>> 'Cuộc chiến ở Syria sẽ lôi kéo cả khu vực'

Ngày 9/8/2011, bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu có 6 giờ liên tục tranh cãi không nghỉ với các đại diện của chính quyền Syria ở Damascus. 'Cuộc chiến ở Syria sẽ lôi kéo cả khu vực ? Hai giờ trong đó là trực tiếp với tổng thống Bashar Al-Assad. Ông này đã chuyển “thông điệp cứng rắn” của thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Những yêu cầu chủ yếu là chấm dứt các hành động quân sự chống lại dân thường và xác định chính xác ngày bầu cử quốc hội. Ngược lại, Ankara đe doạ áp dụng những biện pháp khẩn cấp: Coi lãnh đạo Syria là bất hợp pháp như đã từng xảy ra đối với Gaddafi. Phái viên Thổ Nhĩ Kỳ cũng thông báo, trong trường hợp các cuộc đàn áp quần chúng vẫn tiếp tục, sẽ khởi động kế hoạch can thiệp của NATO vào công việc của Syria. Giới phân tích nhận định, dường như đó không phải sự can thiệp quy mô lớn mà là những cuộc đột kích chính xác vào các mục tiêu. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ không cho biết các cuộc tấn công này chống lại ai, nhằm vào những mục tiêu nào và được tiến hành dưới danh nghĩa gì. Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố dứt khoát ủng hộ chuyến công cán này của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ. Chuẩn bị chiến tranh? Ông Assad đã tiếp nhận “sự cảnh báo cuối cùng của Thổ Nhĩ Kỳ” một cách bình tĩnh và đã khuyến nghị không can thiệp vào công việc nội bộ của Syria. Báo chí Lebanon trích dẫn lãnh đạo Syria: “Nếu các ngài muốn chiến tranh thì các ngài sẽ có nó, và đó là cuộc chiến trong toàn khu vực”. Assad cho biết thêm, là quân đội chiến đấu không phải với dân chúng, mà là với “những nhóm khủng bố” đang lật đổ chính quyền hợp pháp. Thậm chí ông còn ám chỉ rằng những tên cực đoan bị người Syria vô hiệu hoá đã được "ném vào" từ lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ. Ở Thổ Nhĩ Kỳ, phản ứng đối với chuyến thăm của bộ trưởng Ngoại giao là đặc biệt. Một số tờ báo đưa tin Ankara không quá tin vào thành công của chuyến đi của Davutoglu. Trước đó ở Thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ đã diễn ra hội nghị về an ninh của chỉ huy các cơ quan vũ lực với thủ tướng Recep Tayyip Erdogan. Cuộc họp này bàn về chuẩn bị các chiến dịch quân sự ở miền Bắc Syria. Hội nghị cũng đã bàn về những tác động chính trị, kinh tế và quân sự lên chế độ Syria. Đáng lưu ý là ngay lập tức kết quả thảo luận đã được thông báo cho đại sứ Hoa Kỳ. Người lãnh đạo đoàn đại biểu thường trực của Hội đồng Liên bang của Nga tại Hội đồng nghị viện châu Á Rudick Iskuzhin nói với báo “Tin tức”: “Không loại trừ là người Thổ Nhĩ Kỳ định thừa cơ tấn công đánh người Kurd sinh sống ở phía Bắc và Đông – Bắc Syria. Chính xác hơn là đánh những tổ chức cực đoan đang hoạt động tại đây. Trong các hoạt động của đối lập Syria được chiếu trên màn hình TV, có thể thấy rõ những người phản đối cầm trong tay vũ khí bộ binh hiện đại. Xem ra, đó không phải là người Syria, mà là những đại diện của các đơn vị quân sự được vũ trang và tổ chức rất tốt của người Kurd. Trước đây Ankara chưa gặp phải vấn đề gì: Bashar Assad và các cơ quan mật vụ của ông kiểm soát vùng này rất chắc chắn và không để người Kurd tăng áp lực quân sự lên Thổ Nhĩ Kỳ. Đến nay tình hình đã khác: Các lực lượng vũ trang Syria tập trung sang hướng khác, họ tấn công Hama và các thành luỹ khác của phe đối lập. Họ không làm gì các chiến binh người Kurd nữa, và hoạt động của những người này lan sang lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ. Ngay ở Thổ Nhĩ Kỳ, trong cuộc bầu cử tháng 6/2011 vừa qua Đảng hoà bình và dân chủ ủng hộ người Kurd đã giành được 36 ghế trong Hạ viện Thổ Nhĩ Kỳ. Về phần mình, Đảng chính nghĩa và phát triển cầm quyền đã tuyên bố chương trình giải quyết vấn đề người Kurd bằng biện pháp hoà bình. Sau 31 năm lưu đày, nhà chính trị và nhà thơ người Kurd Kemal Burkan đã trở về nước, và trên báo chí Thổ Nhĩ Kỳ đã có tin về việc chính quyền đàm phán với thủ lĩnh đảng công nhân người Kurd cấp tiến bị tù chung thân Abdullah Ocalan.

>> Thổ Nhĩ Kỳ mang S-300 ra dọa NATO

NATO sẽ ngưng cung cấp các thông tin tình báo liên quan đến mối đe dọa về tên lửa nếu Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không của Nga hoặc Trung Quốc. Thổ Nhĩ Kỳ thực sự muốn hệ thống Antey-2500 hay chỉ là một chiêu bài ép giá các nhà thầu phương Tây. Một quyết định mua hệ thống tên lửa phòng không tầm xa mới từ Trung Quốc hoặc Nga sẽ làm xấu đi cho mối quan hệ tốt đẹp giữa NATO và Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay. Trước đó Thổ Nhĩ Kỳ đã tổ chức chương trình đấu thầu cung cấp hệ thống tên lửa phòng không tầm xa mới cho quân đội nước này. Chương trình T-LORAMIDS có sự tham gia của các nhà thầu Lockheed Martin cùng với Raytheon của Mỹ giới thiệu hệ thống Patriot PAC-2 và PAC-3. Tập đoàn Eurosam giới thiệu một biến thể phóng trên xe phóng di động của Aster-30. Còn Tổng công ty xuất nhập khẩu máy móc chính xác CPMIEC của Trung Quốc giới thiệu hệ thống FT-2000 biến thể xuất khẩu của hệ thống HQ-9 sao chép từ S-300 của Nga. Công ty Rosoboronexport của Nga giới thiệu hệ thống S-300PMU2, theo một nguồn tin của Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ đề xuất mong muốn sở hữu hệ thống Antey-2500, biến thể nâng cấp của hệ thống tên lửa S-300V. Theo nguồn tin của Bộ Quốc phòng Thỗ Nhĩ Kỳ người chiến thắng trong cuộc đấu thầu này sẽ được công bố vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2012. Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia quân sự phương Tây phản đối việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không mới từ Nga hoặc Trung Quốc. Lý do được đưa ra là, bất kỳ hệ thống phòng không nào khác với chuẩn của NATO sẽ gây nhiều khó khăn cho việc tích hợp cuối cùng vào hệ thống phòng thủ tên lửa chung của khối. Các vấn đề liên quan đến cung cấp phụ tùng thay thế, nguy cơ rò rỉ thông tin bí mật. Song bất chấp những lời chỉ trích và áp lực, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn không loại trừ khả năng chọn các nhà sản xuất từ Trung Quốc hoặc Nga làm nhà thầu chính. Các lý do Thổ Nhĩ Kỳ để mắt tới S-300? Một đại diện của NATO cho biết, nếu Thổ Nhĩ Kỳ vẫn quyết tâm chọn các nhà thầu từ Trung Quốc hoặc Nga, hệ thống phòng không mới của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải hoạt động thông qua một trung tâm trao đổi thông tin riêng của NATO. Một số nhà phân tích của phương Tây lại có một cái nhìn nhận khác về vấn đề này. Họ cho rằng việc Thổ Nhĩ Kỳ chọn các nhà sản xuất từ Trung Quốc và Nga làm nhà thầu tiềm năng là một động thái nhằm gây áp lực lên các nhà sản xuất của Mỹ và châu Âu trong việc giảm giá thành. Lý do các nhà thầu của Nga và Trung Quốc nằm trong danh sách dự thầu không phải là động thái ly tâm của Thổ Nhĩ Kỳ rời xa khối NATO. Đây chỉ là áp lực truyền thông của Thổ Nhĩ Kỳ tớiphương Tây. Vấn đề nữa cần phải nhắc tới, T-LORAMIDS là một chương trình phòng không và phòng thủ quốc gia. Đây không phải là một phần của hệ thống phòng thủ chung NATO. Trên nguyên tắc cơ bản, đây là một "sân chơi" cho tất cả các ứng viên do Thổ Nhĩ Kỳ tạo ra. Trung tâm phân tích mua bán vũ khí toàn cầu TSAMTO của Nga nhấn mạnh, đây là một áp lực chưa từng có của NATO đối với việc mua sắm hệ thống phòng không của Thổ Nhĩ Kỳ. Trường hợp này là một ví dụ điển hình về sự cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường vũ khí toàn cầu. Một lý do khác lý giải cho áp lực này là, tháng 11/2010 trong hội nghị thượng đỉnh NATO tại Lisbon, Bồ Đào Nha. Khối quân sự này đã thống nhất thông qua chương trình xây dựng một hệ thống phòng thủ tên lửa chung của NATO. Thổ Nhĩ Kỳ đã quyết định tham gia hệ thống này sau khi NATO đưa ra một số sửa đổi, theo đó, Iran cùng với một số quốc gia khác không nêu tên được liệt vào mối đe dọa tên lửa tiềm năng đối với Thổ Nhĩ Kỳ. NATO sẽ cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ các thông tin tình báo liên quan đến mối đe dọa này. Theo kế hoạch, NATO sẽ triển khai tại Thổ Nhĩ Kỳ một hệ thống radar cảnh báo sớm các vụ phóng tên lửa. Giữa tháng 7/2011, đại diện của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã thảo luận các vấn đề về việc triển khai radar này trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton. Một khi hệ thống được triển khai hoạt động, bất kỳ vụ phóng tên lửa nào từ các quốc gia “hiếu chiến” theo đánh giá của Mỹ, đều được radar cảnh báo sớm này phát hiện. Tên lửa ngay lập tức sẽ bị đánh chặn bởi các tên lửa SM-3 được triển khai hoạt động trên các tàu khu trục Aegis của Mỹ được triển khai ở phía Đông của Địa Trung Hải hoặc từ Romania. Như vậy khả năng thắng thầu của Nga hoặc Trung Quốc tại Thổ Nhĩ Kỳ và chỉ là khá thấp nếu chiêu bài gây áp lực lên vấn đề giá cả của họ thành công. [BDV news]

>> Syria: Thất bại ám ảnh 'chiến thắng'

Điều gì đang chờ đợi chính quyền Sirya của tổng thống Asar Asad sau khi chiếm lại thành phố nổi loạn? Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Rejip Tiyp Erdogan. Chính phủ Sirya tuyên bố đã nhanh chóng đè bẹp cuộc nổi loạn vũ trang ở thành phố Jisr al– Sugur ở Tây Bắc đất nước. Tuy nhiên, hãy còn quá sớm để Damat có thể ăn mừng chiến thắng: Giải quyết xong vấn đề này, ban lãnh đạo đất nước có khi phải đối mặt với những vấn đề khác phức tạp hơn. Dấu hỏi về “Chiến thắng chớp nhoáng” Ngay sau khi các phương tiện thông tin đại chúng của chính phủ đưa rộng rãi tin gây sốc về việc chỉ trong một ngày đêm tại thành phố Jisr al– Sugur, “các băng nhóm vũ trang” đã giết hại 120 quân nhân. Dân chúng địa phương lại giải thích là những quân nhân này đã bị các lực lượng an ninh của chính quyền giết hại vì không chịu bắn vào người biểu tình. Nhưng chính phủ đã rất kiên quyết cho biết: Có hẳn một đội quân của những tên giết người đang hoành hành trong thành phố, cần phải đối xử với chúng bằng những biện pháp thích hợp. Chính quyền đã đưa đến gần thành phố Jisr al– Sugur hàng ngàn binh lính và sĩ quan, hàng chục xe bọc thép, pháo binh và cả máy bay lên thẳng. Sau này dân các làng gần đó kể lại, bộ binh đã tiến vào thành phố sau khi pháo binh đã bắn phá nhiều lần. Bộ chỉ huy, không muốn thí mạng binh sĩ, đã hạ lệnh bắn tiêu diệt mọi mục tiêu đang di động. Xe tăng đã bắn vào các ngôi nhà tình nghi, xe chiến đấu bộ binh và binh sĩ nhằm vào một số ít người đang “chờ những người anh em của các đội vũ trang đến giải phóng”. Truyền hình quốc gia đã thông báo “giải phóng hoàn toàn” thành phố ngay sau khi đưa tin “các trận đánh đẫm máu” đang diễn ra ở đây. Do đã có tin về cả một đội quân phỉ, tốc độ giải phóng thành phố nhanh như vậy chỉ có thể được giải thích hoặc bởi vì quân đội chính phủ có cả một tiểu đoàn cực kỳ thiện chiến, hoặc là do không có một sự chống cự nào. Xem ra, phương án giải thích thứ hai gần với sự thật hơn. Thành phố Jisr al– Sugur không có người. Hầu hết dân chúng đã kịp thời rời bỏ thành phố khi hiểu những gì sẽ xảy ra. Hàng trăm thành viên các “nhóm vũ trang” cũng biến mất. Quân đội đã chiến thắng, tiến vào thành phố, nơi chỉ có một nhúm những người già bất lực và những người khuyết tật không tự đi lại được. Thổ Nhĩ Kỳ ứng phó với làn sóng tị nạn Trong khi quân đội đang mải chiếm thành phố, hàng ngàn dân thành phố này đang chen chúc nhau gần đường biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ. Người thì đã vượt qua đường biên một cách chính tắc (qua các cửa khẩu), những người khác không muốn xếp hàng thì đã tự vượt biên, băng qua vườn tược. Dù sao thì đến sáng ngày 13/6,Thổ Nhĩ Kỳ cho biết chỉ riêng người tị nạn có đăng ký đã là hơn 5.000. Trong khi đó rất nhiều người tị nạn dừng lại trên đất Sirya sát biên giới, không dám bỏ lại tài sản, rời bỏ đất nước. Phía Thổ Nhĩ Kỳ đã từ chối cho nhập cảnh những ai mang theo ngựa, bò và dê, vì vậy quanh các lều bạt trên đất Sirya vẫn thấy các loại súc vật mà chủ chúng không muốn bỏ lại. Nhưng ngay những người này cũng thừa nhận là sẽ vứt bỏ tất cả để chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ nếu quân đội Sirya tiến đến gần đường biên. Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Rejip Tiyp Erdogan. Thủ tướng Rejp Tiyp Erdogan tuyên bố sẽ mở cửa biên giới cho những ai muốn chạy khỏi Syria, đồng thời kêu gọi tổng thống Sirya Basar Asad “chấm dứt sự tàn bạo” và bắt đầu các cải cách. Đối với ông Erdogan, phải nuôi ăn, lo mặc và chữa bệnh cho hàng chục ngàn người nước ngoài thật không phải là đơn giản. Cũng phải ghi nhận cho Thổ Nhĩ Kỳ: Trong thời gian rất ngắn họ đã dựng được các lều trại gần biên giới, có đủ điện, nước, thậm chí cả hệ thống xử lý nước thải. Người tị nạn ở đây được bảo đảm hoàn toàn về dịch vụ y tế và được cấp lương thực thực phẩm. Nhưng Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ không vì thế mà vui mừng – ông muốn nhanh chóng giải quyết vấn đề người tị nạn trước khi tình hình trở nên nguy kịch. Cũng cần phải ghi nhận một điều, người Sirya vượt biên sát với mùa du lịch ở Địa Trung Hải, nơi mùa hè rất nhiều du khách đến nghỉ dưỡng. Thật không khó hình dung tình hình sẽ ra sao khi hàng ngàn người tị nạn Sirya tràn vào các khu du lịch. Vùng đệm và những nguy cơ? Tóm lại, Thổ Nhĩ Kỳ phải làm gì đó. Và một giải pháp nào đó xem ra đang hình thành. Tờ báo địa phương “Hurriet” viết “Nguồn tin ở bộ Ngoại giao tuyên bố, đang xem xét phương án thiết lập vùng đệm, nếu hàng trăm ngàn người tị nạn chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ”. Ai cũng biết rõ “vùng đệm” này là gì. Người Thổ Nhĩ Kỳ từng thiết lập các vùng như vậy ở miền Bắc Iraq khi đánh nhau với những người Kurd li khai. Họ làm như thế này: Các đơn vị quân đội Thổ Nhĩ Kỳ vượt qua đường biên, lập trại. Sau đó, Những người dân địa phương này được chuyển từ các trại trên đất Thổ Nhĩ Kỳ sang “vùng đệm”. Tất nhiên, chuyện với người Kurd hoàn toàn khác nhưng cung cách thì vẫn như vậy, một phần lãnh thổ nước láng giềng sẽ bị chiếm đóng. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng sử dụng đối sách "vùng đệm" để thoát khỏi áp lực từ làn người Syria tị nạn. Nếu ban lãnh đạo Sirya đọc báo chí Thổ Nhĩ Kỳ, họ sẽ phải cân nhắc. Khôi phục quyền kiểm soát Jisr al– Sugur đương nhiên là tốt. Tuy nhiên, nếu quá trình “quét sạch bọn phỉ ra khỏi đất nước” sẽ cứ tiếp tục như thế này thì người Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không chịu đựng được thêm nữa. Quân đội Sirya hoàn toàn không có cơ hội đánh lại quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, do đó, tốt hơn cả là Chính quyền Sirya hãy đừng bỏ qua tối hậu thư ẩn của Thổ Nhĩ Kỳ. Vấn đề không đơn giản chỉ là nguy cơ. Đúng ra, chính phủ Sirya phải cân nhắc về sự đúng đắn của các biện pháp chống lại tội phạm của mình. Nếu tiêu diệt chính xác từng tên tội phạm thì ai cũng hiểu đó là việc cần thiết và có ích. Tất cả sẽ đồng ý. Nhưng nếu vì “sự quan tâm” của chính phủ của mình mà công dân cả thành phố chạy ra nước ngoài thì rõ ràng chiến lược này không phải là lý tưởng. Có một sự khẳng định nữa cho điều này, dân thành phố đã đưa ra một hành động ngoại giao lạ kỳ. Trong văn bản được “những người con trai của Duma” ký tên, họ tuyên bố nếu cảnh sát không thay đổi cách làm việc, họ sẽ không đóng thuế và không trả tiền nước và điện, bưu điện. Sau 1 tuần, họ sẽ đóng tất cả các tài khoản trong các ngân hàng nhà nước. Một tuần tiếp theo sẽ bãi công 3 ngày và 4 ngày chỉ ở nhà. Nếu tất cả những điều này không mang lại kết quả, sẽ tuyên bố hành động không tuân theo mệnh lệnh. Không hiểu do nguy cơ từ phía Thổ Nhĩ Kỳ, hay do hành động ngoại giao của dân thành phố Duma, nhưng có gì đó đã buộc chính quyền Damat gián tiếp thừa nhận là sẽ khó giải quyết tình hình bằng xe tăng và súng máy. Tổng thống Syria Basar Asad buộc phải điều tra hành động của giới quân sự để bảo tồn uy tín vốn bị lung lay trong thời gian qua. Ngày 13/6 chính phủ tuyên bố cấm người anh em của tổng thống Basar Asad là chuẩn tướng Atef Najib xuất cảnh. Lệnh cấm được duy trì cho đến khi kết thúc điều tra về việc các đơn vị của viên tướng này đã sử dụng vũ lực quá mức. Hiện chưa rõ những biện pháp trừng phạt đối với viên tướng sẽ ra sao. Các chuyên gia về Sirya đã nhiều lần nhận định là ngay trong ban lãnh đạo đất nước có cuộc đấu tranh thường xuyên giữa những người theo đường lối “cứng rắn” và “những người cải cách”. Nhóm đầu gồm đại diện tầng lớp trên của quân đội và đảng vẫn còn trong chính quyền từ thời tổng thống Hafez Asad, thân phụ của tổng thống đương nhiệm. Nhóm thứ hai gồm những người kỹ trị tương đối trẻ cùng thế hệ với Basar Asad, những người do chính ông đưa vào chính quyền. Cuộc điều tra viên tướng có thể cho thấy lòng tin của tổng thống đối với “giới quân nhân” và các phương pháp công tác của họ đang yếu đi. Cho dù, mặt khác, cuộc điều tra có vẻ khá hình thức. Cốt lõi của kịch bản đã qua cũ: Ông vua tốt bụng bị các cận thần che dấu sự thật đã hiểu ra hết và hành động vì dân chúng. Hiện khó đánh giá là những người ở dưới có quý trọng sự quan tâm đó không– mấy tháng gần đây uy tín của ông Asad bị lung lay nghiêm trọng. Nhưng chính thể Sirya bất luận tình hình nào cũng phải tìm ra cách giải quyết. Nếu không người Thổ Nhĩ Kỳ sẽ hành động, còn ở những vùng khác dân chúng sẽ không tôn trọng chính quyền nữa. [BDV news]