>> Trung Quốc - Đã hết thời "giấu mình, chờ đợi"

Trong những năm đầu của sự gia tăng sức mạnh kinh tế và quân sự, các nguyên tắc chỉ đạo của chính phủ Trung Quốc là câu châm ngôn của Đặng Tiểu Bình: ‘Giấu mình, chờ thời’. >> Hải quân Trung Quốc: Tham vọng và thực lực (kỳ 1) >> Hải quân Trung Quốc: Tham vọng và thực lực (kỳ 2) Cơ bắp quân sự của Trung Quốc trở nên quá mạnh và không còn che giấu tham vọng nữa. Bây giờ, hơn ba thập kỷ sau khi lãnh đạo tối cao Đặng Tiểu Bình đưa ra các cải cách của ông, chính sách đó dường như đã lỗi thời khi cơ bắp quân sự của Trung Quốc trở nên quá mạnh và không còn che giấu tham vọng nữa. Đối đầu các quốc gia Đông Nam Á qua các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông giàu năng lượng là một biểu hiện chính của sự thay đổi này, đặc biệt là bế tắc với Philippines ở bãi cạn Scarborough. ‘Đây không phải là những gì chúng ta đã thấy cách đây 20 năm,’ ông Ross Babbage, một nhà phân tích quốc phòng và người sáng lập của Kokoda Foundation có trụ sở ở Canberra, một tổ chức nghiên cứu an ninh độc lập, nói. ‘Trung Quốc là một diễn viên có thể đóng nhiều vai đang tự hỏi nếu ta như thế này, ta sẽ như thế nào trong thời gian 20 năm’. Khi Trung Quốc tiếp tục hiện đại hóa hải quân của họ với tốc độ chóng mặt, một cảm giác khó chịu về những tham vọng lâu dài của Bắc Kinh đã biễu lộ đường lối của Đặng Tiểu Bình khiến các nước trong khu vực rất lo lắng. Lo sợ ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc, Hoa Kỳ bắt buộc phải tổ chức lại cơ bắp ở khu vực châu Á -Thái Bình Dương, mặc dù Washington đã quá mệt mỏi với các cuộc chiến tranh ở Iraq và Afghanistan và chính sách cắt giảm ngân sách quốc phòng của Lầu Năm Góc. Và các quốc gia trong khu vực, bao gồm cả những nước có tiền sử quan hệ thù địch với Hoa Kỳ, đang nắm lấy cái gọi là ‘Trục chiến lược của Washington ở châu Á’. ‘Trung Quốc là một diễn viên có thể đóng nhiều vai đang tự hỏi nếu ta như thế này, ta sẽ như thế nào trong thời gian 20 năm’. ‘Trong những năm gần đây, vì các căng thẳng và tranh chấp ở Biển Đông, các quốc gia ở Đông Nam Á dường như chào đón và hỗ trợ chiến lược tái cân bằng trong khu vực của Mỹ’, Li Mingjiang, 1 giáo sư và là chuyên gia chính sách an ninh tại Đại học kỹ thuật Nanyang của Singapore cho biết. ‘Rất có thể, xu hướng này sẽ tiếp tục trong những năm tới’, ông nói tiếp. Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Leon Panetta đã đưa ra chi tiết tăng cường sức mạnh của chính quyền Obama với kế hoạch ‘đi dây’ ở khu vực châu Á -Thái Bình Dương. Trong một phần của trục chiến lược công bố vào tháng Giêng, Hoa Kỳ sẽ triển khai 60% các tàu chiến sang khu vực châu Á -Thái Bình Dương, tăng từ 50% hiện nay. Nó sẽ bao gồm sáu tàu sân bay và phần lớn các tàu tuần dương, tàu khu trục của hải quân Mỹ, tàu chiến duyên hải và tàu ngầm. Tái cân bằng Sóng Biển Đông lại sắp nổi? ‘Không có sai lầm, trong một cách ổn định, cố ý và bền vững, quân đội Hoa Kỳ sẽ tái cân bằng và mang lại một sự phát triển khả năng quốc phòng cho khu vực quan trọng này’, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Panetta nói tại Đối thoại Shangri-La, một hội nghị an ninh hàng năm tại Singapore. Đối với một số nước láng giềng của Trung Quốc nhỏ hơn như Philippines, đã khẩn cấp để xây dựng quan hệ an ninh ấm hơn với Washington. Hai tháng bế tắc giữa Philippines và Trung Quốc ở bãi cạn Scarborough cho thấy không có dấu hiệu để giảm căng thẳng, với cả hai bên triển khai các tàu bán quân sự và tàu đánh cá khắp chuỗi đảo, rạn san hô và các đảo nhỏ khoảng 220 km (130 dặm) từ Philippines. Tổng thống Philippines Benigno Aquino đã gặp Tổng thống Barack Obama hôm thứ Sáu tại Nhà Trắng để thảo luận mở rộng quan hệ quân sự và kinh tế. Ông Obama sau đó nói với các phóng viên rằng, các quy tắc quốc tế là cần thiết để giải quyết tranh chấp hàng hải tại Biển Đông. Trong khi bế tắc vẫn tiếp tục, báo cáo tuần trước của phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc và các trang web quân sự cho biết 1 loại tàu chiến tàng hình ven biển mới, Type 056, đã được hạ thủy tại nhà máy đóng tàu Hudong ở Thượng Hải với 3 chiếc khác đang được xây dựng. Các nhà phân tích hải quân cho biết tàu có tải trọng 1.700 tấn, trang bị một khẩu súng 76mm, tên lửa và ngư lôi chống tàu ngầm, sẽ là lý tưởng cho tuần tra vùng Biển Đông. Những tàu chiến mới này sẽ dễ dàng hạ gục các tàu chiến của các bên tranh chấp, họ cho biết. Type 056 (Mẫu 056) là ví dụ mới nhất của một sự tích tụ quân sự tăng tốc cho phép Trung Quốc thống trị các vùng biển xa bờ Type 056 (Mẫu 056) là ví dụ mới nhất của một sự tích tụ quân sự tăng tốc cho phép Trung Quốc thống trị các vùng biển xa bờ. Trong khi các tàu chiến được thiết kế cho cuộc xung đột cấp khu vực, các chuyên gia nói rằng một trong các mục tiêu chính của việc triển khai rộng hơn của Bắc Kinh là tên lửa tầm xa tiên tiến, tàu ngầm tàng hình, máy bay tấn công và vũ khí không gian xuất hiện để chống lại quân đội Mỹ trong khu vực. ‘Trung Quốc đang đầu tư vào một lực lượng có khả năng làm suy yếu sự hiện diện của Mỹ ở Tây và Trung Thái Bình Dương’, ông Babbage, một cựu quan chức quốc phòng cấp cao của Úc cho biết. ‘Đó là một thách thức cơ bản của Mỹ ở châu Á.’ Panetta và các quan chức Mỹ thường xuyên bác bỏ ý kiến cho rằng ‘trục chiến lược của Washington ở châu Á’ là nhằm vào Trung Quốc nhưng các nhà bình luận quân sự tại Bắc Kinh nhất quyết không có nghi ngờ. Trong một báo cáo tuần trước của quân đội Mỹ, Hiệp hội chiến lược xúc tiến Văn hóa Trung Quốc, một nhóm phân tích an ninh phi chính phủ, nói rằng Bắc Kinh nên phản ứng lại chính sách ‘trở lại châu Á’ của quân đội Mỹ để can thiệp vào tranh chấp Biển Đông. ‘Quân đội Mỹ đã phát triển kế hoạch khác nhau để chống lại quân đội Trung Quốc’, Tướng La Viện đã viết, nhưng không đưa ra chi tiết. La Viện, một cố vấn chính phủ, là một trong một số quan chức cấp cao Trung Quốc và là nhà bình luận đã kêu gọi một nỗ lực quyết đoán từ Bắc Kinh để bảo vệ lợi ích hàng hải của Trung Quốc. Điều này cho thấy Trung Quốc sẽ trở nên quyết đoán hơn trong vùng Biển Đông, nhưng nó không sử dụng vũ lực, theo ông Li của Đại học Nanyang. ‘Bắc Kinh hiểu rất rõ rằng bất kỳ cuộc đối đầu quân sự sẽ có tác động tiêu cực sâu sắc về vị trí chiến lược của Trung Quốc trong quan hệ khu vực Châu Á -Thái Bình Dương và Trung Quốc với các quốc gia trong khu vực’, ông Li nói. Hoa Kỳ có kế hoạch tăng sự hiện diện quân sự và quốc phòng với các đối tác trong một cung từ Tây Thái Bình Dương, qua khu vực Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á và Ấn Độ Dương. Tuy nhiên, một lo lắng sai lầm hoặc một tính toán sai lầm có thể gây ra một cuộc đối đầu. Trong chuyến đi Châu Á tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Panetta cũng đã đến thăm Ấn Độ và Việt Nam trong một nỗ lực để tăng cường quan hệ an ninh với hai cường quốc khu vực không có truyền thống đồng minh của Mỹ nhưng ngày càng sợ hãi về sự gia tăng sức mạnh quân sự của Trung Quốc. Tại Cảng Cam Ranh, cơ sở then chốt của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam, Panetta cho biết việc sử dụng các bến cảng như thế này sẽ là quan trọng đối với Lầu Năm Góc khi Hải quân Mỹ luân phiên tàu chiến đến châu Á nhiều hơn. Sau đó, tại New Delhi, Panetta cho biết quan hệ giữa hai nước đã được cải thiện nhanh chóng và mở rộng hợp tác quốc phòng là cần thiết để thúc đẩy an ninh khu vực và toàn cầu. Ông nói rằng Hoa Kỳ có kế hoạch tăng sự hiện diện quân sự và quốc phòng với các đối tác trong một cung từ Tây Thái Bình Dương, qua khu vực Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á và Ấn Độ Dương. ‘Hợp tác quốc phòng với Ấn Độ là một trụ cột trong chiến lược này’, ông nói. Trung Quốc đang làm cả thế giới lo ngại Trục Mỹ ở Châu Á sẽ tiếp tục là mối quan tâm của Bắc Kinh, chiến lược quốc phòng mới của Mỹ giành được sự tán thành mạnh mẽ từ các đồng minh chủ chốt, thậm chí cả những nước dựa vào phát triển thương mại với Trung Quốc. Trong một chuyến thăm đến Bắc Kinh, Bộ trưởng Quốc phòng Úc (Australia) Stephen Smith cho biết sự hiện diện của Mỹ ở châu Á là một lực lượng ổn định, hòa bình và thịnh vượng kể từ khi kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ Hai. ‘Thực tế rằng không phải chỉ có Hoa Kỳ sẽ tiếp tục tham gia, nước Úc sẽ tự phát triển sức mạnh riêng’, ông nói trong một bài phát biểu tại Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế Trung Quốc. Canberra sẽ tiếp tục làm sâu sắc thêm quan hệ quân sự với Hoa Kỳ, bao gồm cả việc triển khai lên đến 2.500 binh sĩ Mỹ đến Darwin. Nếu bế tắc ở bãi Scarborough là một xu hướng dẫn đến các bất đồng lãnh thổ trong tương lai, Bắc Kinh có thể mong đợi các quốc gia khác trong khu vực cảm thấy như vậy. ‘Tranh chấp Biển Đông có thể sẽ vẫn là một vấn đề an ninh khu vực được chú ý nhất và Trung Quốc sẽ tiếp tục quấy rầy các nước trong khu vực’, ông Li nói. ( Raju Gopalakrishnan,Nick Macfie, REUTERS, Vibayblogpost )