>> Xu hướng mới của Hải quân Thế giới : Tàu đổ bộ kiêm tàu sân bay nhỏ

Các tàu đổ bộ kiêm tàu sân bay có sàn đáp trực thăng là giải pháp cho các lực lượng hải quân muốn nhanh chóng đạt được năng lực tác chiến vừa đủ mạnh. >> Tàu tấn công đổ bộ Type 081 của Trung Quốc "gia nhập" sân chơi Biển Đông Nhiều quốc gia với tiềm lực quân sự khác nhau đang đầu tư cho tàu đổ bộ kiêm tàu sân bay bởi những ưu điểm của loại vũ khí này. Philippines "gây bão" Thị trường vũ khí khu vực Đông Nam Á vừa trải qua một "cơn áp thấp" khi có tin Philippines có kế hoạch mua tàu sân bay Príncipe de Asturias, vốn đã bị rút hẳn khỏi hạm đội Tây Ban Nha hồi tháng 2.2013, và đang trong quá trình phân định dỡ bỏ hoặc rao bán cho các nước có nhu cầu mua tàu sân bay “second hand”. Príncipe de Asturias Về sức mạnh hỏa lực, nếu không tính đến sức mạnh của không-hải quân, Príncipe de Asturias bị đánh giá là khá yếu với chỉ 4 tháp pháo Meroka 20mm. Và đó cũng sẽ là những gì hải quân Philippines có được nếu sở hữu tàu sân bay này, bởi không-hải quân Philippines gần như là con số không tròn trĩnh. Thế nhưng, cần xem xét một cách nghiêm túc rằng, ngoài các máy bay cánh cố định có khả năng cất cánh đường băng ngắn, hạ cánh thẳng đứng (như Harrier, F-35B, Yak-141…) thì tàu sân bay còn có thể khai thác sức mạnh của các máy bay trực thăng. Và phương tiện này thì Philippines cũng đang có ý định “đầu tư mạnh” cũng bằng những động thái úp mở tương tự. Chưa rõ, các trực thăng mà Philippines muốn trang bị cho hải quân sẽ là loại săn tàu ngầm, tuần tiễu, cứu nạn hay chỉ đơn thuần là loại vận tải? Theo tiến sĩ Gareth Evans - một chính khách Úc, thế kỷ 21 sẽ đánh dấu sự chuyển biến về tính chất hải quân hiện đại. Các thách thức an ninh phi truyền thống đòi hỏi các hoạt động quân sự thường trực thay vì chiến tranh. Trong đó, một xu hướng ngày càng rõ ràng là sự liên quan của hải quân trong hoạt động bảo vệ biên giới, phát hiện hoạt động cướp biển hoặc các hoạt động chống khủng bố tầm xa… Nhu cầu này đòi hỏi “gói giải pháp tổng lực” gồm các chiến lược thông vận trên biển, cung cấp vũ khí, hậu cần hay khả năng đổ bộ, trên không, trên biển từ một tàu lớn. "Tàu mẹ" này còn phải có khả năng hoạt động trong nhiều giai đoạn ổn định trên biển và trải qua nhiều dạng nhiệm vụ. Đặc điểm này còn phù hợp với xu hướng tinh gọn hải quân, thậm chí cả với những nước có ngân sách dồi dào. Mô hình New Zealand - Úc HMNZS Canterbury Các nước trên thế giới đã lần lượt tìm kiếm và đưa ra các sản phẩm đáp ứng yêu cầu trên. Hải quân New Zealand có quân số không lớn, chỉ khoảng 2.100 người, tổ chức trong một hạm đội duy nhất, đóng ở Căn cứ hải quân Auckland (thành phố Auckland, New Zealand). Lực lượng ít, số lượng vũ khí, phương tiện chiến đấu trong biên chế không nhiều nhưng bù lại, các tàu chiến của hải quân nước này rất hiện đại mà tiêu biểu là chiến hạm HMNZS Canterbury. Trong khi các tàu chiến của hải quân nhiều nước phát triển theo hướng “chuyên môn hóa” thì HMNZS Canterbury được thiết kế để đảm đương nhiều nhiệm vụ như đổ bộ, hậu cần, chi viện… Điều đáng nói, sức mạnh của HMNZS Canterbury không phải là các vũ khí gắn trên tàu, mà nằm ở những vũ khí tàu có thể mang theo. Dokdo của Hàn Quốc Bên cạnh đó, hải quân New Zealand cũng trang bị tàu tuần tiễu HMNZS Otago. Đây là lớp tàu có lượng choán nước 1.900 tấn, dài 85m, tầm hoạt động 6.000 hải lý. Và giống như HMNZS Canterbury, sức mạnh của HMNZS Otago nằm ở lực lượng không quân hải quân, chủ yếu là các trực thăng săn ngầm SH-2G. Là quốc gia láng giềng với New Zealand, Úc cũng có chiến lược phát triển lực lượng hải quân tương tự. Hiện Australia đang biên chế tàu đổ bộ mang trực thăng HMAS Canberra do Hãng Navantia (Tây Ban Nha) đóng và được hạ thủy hồi giữa tháng 2-2011. Đây có thể coi là tàu sân bay cỡ nhỏ với những vũ khí trang bị được gọi là “siêu phẩm” của nước này. Ngoài ra, cũng theo hợp đồng đã ký với hãng này, hải quân Australia dự kiến sẽ nhận thêm một tàu đổ bộ HMAS Adelaide vào năm 2015. Tàu được thiết kế với chiều rộng 32m, chiều cao 7,18m và có lượng choán nước đạt 27.900 tấn. Adelaide có thể di chuyển với vận tốc lên tới 20,8 hải lý/giờ với tầm hoạt động khoảng 13.000km. Loại chiến hạm này có thể được trang bị 4 pháo cỡ nòng 25mm, hệ thống điều khiển chiến đấu Saab 9LV và hệ thống radar Giraffe AMB. Ngoài ra, HMAS Adelaide có thể chở được 24 trực thăng đa nhiệm MH-60R Seahawk hay “sát thủ diệt ngầm” NH90. Cường quốc hải quân cũng không chối từ HMAS Canberra Quay trở lại với nhận định của tiến sĩ Gareth Evans, ngay cả các quốc gia có tiềm lực quân sự mạnh cũng để mắt tới lực lượng tàu đổ bộ kiêm tàu sân bay. Các trường hợp của Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc là những ví dụ tiêu biểu. Là quốc gia có truyền thống phát triển lực lượng hải quân lâu đời và cũng đang sở hữu tàu sân bay (thực chất là tàu tuần dương hạng nặng mang máy bay chiến đấu), Nga đang đầu tư một cách nghiêm túc cho lực lượng tàu đổ bộ kiêm tàu sân bay cỡ nhỏ, cụ thể hóa bằng thương vụ mua 4 tàu Mistral của Pháp. Mistral kết hợp các tính năng của tàu sân bay trực thăng, tàu chỉ huy, kiểm soát và bệnh viện nổi. Những nhà máy đóng tàu của Nga chưa thể tự hoàn thành một con tàu hiện đại như vậy một cách nhanh chóng trong thời điểm hiện tại. Đó là lý do Nga quyết định chi tiền mua tàu của Pháp. Có tranh chấp với Nga nhưng tiềm lực quân sự của Nhật Bản bị hạn chế bởi Hiến pháp hòa bình. Theo đó, Nhật Bản không chủ trương đóng tàu sân bay cỡ lớn, bởi đây bị tính là vũ khí tấn công. Hải quân Nhật Bản hiện duy trì hoạt động của các tàu sân bay cỡ nhỏ (có sàn đáp trực thăng). Tiêu biểu là tàu chở trực thăng lớp Hyuga. Tàu lớp Hyuga Điều đáng nói, cả Nhật cũng đang trong quá trình thương lượng mua các chiến đấu cơ F-35B của Mỹ. Đây là các chiến đấu cơ thế hệ thứ năm, có khả năng cất cánh đường băng ngắn, hạ cánh thẳng đứng. Một khi các chiến đấu cơ này được biên chế, các tàu sân bay của Nhật Bản đều dễ dàng cởi bỏ danh nghĩa “cỡ nhỏ”. Bởi F-35B sẽ kéo năng lực tác chiến của cả biên đội tàu, vốn là tàu sân bay chở trực thăng trở thành các tàu sân bay tiến công chiến đấu thực thụ. Giống trường hợp của Nhật Bản, Hàn Quốc cũng đang chờ thời cơ để đưa tàu đổ bộ kiêm tàu sân bay trực thăng của mình trở thành tàu sân bay tiến công. Trong biên chế của Hải quân Hàn Quốc, tàu hiện đại và mạnh nhất là tàu đổ bộ Dokdo. Đây là chiến hạm lớn nhất của Hải quân Hàn Quốc và là kết quả đầu tiên của dự án LPX do Hải quân Hàn Quốc triển khai. Tàu đổ bộ tốc độ cao “Dokdo” được xây dựng dựa trên khái niệm “tấn công từ chân trời”. Mistral của Pháp Với tham vọng trở thành một cường quốc hải quân, Trung Quốc không quên đầu tư cho lực lượng tàu đổ bộ mặc dù đã có kế hoạch biên chế tàu sân bay cỡ lớn. Nòng cốt chính của lực lượng này trong Hải quân Trung Quốc là tàu đổ bộ lớp Type-071 Ngọc Chiêu. Được trang bị hỏa lực mạnh nhưng sự nguy hiểm của lớp tàu này nằm ở lực lượng tàu đổ bộ đệm khí. Đặc biệt, trong thời gian gần đây, Trung Quốc đã nhập mua tàu độ bộ đệm khí lớp Zubr từ Ukraine, biến sự nguy hiểm của tàu từ tiềm tàng trở thành thực tế. Zurb có lượng giãn nước lên hơn 550 tấn, có khả năng chở theo 3 xe tăng chiến đấu chủ lực, hoặc 10 xe thiết giáp, 140 lính. Zubr được trang bị hỏa lực tận răng với hai dàn phóng tên lửa tự động MS-227 cỡ 140mm, hai khẩu pháo cận chiến tự động AK-630 cỡ 30mm, hệ thống phòng không Igla-1M và khả năng rải thủy lôi (từ 20 - 80 quả).

>> Vai trò của Mistral trong Hải quân Nga

Phía Nga tuyên bố: Hợp đồng tàu chiến Mistral là phù hợp với học thuyết phát triển quân sự của Nga và không hề đe dọa đến Mỹ và các nước đồng minh. Dưới đây là bài phân tích của Tiến sĩ Kirill Nourzhanov – Giảng viên cao cấp tại Trung tâm nghiên cứu Arabvà Hồi giáo, ĐH quốc gia Australia – về vấn đề này: Tiến sĩ Kirill Nourzhanov. Ngày 17/6/2011, Nga và Pháp ký hợp đồng mua bán 2 tàu sân bay trực thăng đổ bộ lớp Mistral với trị giá lên tới 1,2 tỷ euro (tương đương 1,7 tỷ USD). Những chiếc tàu đầu tiên sẽ được giao vào năm 2014 và đợt hai là vào năm 2015. Thương vụ này là kết quả của 3 năm đàm phán song nó đã gây ra nhiều tranh cãi, cả trong và ngoài nước Nga. Ở trong nước, những lời chỉ trích tập trung vào mức chi phí cao đáng nghi ngờ. Một số nhà bình luận của cho rằng các dự án, vận động hành lang cá nhân của Tổng thống Nga Dmitry Medvedev chỉ vì mục tiêu chính trị chứ không thực sự nhằm xây dựng hệ thống quốc phòng quốc gia. Chủ tịch Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ Ileana Ros-Lehtinen cũng chỉ trích Pháp, dù là một thành viên của NATO nhưng “đã phớt lờ mối nguy hiểm hiển hiện trước mắt, bán các tàu chiến hiện đại cho Nga ngay cả khi Nga có những bước đi thù địch đối với Mỹ, thậm chí là với các nước châu Âu”. Chính phủ Georgia và Latvia cũng bày tỏ mối quan ngại tương tự. Tuy nhiên một cách nhìn mới đây cho thấy các hợp đồng tàu chiến Mistral là phù hợp với học thuyết phát triển quân sự của Nga và không hề đe dọa đến Mỹ và các nước đồng minh. Nga đã bắt tay vào một chương trình tái vũ trang đầy tham vọng nhằm mục đích 70% vũ khí và các trang thiết bị quân sự sẽ được hiện đại hóa vào năm 2020. Hải quân cũng không nằm ngoài kế hoạch này. Trong 2 thập kỉ qua Nga chỉ mua 4 tàu mặt nước dựa trên những thiết kế từ thời Liên Xô. Trong 10 năm từ 2010 - 2020, quốc gia này sẽ nhận khoảng 50 tàu mới. Hồi tháng 12/2009, Thủ tướng Vladimir Putin tuyên bố rằng đây sẽ là “một bước đột phá về chất lượng trong ngành công nghiệp đóng tàu quân sự”. Việc mua tàu Mistral chắc chắn sẽ tăng cường tiềm lực quân sự cốt lõi của Nga. Mistral là một thiết kế của Pháp khá thông dụng. Nó kết hợp các tình năng của tàu sân bay trực thăng, tàu chỉ huy, kiểm soát và bệnh viện nổi. Những nhà máy đóng tàu của Nga chưa thể tự hoàn thành một con tàu hiện đại như vậy một cách nhanh chóng trong thời điểm hiện tại. Dự kiến, tàu Mistral sẽ được lắp ráp tại Brest với khoảng 20 - 40% các bộ phận được sản xuất bởi các nhà thầu Nga. Cũng nằm trong nội dung thỏa thuận mua bán giữa Nga và Pháp lần này Moscow đã có giấy phép xây dựng 2 tàu nội địa tương tự trong tương lai. Vai trò của Mistral trong Hải quân Nga Hai chiếc tàu Mistral đầu tiên sẽ được giao cho Hạm đội Thái Bình Dương – Hạm đội đang được phát triển thành lực lượng mạnh nhất của Hải quân Nga và cũng là bộ phận quan trọng của Bộ tư lệnh Chiến dịch Chiến lược Miền Đông thành lập năm 2010. Theo Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nga chịu trách nhiệm về vũ khí, trong những năm tới hệ thống thông tin chiến đấu SENIT-9 mới là nhu cầu cần thiết chứ không phải là khả năng chiến đấu. Tàu Mistral sẽ hoạt động như một tàu dẫn dường cho các tàu thuộc Hạm đội Thái Bình Dương, đồng thời kiểm soát hoạt động của các tàu nổi, tàu ngầm, phòng thủ ven biển từ Vladivostok đến Chukotka. Trong thời gian qua, các nhà lãnh đạo Nga đã đưa ra thông tin chi tiết về việc triển khai chiến thuật và nhiệm vụ cụ thể của các tàu Mistral. Không có gì bất ngờ khi những chiếc tàu này sẽ bảo vệ quần đảo Nam Kuril đang tranh chấp với Nhật Bản. Năm 2010, ông Medvedev đến thăm quần đảo Nam Kuril và đã rất sửng sốt khi phát hiện ra lực lượng Nga tại khu vực này vẫn đang vận hành những thiết bị cũ kĩ từ thời Chiến tranh thế giới thứ 2. Ngoài nhiệm vụ bảo vệ tốt quần đảo Kuril, tàu Mistral còn bảo vệ các cơ sở hạ tầng dầu khí, tuần tra các tuyến đường thương mại, phòng chống các hoạt động cướp biển và khủng bố, tìm kiếm cứu nạn ở những khu vực biển tiềm ẩn nguy cơ núi lửa phun trào và sóng thần. Nga sẽ không sử dụng Mistral để mở rộng tầm ảnh hưởng vượt ra khỏi vùng Viễn Đông. Dấu hiệu của sự khôi phục hải quân Nga không phải là sự thách thức đối với Mỹ. Trong thực tế, Nga đã tạm ngưng vận hành các tàu tuần dương hạng nặng hay những “sát thủ tàu sân bay” chuyên biệt. Triển khai tàu Mistral ở Thái Bình Dương còn nhằm ngăn chặn Trung Quốc. Kể từ thời Gorbachev, Nga đã cẩn trọng tránh không nhắc tới Trung Quốc như một kẻ thù quân sự tiềm năng. Tuy nhiên, vẫn có một ngoại lệ hiếm hoi. Năm 2009, Tham mưu trưởng Quân đội Nga khi trả lời câu hỏi phỏng vấn đã nói: “Nếu chúng ta nói về phía Đông, ngay sau đó có thể là một đội quân hàng triệu người chiến đấu với những cách tiếp cận truyền thống ”. Cuộc tập trận Vostok của Nga hồi tháng 6/2011 chính là một phản ứng cho những mối đe dọa từ phía Đông chưa được gọi tên đích xác. Đây là sự kiện quân sự lớn nhất của Nga kể từ năm 1991 đến nay. Nga không thể cạnh tranh với Trung Quốc về lực lượng mặt đất thông thường. Nga sẽ dựa vào tiềm lực vũ khí hạt nhân và hải quân mạnh mẽ để đối phó với mối đe dọa tiềm năng Bắc Kinh ở vùng Siberia và vùng Viễn Đông. [BDV news]

>> Nga chi 1,7 tỷ USD mua tàu chiến Pháp

Nga đã ký hợp đồng trị giá 1,7 tỷ USD mua hai tàu chở máy bay và tấn công hạng Mistral do Pháp chế tạo, nhằm bổ sung cho Hải quân Nga. Một tàu chiến hạng Mistral. Ảnh: Ria Novosti. Theo Ria Novosti, thỏa huận mua bán được ký tại St. Petersburg, giữa một bên là Anatoly Isaikin - Giám đốc hãng xuất khẩu vũ khí Rosoboronexport của Nga và bên kia là Patrick Boissier - chủ tịch hãng đóng tàu DCNS của Pháp. Lễ ký kết có sự chứng kiến của Tổng thống Nga Dmitry Medvedev. Tàu chiến đầu tiên sẽ được chuyển giao vào năm 2014 và tàu thứ hai vào năm 2015. Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy ca ngợi hợp đồng này như một dấu hiệu của sự hợp tác chiến lược giữa hai quốc gia. "Việc ký kết hợp đồng này cho thấy một sự hợp tác ở cấp độ chiến lược giữa Nga và Pháp, cũng như sự hỗ trợ thường xuyên giữa lãnh đạo hai nước", cung điện Elysee tại Pháp ra thông cáo. Hợp đồng này sẽ tạo ra 1.000 việc làm trong suốt 4 năm. Theo Đô đốc Hải quân Nga Vladimir Vysotsky, các tàu chiến này sẽ được trang bị hệ thống vũ khí của Nga. "Công nghệ xây dựng những tàu này sẽ cho phép vũ khí Nga được tích hợp, trong đó có bộ phận đổ bộ trên cạn và chuyên chở máy bay". Việc sử dụng tàu chiến hạng Mistral cũng tăng cường đáng kể hiệu quả của các chiến dịch nhân đạo, theo đó chúng có thể được sử dụng trong cả thời bình cũng như trong các cuộc chiến, Vysotsky bổ sung. Một tàu chiến hạng Mistral có khả năng mang theo 16 trực thăng, 4 tàu đổ bộ, 70 xe bọc thép và 450 binh lính. Pháp hiện có hai tàu tấn công hạng Mistral đang được sử dụng và đang xây một con tàu thứ ba. [Vnexpress news]

>> Nga, Pháp nối lại đàm phán mua tàu đổ bộ Mistral

Nga và Pháp vừa ký một nghị định thư ngày 10/6 về việc Nga mua tàu đổ bộ tiến công lớp Mistral của Pháp. Hãng thông tấn Rian của Nga dẫn lời một nguồn tin thân cận cho biết Nga và Pháp vừa ký một nghị định thư ngày 10/6 về việc Nga mua tàu đổ bộ tiến công lớp Mistral của Pháp. Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là hợp đồng chính thức giữa 2 bên. Theo Rian, 2 chiếc tàu đổ bộ lớp Mistral đầu tiên trong hợp đồng giữa Nga và Pháp được Pháp đóng với giá 1,7 tỷ USD. Theo đó, tàu đổ bộ lớp Mistral được đóng ở Pháp sẽ trang bị hệ thống thông tin chiến thuật hải quân SENIT-9 theo tiêu chuẩn của NATO và hệ thống chỉ huy hạm đội SIC-21. Tuy nhiên, Pháp vẫn chưa đồng ý bán cho Nga giấy phép sản xuất hệ thống SENIT-9 cũng như SIC-21. Nga tiến gần đến tàu đổ bộ lớp Mistral của Pháp. Trước đó, chính phủ Nga phải thay thế toàn bộ đội ngũ đàm phán của mình với Pháp trong tháng 5 và bắt đầu việc đàm phán lại từ đầu. Các chuyên gia tin rằng, các vấn đề nảy sinh trong quá trình đàm phán về hợp đồng gây tranh cãi này chỉ có thể giải quyết bằng các cuộc thỏa hiệp giữa 2 chính phủ. Tàu đổ bộ tiến công lớp Mistral dài 199m, lượng giãn nước hơn 21.000 tấn. Mistral có khả năng chở 450 – 900 lính, 40 xe tăng chiến đấu chủ lực hoặc 70 xe thiết giáp, 16 trực thăng hạng trung hoặc 35 trực thăng hạng nhẹ, 4 tàu đổ bộ cỡ nhỏ hoặc 2 tàu đổ bộ đệm khí. [BDV news]