>> Thái Lan - Chìa khóa của Mỹ để kiềm chế Trung Quốc ?

Với vị trí chiến lược ở khu vực Đông Nam Á, Thái Lan đang lấy lại “vị thế” của một trong những đồng minh then chốt của Mỹ tại khu vực. Đất nước “Chùa vàng” được đánh giá là chìa khóa để Mỹ can dự vào khu vực và kiềm chế một Trung Quốc đang trỗi dậy. >> Trung Quốc và giấc mơ siêu cường số 1 >> Vikramaditya - Tàu sân bay mang theo giấc mộng lớn của Ấn Độ Tình trong như đã… Những động thái “xích lại gần nhau” giữa Mỹ và Thái Lan, hai đồng minh lâu năm, được thể hiện rõ hơn sau chuyến thăm tới Thái Lan của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Martin Dempsey. Cùng với đó là tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta về việc Mỹ chuyển trọng tâm sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại Đối thoại an ninh Shangri-La ở Singapore. Những động thái, những tuyên bố gần đây cho thấy cả Thái Lan và Mỹ đều mong muốn điều chỉnh và làm mới các chiến lược chung của hai bên nhằm khôi phục quan hệ liên minh giữa hai nước. Tướng Mỹ Martin Dempsey và Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra Báo chí Thái Lan mới đây tiết lộ phía Mỹ đã ủy nhiệm cho Giáo sư Catharin Dalpino nghiên cứu các khả năng hiện đại hóa và củng cố quan hệ hợp tác giữa Mỹ và Thái Lan. Được biết, bà Catharin Dalpino nguyên là một nhà ngoại giao và hiện là Trưởng khoa Quan hệ Quốc tế thuộc Đại học Simmon. Trong một cuộc hội thảo do Học viện nghiên cứu quốc phòng quốc gia của Mỹ và Đại học Thammasat của Thái Lan đồng tổ chức, bà Dalpino đã trình bày các ý tưởng của mình. Theo đó, Mỹ và Thái Lan cần tăng cường trao đổi các chuyến thăm cấp cao, thiết lập đối thoại song phương về sự tác động của việc Trung Quốc trỗi dậy, phát triển sân bay quân sự U-tapao thành trung tâm khu vực về cứu trợ thảm họa và nhân đạo, mở rộng thành viên tham gia cuộc tập trận “Hổ mang vàng”, cũng như thúc đẩy tự do hóa thương mại song phương cũng như khu vực. Bà Dalpino cho rằng việc làm mới liên minh Mỹ-Thái là nhân tố then chốt để Mỹ can dự vào khu vực và thực hiện chiến lược trở lại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Cái cớ hợp lý Thái Lan là đồng minh lâu đời nhất của Mỹ tại châu Á. Năm tới, Mỹ và Thái Lan sẽ cùng kỷ niệm 180 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Tuy nhiên, mối quan hệ liên minh này dường như không kịp thích ứng với các thay đổi trong thế kỷ XXI. Sau Chiến tranh Việt Nam, mối quan hệ đồng minh này đã không được cả hai bên “chăm chút” nên có dấu hiệu nhạt dần. Nguyên nhân chính là do những quan điểm khác nhau về mối đe dọa cũng như mục tiêu khác nhau trong việc mở rộng quan hệ chính trị, kinh tế và an ninh của hai nước. Tuy nhiên, sự thay đổi trong nhận thức về mối đe dọa trong giai đoạn mới đang mở ra cơ hội để hai nước làm hồi sinh mối quan hệ liên minh này. Những đe dọa an ninh phi truyền thống sau Chiến tranh Lạnh như chủ nghĩa khủng bố đã trở thành điểm tựa cho quan hệ Mỹ-Thái hiện nay. Giới phân tích đánh giá Thái Lan không giống với các đối tác khác của Mỹ ở châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines hay Australia. Mối quan hệ này không xuất phát từ một thỏa thuận hay yêu cầu phải cập nhật. Với Mỹ, Thái Lan có vai trò khác và chỗ dựa cho mối quan hệ này tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực an ninh phi truyền thống. Cuộc tập trận “Hổ mang vàng” mà Thái Lan làm chủ nhà là minh chứng cho điều này. Cuộc tập trận chủ yếu tập trung vào các hoạt động cứu trợ nhân đạo. Một binh sĩ Thái Lan cho một binh sĩ Mỹ uống máu hổ mang trong cuộc tập trận “Hổ mang vàng 2012” tại một căn cứ quân sự tại tỉnh Chon Buri, Thái Lan ngày 13/2. Tuy nhiên, Mỹ vẫn chưa thể tận dụng “cánh cửa” Thái Lan để bước chân vào khu vực ASEAN. Cuộc tập trận “Hổ mang vàng” vẫn chưa tìm được cách để kết nối với các cơ chế khác của khu vực như Diễn đàn Khu vực ASEAN hay Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN. Chính vì vậy, trong chuyến đi tới Campuchia vào tháng 11 tới để dự Hội nghị thượng đỉnh Phnom Penh, nhiều khả năng Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ “ghé” qua Thái Lan để tìm cách mở cánh cửa này và can dự sâu hơn vào khu vực. Thái Lan cũng thể hiện thái độ hoan nghênh sự trở lại của Mỹ khi cho rằng điều này sẽ góp phần cho ổn định khu vực. Tuy nhiên, các chuyên gia của Thái Lan như ông Kavi Chongkittavorn, chuyên gia tại Học viện an ninh và nghiên cứu quốc tế, cho rằng Thái Lan cần vạch một ranh giới rõ ràng trong liên minh với Mỹ. Đây là điều mà Australia đã làm. Bên cạnh đó, việc sử dụng sân bay U-tapao phải được giám sát chặt chẽ. Quốc kỳ các nước tham gia tập trận Hổ mang vàng 2012 Trong khi đó, Tướng Surasit Thanadtang - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chiến lược, cho biết Thái Lan muốn nhìn thấy Mỹ mở rộng vai trò đa phương của họ, đặc biệt tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN và các diễn đàn cứu trợ thảm họa và nhân đạo. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng Thái Lan chưa hẳn đã quan trọng bằng Ấn Độ, Việt Nam hay Singapore. Vai trò của Thái Lan trong ASEAN hiện không thực sự rõ ràng. Để có được “vai trò” trong ASEAN và giúp Mỹ can thiệp vào khu vực, Thái Lan cần tiếp tục quan hệ “hai đầu” bằng cách duy trì hợp tác quân sự cả với Mỹ và Trung Quốc. Trong khi đó, Thái Lan vẫn phải tiếp tục đóng vai trò tích cực hơn nữa trong các cơ chế khu vực như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN và Diễn đàn khu vực ASEAN. Mục tiêu U-tapao Một trong những mục tiêu trước mắt mà Mỹ nhắm tới khi làm sống lại mối quan hệ đồng minh với Thái Lan chính là căn cứ không quân và hải quân U-tapao trên Vịnh Thái Lan. Người Mỹ không hề che giấu ý đồ muốn giành quyền kiểm soát căn cứ chiến lược này. Có lẽ, Chính phủ của nữ Thủ tướng xinh đẹp Yingluck Shinawatra đã chấp thuận các yêu cầu của Mỹ về việc sử dụng căn cứ U-tapao. Đổi lại, Thái Lan sẽ nhận được sự ủng hộ về chính trị từ phía Mỹ. Cơ quan Hàng không Vũ trụ (NASA) của Mỹ mới đây đã bày tỏ mong muốn được sử dụng U-tapao để tiến hành các nghiên cứu về thời tiết tại Đông Nam Á. Đây được coi là kế hoạch đầy tham vọng của NASA với chiến dịch khoa học mang tên Nghiên cứu tổng hợp điều kiện khí hậu, mây mưa ở Đông Nam Á (SEAC4RS). Những chiếc pháo đài bay B-52 của Mỹ tại căn cứ U-tapao trong Chiến tranh Việt Nam Chiến dịch khoa học này sẽ nhận được sự hỗ trợ của Tổ chức khoa học quốc gia và Phòng thí nghiệm nghiên cứu hải quân Mỹ. NASA sẽ tập hợp dữ liệu và kết quả quan trắc từ các vệ tinh, máy bay nghiên cứu cùng hàng loạt điểm quan trắc trên mặt đất, mặt biển. Theo kế hoạch, chiến dịch nghiên cứu này sẽ bắt đầu từ tháng 8 tới. Các chuyên gia cho rằng dự án của NASA có thể gồm cả các vệ tinh do thám hỗ trợ các máy bay không người lái. Vì thế, U-tapao có thể được sử dụng như một trạm mặt đất để kết nối với các vệ tinh Mỹ, giúp dẫn đường cho các máy bay tấn công không người lái. Với những gì thu thập được, người Mỹ chắc chắn sẽ hiểu thêm về khu vực mình đang muốn can dự sâu hơn. Trước đó, Mỹ đã đưa ra đề xuất thiết lập một trung tâm cứu trợ nhân đạo tại U-tapao. Đích thân Tướng Martin Dempsey xác nhận rằng Mỹ muốn hợp tác với Thái Lan cùng sử dụng U-tapao như một Trung tâm cứu trợ thảm họa nhân đạo. Tuy nhiên, vị tướng này đã rất khôn khéo khi từ chối trả lời câu hỏi liệu Mỹ có muốn sử dụng U-tapao như một căn cứ toàn diện hay không. Nhưng rõ ràng, về lâu dài đây chính là mục tiêu mà Mỹ hướng tới. Lính Mỹ trên đất Thái Lan trong cuộc tập trận Hổ mang vàng 2012 Trước các động thái của Mỹ, Trung Quốc đã bày tỏ lo ngại về ý định sử dụng căn cứ U-tapao của Mỹ. Trong trường hợp này, Thái Lan đang như đứng giữa hai dòng nước. Nếu đồng ý cho Mỹ sử dụng U-tapao, Thái Lan sẽ làm mất lòng Trung Quốc. Đặc biệt, nếu xảy ra xung đột quân sự Mỹ-Trung, thì Thái Lan đương nhiên là kẻ thù của Trung Quốc. Điều này đi ngược lại với các lợi ích mà Thái Lan đang theo đuổi. Nếu được Thái Lan chấp thuận, nhân viên và các thiết bị quân sự Mỹ sẽ được đưa trở lại U-tapao lần đầu tiên kể từ sau khi Mỹ thất bại trong Chiến tranh Việt Nam hơn ba thập kỷ trước. (Nguồn :: Báo Phụ Nữ)