày nay, Mi-24 tham gia rất nhiều cuộc xung đột tại khu vực Trung Đông, châu Phi và tạo tiếng vang lớn. Trên chiến trường Afghanistan (1979-1989), Mi-24 của Không quân Liên Xô đã làm chiến binh Mujahideen phải kinh hoàng. Thậm chí có một vị lãnh đạo lực lượng này còn nói “chúng tôi không sợ người Xô Viết. Chúng tôi sợ những chiếc trực thăng của họ”. Ở Việt Nam, giữa những năm 1980, không quân ta cũng sử dụng một số Mi-24A truy quét tàn quân Khmer Đỏ. Những chiếc Mi-24A làm khiếp sợ quân địch. Trực thăng chiến đấu Mi-24 thiết kế để tấn công tiêu diệt mọi mục tiêu trên mặt đất (xe tăng, bộ binh, công sự phòng ngự kiên cố). Tuy nhiên, “thi thoảng” Mi-24 cũng có khả năng bắn hạ được máy bay. Cuộc chiến tranh Iran-Iraq đã từng ghi nhận, Mi-24 Iraq bắn hạ nhiều trực thăng AH-1J và UH-1 của Iran bằng súng máy YaKB và rocket. Đây là một thành tích hiếm có trực thăng chiến đấu nào trên thế giới đạt được. Mi-24 cũng được xem là loại trực thăng chiến đấu độc đáo nhất thế giới với khả năng vừa chở quân (như trực thăng vận tải), vừa có hỏa lực cực mạnh. Những chiếc Mi-24 có khoang chở quân chứa được 8 lính có vũ trang hoặc 4 cáng cứu thương hoặc 2,4 tấn hàng hóa. Về khả năng chiến đấu, trực thăng chiến đấu Mi-24 trang bị hỏa lực súng máy hoặc pháo (đặt ở đầu mũi). Trong ảnh là súng máy nòng xoay YakB 12,7mm trên những chiếc Mi-24D thế hệ đầu. Từ thế hệ 2 trở đi (seri Mi-24V, Mi-24P, Mi-35) thường lắp pháo 23-30mm cố định. Những khẩu YakB 12,7mm thiết kế với 4 nòng xoay, tốc độ bắn 4.000-5.000 phát/phút. Tương tự các loại trực thăng chiến đấu thế giới, Mi-24 bố trí 2 cánh nhỏ trên thân mang được 1,5 vũ khí (bom, rocket, súng máy, tên lửa chống tăng AT-6). Mi-24 có khả năng mang và ném những quả bom 250-500kg. Đây là đặc điểm ít thấy trên các loại trực thăng của Mỹ và phương Tây. Cận cảnh hình ảnh bệ phóng rocket trực thăng Mi-24 khai hỏa. Hiện nay, những chiếc Mi-24 tiếp tục được nhà sản xuất Nga thực hiện gói nâng cấp hiện đại hóa. Chủ yếu tập trung yếu tố cải tiến hệ thống điện tử, khí tài hỗ trợ ngắm bắn đạt độ chính xác cao hơn. Đáng lưu ý, không chỉ nước Nga – “cha đẻ” Mi-24, công ty ATE của Nam Phi cũng khá hứng thu với việc nâng cấp loại trực thăng này. Họ đã cho ra mắt biến thể “hầm hố” Mi-24 SuperHind Mk.II với hệ thống điện tử hàng không phương Tây. Sức mạnh khủng khiếp của Mi-24 trong cuộc chiến tranh Liên Xô - Afghanistan :

>> Super Hind, biến thể nâng cấp của Mi-24

Nam Phi đã giới thiệu biến thể hiện đại hóa trực thăng tấn công Mi-24 Super Hind được đánh giá vượt trội so với nguyên mẫu Mi-24 Hind của Nga. >> Siêu phẩm F-35 có dễ dàng bị phát hiện Công ty phát triển công nghệ và kỹ thuật Nam Phi (ATE) đã giới thiệu gói nâng cấp trực thăng tấn công Mi-24 Hind của Nga với tên gọi Mi-24 Super Hind. Gói nâng cấp được đánh giá có nhiều tính năng vượt trội so với nguyên bản của Nga. Theo đó, biến thể nâng cấp được giữ nguyên cấu hình bộ khung, động cơ, nhưng phần hệ thống điện tử được thay thế theo tiêu chuẩn NATO gồm, hệ thống điều hướng, hệ thống định vị toàn cầu GPS, hệ thống thông tin liên lạc, hệ thống kiểm soát vũ khí, tác chiến điện tử,... Buồng lái được trang bị 2 màn hình hiển thị đa chức năng 6x8 inch với khả năng hiển thị bản đồ kỹ thuật số, buồng lái có giao diện bắt mắt và thân thiện đối với phi công. Các thiết bị điện tử trên trực thăng có trọng lượng nhẹ hơn và tích hợp khả năng nhìn đêm. Biến thể Super Hind phía dưới và nguyên bản Mi-24 Hind phía trên. Tốc độ trung bình của Super Hind đạt 230km/h, tốc độ tối đa đạt 300km/h. Buồng lái của trực thăng được thiết kế lại cung cấp khả năng quan sát tốt hơn so với nguyên mẫu. Ngoài ra, khu vực buồng lái được bảo vệ bởi loại giáp kevlar. Nhờ sử dụng vật liệu mới, trọng lượng của trực thăng giảm đến 2 tấn so với nguyên mẫu, tăng khả năng hoạt động tốt hơn ở độ cao rất thấp. Phần mũi trực thăng được làm nhỏ hơn, kéo dài hơn, phía dưới cài đặt một pháo 20mm, phía trên khẩu pháo còn có hệ thống tìm kiếm kiêm chỉ thị mục tiêu FLIR tích hợp máy đo xa laser và theo dõi mục tiêu tự động. Sau khi nâng cấp, Mi-24 Super Hind có khả năng trang bị các loại vũ khí theo tiêu chuẩn NATO, biến thể nâng cấp có thể trang bị tên lửa chống tăng dẫn hướng laser bán chủ động INGWE có tầm bắn từ 5.000-10.000m. Hệ thống điện tử mới nâng cao khả năng chiến đấu, cho phép Super Hind thực hiện nhiều nhiệm vụ tác chiến khác nhau bất kể ngày đêm, đặc biệt là trong các điều kiện thời tiết bất lợi. Hệ thống điện tử trên Super Hind được vay mượn từ hệ thống điện tử của trực thăng tấn công Denel Rooivalk, riêng hệ thống board mạch chính của máy tính điều khiển được thiết kế riêng cho gói nâng cấp này. Cận cảnh hệ thống FLIR và pháo 20mm trước mũi Super Hind. Chương trình nâng cấp bao gồm 2 gói MkII và MkIII. Gói MkII tập trung vào thay thế các thiết bị điện tử, hệ thống kiểm soát kỹ thuật số, giảm độ rung trong khi bay. Còn gói MkIII được bổ sung một số thiết bị công nghệ cao, hệ thống chỉ thị mục tiêu gắn trên mũ phi công cho phép phi công điều khiển pháo 20mm theo mắt nhìn. Không chỉ vậy, yếu tố quan trọng của gói MkIII là bổ sung khả năng trang bị tên lửa chống tăng dẫn hướng laser bán chủ động INGWE. 8 tên lửa INGWE được trang bị trên giá treo hai bên cánh phụ của trực thăng. Trong quá trình kiểm tra sau nâng cấp, Super Hind thực hiện hơn 400 vụ phóng tên lửa INGWE, xác suất tiêu diệt mục tiêu của tên lửa đạt 90%. Ngoài ra, Super Hind đã bắn hơn 100.000 viên đạn 20mm. Đến năm 2004 Super Hind đã thực hiện được hơn 14.000 giờ bay Gói nâng cấp Super Hind đầu tiên được thực hiện cho Algeria với số lượng lên tới 40 chiếc. Trước sự hài lòng của Algeria, ATE đã đề xuất các chương trình nâng cấp hơn nữa dành cho loại trực thăng tấn công nổi tiếng thế giới này. Trong giai đoạn 2003-2005, ATE tích cực giới thiệu các gói nâng cấp Super Hind đến một số nước Đông Âu nhưng không đạt được thành công. Ngoại lệ duy nhất là ATE đã phối hợp với công ty TEREM Liconex của Bulgaria giới thiệu mô hình Mi-24 Super Hind MkIII cho không quân nước này. Gần đây gói nâng cấp Super Hind đã nhận được sự quan tâm của một số nước Đông Âu. Azerbaijan công bố ý định hiện đại hóa 24 chiếc Mi-24. Nhiều khả năng ATE sẽ dành được hợp đồng này. Ukraine cũng đang xem xét khả năng hợp tác cùng Nam Phi để nâng cấp toàn bộ trực thăng tấn công Mi-24 có trong biên chế. Dự kiến, các gói nâng cấp sẽ kéo dài thời gian phục vụ và nâng cao đáng kể khả năng tác chiến của loại trực thăng này. (Nguồn :: BDV )

>> Những 'chàng Hercules' bay (kỳ 2)

Từ rất sớm, các nhà quân sự Liên Xô đã coi trọng vai trò của trực thăng vũ trang hạng nặng và sự ra đời của Mi-24 là bằng chứng rõ nhất. >> Những 'chàng Hercules' bay (kỳ 1) Kỳ 2: Vang bóng một thời Việc Mỹ sử dụng trực thăng yểm trợ hỏa lực cho bộ binh trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam đã hối thúc các nhà thiết kế Liên Xô nghiên cứu và chế tạo Mi-24 - trực thăng vũ trang đầu tiên của họ. Hội tụ sức mạnh Chính thức được giới thiệu năm 1972, Mi-24 nhanh chóng được Không quân Liên Xô chấp nhận đưa vào trang bị. “Vay mượn” nhiều từ các loại trực thăng khác của Liên Xô, Mi-24 dùng 2 động cơ tuốc bin trục TV3-117M, kiểu cánh quạt chính 5 lá và cánh quạt đuôi 3 lá tương tự Mi-8. Các đặc điểm khung thân lấy từ Mi-14, bọc giáp dày chống đạn 12,7mm. Hai cánh nhỏ ở thân có mấu treo để mang vũ khí, phần cánh này còn có tác dụng tăng lực nâng. Vũ khí của Mi-24 thay đổi theo từng biến thể, ban đầu nó dùng súng 12,7mm, nhưng sau đó trang bị pháo 23mm hay 30mm. Đặc biệt, Mi-24 được trang bị tên lửa chống tăng AT-2 và sau đó là AT-6. Trực thăng vũ trang Mi-24 phóng rocket. Riêng buồng lái, biến thể Mi-24A/B dùng kiểu khoang lái cho 3 người (sĩ quan điều khiển vũ khí ngồi trước, phi công và hoa tiêu ngồi song song ở sau). Từ biến thể Mi-24D sử dụng khoang lái “bong bóng đôi” (sĩ quan điều khiển vũ khí ngồi trước, phi công ngồi sau). Điểm đặc biệt làm Mi-24 không có đối thủ là vừa được vũ trang, vừa có thể vận chuyển quân (8 người) cho nhiệm vụ đột kích đường không. Đi vào phục vụ không lâu, Mi-24 nhanh chóng thử nghiệm sức mạnh trên chiến trường và buộc đối phương phải “tâm phục khẩu phục”. Hạ F-4 bằng… tên lửa chống tăng? Trong chiến tranh Afghanistan (1979-1989), quân đội Liên Xô dùng Mi-24 truy quét các tay súng Mujahideen, gây khiếp sợ cho lực lượng này. Một thủ lĩnh Mujahideen thừa nhận: “Chúng tôi không sợ người Nga. Nhưng chúng tôi sợ trực thăng của họ”. Các tay súng Mujahideen còn gọi Mi-24 là “cỗ xe của ma quỷ”. Tuy nhiên, Mi-24 không phải là “bất khả chiến bại”. Tên lửa tầm nhiệt vác vai FIM-92 Stinger (xem loạt bài Uy lực từ bờ vai trên Đất Việt) mà Mỹ cung cấp cho Mujahideen đã bắn hạ nhiều chiếc trực thăng loại này. Căn nguyên là do động cơ Mi-24 xả quá nhiều khí nóng. Các nhà thiết kế nhanh chóng khắc phục bằng cách bổ sung hệ thống cảnh báo chống tên lửa cho Mi-24. Mi-24 của Không quân Nhân dân Việt Nam được bảo dưỡng tại nhà máy A41. Trong khi đó, việc dùng Mi-24 vừa chở quân, vừa chiến đấu không phải lúc nào cũng phát huy hiệu quả. Đảm đương thêm nhiệm vụ tìm bãi đáp để thả quân trong điều kiện địa hình đồi núi hiểm trở khiến phi công xao lãng và dễ bị bắn hạ. Vì thế, sau này, các chiến dịch truy quét Mujahideen đều được thực hiện theo chiến thuật: Mi-8 vận chuyển quân, còn Mi-24 yểm trợ hỏa lực. Tuy được thiết kế để chống tăng, nhưng Mi-24 hiếm khi có cơ hội thể hiện khả năng này. Thay vào đó, trong chiến tranh Iran-Iraq, Mi-24 của Iraq tham gia nhiều cuộc không chiến bất đắc dĩ với AH-1J Sea Cobra của Iran. Từ 1984-1986, Mi-24 bắn rơi một số lượng nhỏ AH-1J. Thậm chí, có nguồn tin khẳng định, Mi-24 đã hạ tiêm kích F-4 Phantom bằng tên lửa chống tăng. Mi-24 có mặt trong hàng chục cuộc xung đột lớn nhỏ trên thế giới, gây nhiều thiệt hại cho đối phương. Với thành công trên chiến trường, Mi-24 được khoảng 30 quốc gia nhập khẩu, trong đó có Việt Nam. Mi-24 đã hỗ trợ đắc lực cho bộ đội Việt Nam làm nghĩa vụ quốc tế ở Campuchia. Tháng 1.1980, phi đội Mi-24 đầu tiên được thành lập. Được điều động sang Campuchia từ năm 1984, Mi-24A hiệp đồng với các đơn vị UH-1, Mi-8 yểm trợ hỏa lực cho bộ binh truy quét tàn quân Khmer Đỏ. Mi-24A hiện vẫn trực chiến trong thành phần Không quân Nhân dân Việt Nam. Hậu duệ không “ăn khách” Sau sự thành công vang dội của Mi-24, Liên Xô bắt đầu phát triển mẫu trực thăng thế hệ kế tiếp mang tên Mi-28. Với thiết kế phá cách, Mi-28 bỏ khoang chở quân để chuyên tâm vào vai trò chiến đấu. Cánh quạt chính tương tự Mi-8, nhưng cánh quạt đuôi làm kiểu chữ “X” nhằm giảm tiếng ồn. Tối ưu hóa cho nhiệm vụ chống tăng, Mi-28 được cho là có sức mạnh khủng khiếp với 16 tên lửa AT-9 có thể xuyên thủng giáp tất cả các loại xe tăng hiện đại thế giới. Ngoài ra, Mi-28 còn có pháo 30mm bắn đạn xuyên giáp. Nếu xét về hỏa lực và hệ thống điện tử hiện đại, Mi-28 không hề thua kém Apache AH-64 của Mỹ. "Thợ săn đêm" Mi-28N. Người Nga còn trang bị cho biến thể Mi28-N radar sóng mm trên đỉnh cánh quạt chính, như AH-64D. Để hỗ trợ hoạt động ban đêm, Mi-28N có thêm thiết bị quan sát hồng ngoại, kính ngắm đêm cho phi công. Đặc biệt, buồng lái máy bay hiện đại hóa với màn hình LCD. Mi-28N bổ sung khả năng không chiến với tên lửa Igla-V và R-73. Nhưng trong cuộc đấu thầu gần đây, Ấn Độ đã “gạt” Mi-28N chọn AH-64D Apache. Theo lý giải của người Ấn, Mi-28N đã không đáp ứng được 20 tiêu chuẩn mà họ đề ra. Về kỹ thuật (điện tử và vũ khí), Mi-28N cũng “ngang ngửa” với đối thủ cạnh tranh AH-64D. Vấn đề ở chỗ, dù có 2 động cơ khỏe nhưng ngốn nhiều nhiên liệu nên bán kính chiến đấu của Mi-28N đạt 200km so với 480km của AH-64D). Một điểm nữa, sức mạnh Mi-28N mới chỉ thể hiện trên lý thuyết, trong khi AH-64D đã có kinh nghiệm thực chiến. Không chỉ thất bại ở nước ngoài, Mi-28N còn bị chính Bộ Quốc phòng Nga từ chối. “Khi nhìn thấy chiếc Mi-24, chân tay tôi run lẩy bẩy. Ý nghĩ đầu tiên của tôi là thật khủng khiếp. Riêng chiếc máy bay thôi đã đủ nặng hơn AH-1 ba lần và nặng hơn Apache AH-64 gần gấp rưỡi”, một viên phi công trực thăng của Mỹ chia sẻ. Lần đầu tiên tiếp xúc với Mi-24 vào giữa năm 1980 khi đang tập lái chiếc Apache AH-64, người phi công này thực sự ấn tượng mạnh với “những ô cửa kính” và lớp giáp “không thể xuyên thủng” của Mi-24.