>> "Phương Tây không cần phản ứng điên cuồng như thế!"

Đáp trả những lời lẽ vô cùng gay gắt của Mỹ và các nước EU về việc hai nước Nga - Trung bác bỏ dự thảo nghị quyết về Syria của Hội đồng Bảo an, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov chế giễu phản ứng này là "gần như điên cuồng". Trước đó, trong chuyến thăm Bulgary, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã gọi những gì mới diễn ra là một "trò hề", và cao giọng tuyên bố rằng với một Hội đồng Bảo an "què quặt" thì không còn cách nào khác là Mỹ và đồng minh phải tự tìm hướng giải quyết riêng. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton: "Những gì đã diễn ra ở HĐBA là một trò hề!" (Ảnh: BBC) Còn Ngoại trưởng Pháp Alain Juppé gọi 2 lá phiếu phủ quyết của Nga và Trung Quốc là "vết nhơ đạo đức". Không kém phần nặng lời, Ngoại trưởng Anh William Hague gọi hành động này là một sự phản bội đối với người dân Syria. Phát biểu trong cuộc họp báo tại Moscow, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov mỉa mai: "Những người nóng giận thì khó lòng mà sáng suốt." Ông khẳng định, những phản ứng 'cuồng loạn' này thực chất là nhằm che giấu những gì đang thực sự xảy ra ở Syria. Theo ông, có nhiều hơn một nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạo lực tại đất nước Cộng hòa Arab này, và đó là lý do mà Nga ủng hộ các sáng kiến mà Liên đoàn Arab đưa ra hồi tháng 11 năm ngoái, trong đó kêu gọi chấm dứt bạo lực tại Syria bất kể nó đến từ đâu. Ngoại trưởng Nga cũng thừa nhận nghị quyết của Hội đồng Bảo an đã bao gồm nội dung này, nhưng nhấn mạnh rằng không thể chỉ có những khẩu hiệu suông mà thiếu các bước cụ thể để thực thi nó. "Các biện pháp được đề ra rất cụ thể, nhưng lại chỉ áp đặt cho một bên - chính phủ Syria. Chúng tôi đã yêu cầu sửa đổi một số điều để xóa bỏ sự bất công này, cũng như mô tả các bước cụ thể mà chúng tôi chờ đợi từ phía phe đối lập và cộng đồng quốc tế, liên quan đến các lực lượng vũ trang cực đoan ở Syria." Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov: "Phương Tây không cần phản ứng điên cuồng như thế!" Trong số các sửa đổi này, song song với việc yêu cầu chính phủ Syria rút quân đội và lực lượng an ninh ra khỏi các thị trấn, Nga cũng đề xuất yêu cầu các nhóm vũ trang chống đối cũng phải rút quân và chấm dứt những nỗ lực chiếm đóng của họ. Ngoài ra, Nga đề nghị tách các nhóm đối lập chính trị với các phần tử cực đoan, đồng thời từ bình diện quốc tế thuyết phục các nhóm vũ trang chấm dứt bạo lực. Ông Lavrov cho biết, Moscow hết sức ngạc nhiên khi Hội đồng Bảo an từ chối những đóng góp sửa đổi vô cùng hợp lý này và vội vàng đưa một bản nghị quyết chưa hoàn chỉnh ra biểu quyết. Ngoại trưởng này nhấn mạnh, phía Nga đã đề nghị hoãn cuộc bỏ phiếu lại vài ngày để chờ tin tức từ chuyến thăm Damascus của ông và Giám đốc Tình báo ở nước ngoài Mikhail Fradkov ngày 7/2. Theo ông, việc từ chối chờ đợi này là một sự thiếu tôn trọng. Ngoại trưởng Nga khẳng định, các thế lực bên ngoài đang cố gắng lật đổ chính quyền Assad và điều này chỉ dẫn đến kết quả duy nhất là số nạn nhân ngày càng tăng. "Chúng tôi đã nhiều lần thúc giục Damscus đẩy nhanh tiến độ cải cách và vẫn đang tiếp tục nỗ lực làm điều đó. Nhưng chúng ta cũng thấy rằng có những người lại mang mục đích khác, họ đang cố gắng lợi dụng diễn biến này để thay đổi chế độ." Cuộc chiến tại Homs do ai khởi xướng? (Ảnh: AP) Ông mạnh mẽ chỉ trích, trong khi phe đối lập Syria cứ khăng khăng đòi nước ngoài can thiệp chứ không chấp nhận bất cứ sự thỏa hiệp nào với chính phủ, thì các thế lực bên ngoài lại khuyến khích các nhóm vũ trang cực đoan, bao gồm cả việc cung cấp vũ khí và tài trợ dưới nhiều hình thức. Từ đây, không khó để nhận ra rằng ai mới là người cổ vũ cho bạo lực. Phản pháo lại điều này, đại diện Hội đồng Quốc gia Syria (SNC) của phe đối lập tuyên bố, 2 lá phiếu phủ quyết của Nga và Trung Quốc là "hành động vô trách nhiệm", đồng thời cáo buộc Nga - Trung phải chịu trách nhiệm hoàn toàn đối với tình trạng bắn giết leo thang ở quốc gia này. Cuộc giao tranh ở thành phố Homs đang trở nên ngày càng dữ dội, tuy nhiên sự thật đằng sau đó thì chưa được tiết lộ. Phe đối lập tố cáo chính phủ Syria đã tấn công bằng vũ khí hạng nặng và nã rocket vào nhà dân, khiến không dưới 200 người thiệt mạng. Còn chính quyền Assad khẳng định chính các lực lượng vũ trang cực đoan đã cố tình kích động cuộc giao tranh đẫm máu này.

>> Nga sẽ can dự vào vấn đề Biển Đông?

Nga đã có phản ứng khá nhanh sau khi ASEAN và Trung Quốc thông qua được Quy tắc hướng dẫn thực thi DOC. Kommersant được coi là báo phản ánh quan điểm của giới kinh doanh Nga và một trong các báo lớn phát hành toàn liên bang, bài này giữ cách diễn đạt của Nga về Biển Đông. Dưới đây là nội dung bài viết: Ngày 21/7, ở Indonesia đã khai mạc cuộc gặp thường niên ASEAN – Trung Quốc, trong đó các bên đã thông qua “lộ trình” về các quy tắc ứng xử trên biển Đông có tranh chấp. Chín năm qua, Bắc Kinh và các bên tranh chấp các nguồn giàu cacbuahydro trong khu vực này đã không thể thoả thuận được văn bản này. Tuy nhiên, các nước ASEAN cho rằng “lộ trình” chưa đủ sức bảo vệ chống lại những tham vọng ngày càng tăng của Trung Quốc, nên họ cố gắng vận động các quốc gia thế giới, trong đó có Nga, tham gia hợp tác với khu vực. Ngày 22/7, các nước thành viên ASEAN thảo luận về triển vọng hợp tác đó với Bộ trưởng Ngoại giao Liên bang Nga Sergey Lavrov, Phóng viên báo Kommersant Aleksandr Gabuev đưa tin chi tiết từ Bali. Tất cả những người tham dự hội nghị bộ trưởng ASEAN năm nay ở Bali nhất trí gọi “lộ trình” được thông qua hôm qua là sự kiện lịch sử. Văn kiện này có một lịch sử khá dài. Ngay từ năm 2002, Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa và ASEAN (Brunei, Việt Nam, Indonesia, Campuchia, Lào, Malaysia, Mianma, Singapore, Thái Lan và Philippines) đã ký tuyên bố về ứng xử trên biển Đông. Văn kiện này quy định những nguyên tắc giải quyết hoà bình các tranh chấp và một trong những mục đích chủ yếu của nó là đưa ra việc soạn thảo bộ luật ứng xử trong khu vực, một văn kiện có tính pháp lý bắt buộc. Cuối cùng, ASEAN và Trung Quốc đã đạt được bước tiến quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề tranh chấp trên Biển Đông. Tuy nhiên, khi bắt tay vào thoả thuận các nguyên tắc của bộ luật, các bên rơi vào các cuộc thương thảo kéo dài. Như rất nhiều người tham dự hội nghị than phiền với phóng viên báo Kommersant rằng, có lỗi trong việc này là lập trường khác biệt của Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa không muốn ràng buộc mình bằng bất cứ cam kết nào. Từ năm 2002, Trung Quốc tích cực củng cố hạm đội của mình và xem ra tính toán rằng các lập luận bằng vũ lực sẽ tác động tốt nhất. Cộng hoà nhân dân Trung Hoa, Đài Loan, Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei đòi những vùng lãnh thổ rộng lớn trong vùng biển Đông. Vấn đề là ở chỗ, theo dữ liệu của các nhà địa chất Trung Quốc, trong thềm lục địa có nhiều tài nguyên – 213 tỷ thùng dầu mỏ. Theo đánh giá của Cơ quan thông tin năng lượng Hoa Kỳ, đây là khu vực đứng thứ 3 về trữ lượng dầu khí trên thế giới sau Venezuela và Arab Saudi. Để lập luận cho các yêu sách của mình về nguồn tài nguyên giàu có này, các bên tranh chấp cố gắng thiết lập sự kiểm soát trên các đảo thuộc quần đảo Trường Sa (tên quốc tế là Spratly) và quần đảo Hoàng Sa (tên quốc tế là Paracel). Điều này cho phép đòi hỏi vùng đặc quyền kinh tế 200 dặm biển quanh mỗi đảo. Hiện nay các bên tranh chấp đều tích cực xây dựng ở đây cơ sở vật chất, do đó trên biển Đông bất cứ lúc nào cũng có thể bùng nổ xung đột nguy hiểm. Đến nay các đụng độ đã xảy ra mỗi tháng. Hồi tháng 5, các tàu quân sự Trung Quốc đã tiến đến gần các tàu của Tổng công ty dầu mỏ quốc gia Việt Nam PetroVietnam và cắt cáp thăm dò của tàu, việc này đã gây nên những phản đối chống Trung Quốc mạnh mẽ. Sau đó một đụng độ tương tự đã xảy ra với các tàu nghiên cứu của Philippines. Manila đã kết tội Trung Quốc xâm phạm nội thủy của mình và tuyên bố phạt đại sứ Trung Quốc ở Philippines vì ông này đã to tiếng với một sĩ quan địa phương trong cuộc tranh cãi về phân định lãnh thổ. Tháng 6, Trung Quốc đã cử một tàu chiến thăm hữu nghị Singapore, con tàu này đã đi qua tất cả những vùng có tranh chấp trên biển Đông. Cách hành xử ngày càng hung hăng của Bắc Kinh khiến một số nước láng giềng của nước này tìm kiếm sự bảo hộ của Mỹ. Nhất là năm 2010, Ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton tuyên bố việc giải quyết công bằng các tranh chấp ở biển Đông nằm trong lĩnh vực lợi ích quốc gia của Mỹ. Tàu Hải quân Mỹ tập trận ở Philippines. Đồng thời, Mỹ là đồng minh quân sự của Philippines và một năm rưỡi trở lại đây tăng mạnh việc hợp tác quân sự với cả Việt Nam. Sau hết, trước đây một tuần lần đầu tiên Mỹ, Australia và Nhật Bản đã diễn tập chung ở biển Đông. Dù mỗi nước chỉ cử 1 tàu tham dự thì sự việc đã làm Bắc Kinh rất cảnh giác đề phòng. Xét tổng thể, chính triển vọng hình thành một liên minh chống Trung Quốc mạnh ở biển Đông với sự tham gia của Mỹ đã thúc đẩy Trung Quốc hợp tác. Kết quả là đã xuất hiện “lộ trình” xác định những nguyên tắc chung ứng xử trong khu vực, trong đó có việc thông báo cho nhau về các cuộc chuyển quân và thăm dò địa chất. Song để chuyển nó thành bộ luật có tính ràng buộc pháp lý thì còn cần những cuộc đàm phán kéo dài. Các nhà ngoại giao Trung Quốc định mô tả việc ký “lộ trình” như một bước đột phá. Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa chuyên trách các cuộc đàm phán này Lưu Chấn Dân tuyên bố: “Đây là văn kiện bản lề trong lĩnh vực hợp tác của Trung Quốc và ASEAN. Bây giờ chúng ta đã có những triển vọng lớn lao để hợp tác”. Các nước láng giềng của Trung Quốc ở biển Đông tiếp nhận sự kiện này dè dặt hơn. Nguồn tin ở Bộ Ngoại giao Singapore giải thích cho phóng viên báo Kommersant: “Các cuộc đàm phán về văn bản ràng buộc pháp lý có thể còn kéo dài mấy năm nữa, còn ngay bây giờ cần sự bảo hiểm chống sự đối đầu với Trung Quốc”. Theo ông, trong những điều kiện như vậy ASEAN muốn dựa vào việc lôi kéo các nước ngoài khu vực can dự vào đây để làm đối trọng đối với ảnh hưởng của Trung Quốc. Ông nói: “Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc đã có hiện diện ở khu vực nhưng chúng tôi còn muốn thấy những nước khác can dự vào đây, trong đó có Ấn Độ, Australia. Chúng tôi đặt nhiều hi vọng vào Nga”. Ngày 22/7, trong cuộc gặp cấp bộ trưởng Nga – ASEAN mà đại diện cho Nga là Bộ trưởng Ngoại giao Sergey Lavrov. Theo người nói chuyện với phóng viên báo Kommersant ở Bộ Ngoại giao Liên bang Nga, Moscow sẵn sàng đáp lại đề nghị của ASEAN, củng cố vị thế của mình ở khu vực. Theo ông, những ưu tiên của Nga là hợp tác với Đông Nam Á nhằm hiện đại hoá (trước hết như thị trường tiêu thụ sản phấm của Nga), cũng như thúc đẩy sáng kiến mà Tổng thống Nga Dmitry Medvedev và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm đào đưa ra tháng 9/2010 về củng cố an ninh trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương trên nguyên tắc an ninh toàn vẹn” [BDV news]