>> Thất bại của 054A: Sự sỉ nhục công nghiệp đóng tàu Trung Quốc

Bắc Kinh tự tin mang sang Bangkok “niềm tự hào” của họ là tàu hộ vệ tên lửa lớp 054A mà họ vỗ ngực tự phong là một trong những tàu hộ vệ tiên tiến nhất hiện nay. Thế nhưng, nó đã thất bại thảm hại, đồng thời bóc mẽ cái vẻ ngoài hào nhoáng của các chiến hạm “hàng đầu thế giới” của Trung Quốc. >> Tham vọng về tàu khu trục của Hải Quân Trung Quốc>> Khu trục Type-54A của Trung Quốc sẽ được xuất ngoại ? Chất lượng vũ khí trang bị không cao Người Trung Quốc mang sang chào bán với Thái Lan tàu hộ vệ tên lửa thế hệ mới nhất thuộc lớp 054A. Loại tàu hộ vệ này có chiều dài 134m, rộng 16m, mớn nước 5m, lượng giãn nước 4300 tấn, tốc độ tối đa 29 hải lý/h, phạm vi hoạt động 3800 hải lý, với thủy thủ đoàn 190 người. Tàu hộ vệ tên lửa 569 Ngọc Lâm thuộc lớp 054A của Trung Quốc Hệ thống trang bị, vũ khí chính trên tàu bao gồm: 1 bệ pháo 100 mm, 4 hệ thống pháo bắn nhanh tầm gần Type AK-630, 2 hệ thống tên lửa chống hạm YJ-83 (C-802), hệ thống phóng tên lửa phòng không thẳng đứng với 32 ống phóng loại HHQ-16 (phiên bản hải quân của loại tên lửa phòng không tầm thấp, cận trung HQ-16), 1 máy bay trực thăng chống ngầm Z-9C, 1 hệ thống sonar MGK-335… Về cơ bản, 054A có đầy đủ tiêu chí của 1 tàu hộ vệ hiện đại thế, nhưng sao nó lại bị loại “từ vòng gửi xe”? Nguyên nhân đầu tiên làm 054A thất bại là do hệ thống tên lửa chống hạm quá yếu kém. 054A trang bị hệ thống tên lửa chống hạm YJ-83, được chế tạo trên cơ sở công nghệ thập niên 70 thế kỷ trước của Nga. Loại tên lửa này có chiều dài 6,392m, đường kính 0,36m, trọng lượng 715 kg, tầm bắn tối đa chỉ đạt 120km, với vận tốc hành trình hạ âm, 30 km cuối bay với vận tốc 1,3 – 1,5Mach. Mặc dù YJ-83 có trọng lượng không phải là nhẹ nhưng riêng tầng đẩy đã nặng tới 530kg, đầu nổ vẻn vẹn 165kg, sức công phá rất thấp, trong khi các loại tên lửa chống hạm hiện đại có đầu nổ thông thường ít nhất là 200kg, thậm chí có loại đầu nổ tới 450kg. Tốc độ bay chậm, tầm bắn ngắn, sức công phá kém là nguyên nhân chính khiến YJ-83 không được chào đón. Nguyên nhân thứ 2 xuất phát từ hệ thống tên lửa phòng không HHQ-16 (Hải Hồng Kỳ-16), đây là phiên bản trên hạm của hệ thống tên lửa phòng không tầm trung lục quân HQ-16 (Hồng Kỳ-16). Nó có chiều dài 2,9m, đường kính thân 0,232m, trọng lượng 165kg, đầu nổ 17kg, vận tốc 2,8Mach (Khoảng trên 3000km/h). Tàu hộ vệ tên lửa 570 Hoàng Sơn thuộc lớp 054A đang phóng tên lửa Tuy được mệnh danh là loại tên lửa tầm trung nhưng trên thực tế độ cao đánh chặn của HHQ-16 chỉ có hiệu quả từ 6km trở xuống, tầm bắn hiệu quả 30km, xét thực tế thì nó thuộc dạng tên lửa phòng không tầm gần, cận trung, tính năng chỉ tiệm cận loại tên lửa phòng không hạm cũ kỹ RIM-7 chứ không thể so được với loại RIM-116 do Mỹ chế tạo hiện đang lắp đặt trên các tàu hộ vệ Hàn Quốc. Không tương thích với các hệ thống chỉ huy và điều khiển hiện đại Nguyên nhân thứ 3 là các hệ thống vũ khí theo chuẩn Trung Quốc không tương thích với hệ thống chỉ huy, kiểm soát, thông tin và máy tính theo chuẩn Mỹ và NATO, do yêu cầu bảo mật riêng của mình nên Mỹ và NATO không cho phép các hệ thống vũ khí Trung Quốc được kết nối được với các hệ thống của mình. Trước đó, cuối tháng 1 vừa qua, tại cuộc đấu thầu hệ thống tên lửa phòng không của Thổ Nhĩ Kỳ trị giá 4 tỷ USD, Trung Quốc đã chào giá bán hệ thống phòng không HQ-9 với giá chưa tới 3 tỷ USD, tức là rẻ gần một nửa, thế nhưng Bắc Kinh cũng không thể thắng thầu. Nguyên nhân do rất nhiều chuyên gia quân sự phương Tây đã đưa ra lời khuyên với Thổ Nhĩ Kỳ là hệ thống phòng không HQ-9 và S-300 của Trung Quốc và Nga không tương thích với hệ thống phòng không/phòng thủ tên lửa theo chuẩn Mỹ và NATO, hơn nữa, do yêu cầu bảo mật riêng của mình nên những hệ thống này sẽ khó mà kết nối được với các hệ thống Patriot. Hệ thống tên lửa phòng không HQ-9 Trung Quốc bán giá quá “bèo” nhưng vẫn không thắng thầu Chỉ cần 1 trong 2 hệ thống của Trung Quốc hoặc của Nga thắng thầu, NATO sẽ phải điều chỉnh lại một số tham số bảo mật kết nối mạng chia sẻ thông tin của Patriot và cũng phải cung cấp các tham số cho Nga hoặc Trung Quốc để cho phép S-300 và HQ-9 tham gia vào hệ thống phòng không/phòng thủ tên lửa Thổ Nhĩ Kỳ, dẫn đến NATO không thể bảo mật các thông tin của mình, đe dọa trực tiếp đến khả năng che chắn của lá chắn phòng thủ tên lửa họ triển khai ở châu Âu. Cũng như Thổ Nhĩ Kỳ, Thái Lan sử dụng chủ yếu là vũ khí Mỹ, hệ thống chỉ huy, thông tin và điều khiển đều rập khuôn theo mô hình Mỹ, hàng năm 2 bên thường tổ chức các cuộc diễn tập chỉ huy và hiệp đồng trong mạng thông tin liên hợp nên Mỹ và các nước này đều hiểu là không thể để vũ khí của Trung Quốc “lạc loài” vào, tạo ra các lỗ hổng bảo mật. Vì vậy, các nước đã sử dụng nhiều vũ khí Mỹ chắc chắn sẽ không mua vũ khí Trung Quốc cho dù có rẻ đến mấy. Sự sỉ nhục nền công nghiệp đóng tàu Trung Quốc Trong đợt đấu thầu lần này, Thái Lan đưa ra một điều kiện bắt buộc là yêu cầu công ty trúng thầu phải chế tạo một Hệ thống quản lý chiến đấu (CMS) có khả năng liên kết với các hệ thống đã được trang bị trên các khinh hạm HTMS Naresuan và HTMS Taksin. Mới nhìn qua, đây là một điều kiện lý tưởng để 054A của Trung Quốc thắng thầu vì 2 tàu hộ vệ này chính là các phiên bản 053H2 (Lớp Giang Hồ III) Trung Quốc xuất khẩu sang Thái Lan. Chiếc HTMS Naresuan được bàn giao tháng 12/1994 và chiếc HTMS Taksin hoàn thành giữa năm 1995. Cận cảnh hệ thống phóng thẳng đứng trên tàu hộ vệ lớp 054A Năm 1990, Thái Lan ký hợp đồng với Trung Quốc mua 04 tàu hộ vệ lớp 053H2 với giá cực rẻ là 2 tỷ baht, so với 8 tỷ baht mua của phương Tây (tương đương 69,7 triệu USD/278,7 triệu USD) nhưng ngay khi tiếp nhận 2 chiếc đầu tiên họ đã lên tiếng phàn nàn về chất lượng quá kém. Hệ thống điện lực của 053H2 thiết kế phi khoa học đã dẫn đến rất nhiều sự cố, hệ thống động lực thiếu tin cậy, hệ thống kiểm soát rủi ro trên tàu cũng có nhiều hạn chế, thiết kế vỏ tàu không chắc chắn, rất dễ gặp sự cố thủng thân tàu hoặc rò rỉ nước. Chính vì thế, Trung Quốc đã phải cải tạo lại và hải quân Thái Lan cũng mất nhiều công sửa chữa để 2 chiếc tàu này đảm bảo yêu cầu chất lượng, sau đó Trung Quốc tiếp tục bàn giao 2 chiếc tiếp theo là HTMS Naresuan và HTMS Taksin vào các năm 1994 và 1995. Thế nhưng, mới qua 15 năm sử dụng, hải quân Thái Lan nhận thấy chất lượng tàu không còn bảo đảm, hệ thống vũ khí và chỉ huy, điều khiển trên tàu lạc hậu, không bắt kịp yêu cầu tác chiến hiệp đồng trong các cuộc diễn tập với quân đội Mỹ, nên họ đã quyết định nâng cấp lớn 2 tàu này vào năm 2010-2011, gói thầu cải tạo triệt để do công ty Saab tiến hành. Tàu hộ vệ tên lửa HTMS Naresuan chỉ còn mỗi cái vỏ của 053H2 Về vũ khí, 2 khinh hạm này sử dụng pháo hạm 127mm Mk-45 Mod2, 2 súng máy MSI-DSL DS30MR, 8 quả tên lửa phòng không RIM-162 ESSM sử dụng hệ thống phóng thẳng đứng (nguyên bản 053H2 là phóng nghiêng kiểu cổ điển), 8 quả tên lửa chống hạm RGM-84 Harpoon SSM, 2 hệ thống phóng ngư lôi 324mm Mk-32 Mod5, 1 trực thăng hạm Lynx 300. Ngoài ra, tất cả các thiết bị điện tử, cảm biến, radar, hệ thống thông tin chỉ huy, kiểm soát, điều khiển hỏa lực… đều chuyển sang dùng loại của châu Âu và Mỹ (chủ yếu của hãng Thales - Pháp và Raytheon - Mỹ). Như vậy, sau khi “đại giải phẫu” nó chẳng còn gì xuất xứ từ Trung Quốc ngoại trừ cái vỏ. Đố với các nước khác, nâng cấp vũ khí thường do chính công ty sản xuất ra nó tiến hành, nhưng trong gói thầu cải tạo, nâng cấp lớn năm 2010, người Thái Lan đã không thèm nhờ “chính chủ” nâng cấp các tàu của mình và xóa sổ toàn bộ các thiết bị của Trung Quốc đã chứng tỏ một điều, sự tín nhiệm của Bangkok dành cho Bắc Kinh đã hết, đây quả thực là nỗi hổ thẹn đối với nền công nghiệp đóng tàu của Trung Quốc. Hiện nay, trên danh mục tàu 053H2 xuất khẩu, ngoài các tàu xuất sang Myanmar vẫn còn tên 2 tàu này của Thái Lan nhưng trên thực tế nó chẳng còn gì thuộc công nghệ Trung Quốc. Vì vậy, sự thất bại của tàu hộ vệ lớp 054A trong gói thầu lần này cũng là điều dễ hiểu. Tàu hộ vệ tên lửa HTMS Taksin được thay thế toàn bộ trang bị, vũ khí Mỹ và châu Âu Sự thất bại của nó chứng tỏ một điều, ngoài Myanmar cũng đang dần thoát khỏi vòng ảnh hưởng của Bắc Kinh, các nước Đông nam Á còn lại cũng chẳng còn ai mặn mà với “hàng hiệu Trung Quốc”. Hiện ở châu Á cũng chỉ duy nhất có Pakistan quan tâm đến tàu hộ vệ lớp 054A, nhưng đang chê đắt vì hệ thống tên lửa chống hạm và phòng không quá kém, đồng thời cũng đòi sử dụng trực thăng của Mỹ chứ không dùng Z-9.

>> Hạm đội Hải Nam thử tên lửa mới

Hạm đội Hải Nam Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm tên lửa phòng không trên hạm mới HQ-16 được trang bị trên các tàu khu trục Type-054A. Thời gian, địa điểm diễn ra thử nghiệm tên lửa phòng không trên hạm mới này không được công bố. Đây được xem là một nỗ lực nhằm nâng cao khả năng tác chiến hải đối không tầm trung của Hải quân Trung Quốc cũng như của hạm đội Nam Hải. Có 2 tàu khu trục Type-054A tham gia vào đợt bắn thử nghiệm này, tàu khu trục Type-054A được trang bị hệ thống tên lửa hải đối không tầm trung HQ-16 (Hồng Kỳ 16). Hiện tại rất ít thông tin về hệ thống tên lửa đối không này được công bố. Hầu hết các chuyên gia quân sự thế giới cho rằng. HQ-16 được sao chép lại từ hệ thống tên lửa đối không đa kênh Shtill của Nga. Tên lửa HQ-16 được phóng đi từ tàu khu trục Type-054A (ảnh: FYJS) Trong bài tập thử nghiệm vừa qua, 2 tàu khu trục Type-054A mang số hiệu 569 Ngọc Lâm và 570 Hoàng Sơn đã phối hợp cùng với nhau để chia sẽ tín hiệu mục tiêu. Mỗi tàu đã phóng 2 tên lửa HQ-16 để tấn công mục tiêu cùng lúc. Đây có thể coi là một thử nghiệm thành công của hệ thống tên lửa mới này. Điều đó cũng cho thấy, Trung Quốc đã thành công trong việc thu hẹp điểm yếu về phòng không hạm đội. Bước đầu đã cho thấy sự linh hoạt cao hơn trong tác chiến biên đội. Đặc biệt toàn bộ tàu khu trục phòng không mới nhất của Trung Quốc là Type-052C, Type-054A/D đều được biên chế hoạt động tại hạm đội Nam Hải phụ trách biển Đông. Điều đó cho thấy, Trung Quốc đang coi biển Đông là khu vực tác chiến trọng yếu của hải quân nước này. Hai tên lửa HQ-16 cùng được phóng lên. Ảnh: FYJS Tên lửa đánh trúng mục tiêu giả định. Ảnh: FYJS. "Dự đoán" thông số hệ thống HQ-16 Con đường phát triển của HQ-16 được cho là thông qua việc "mổ xẻ" hệ thống tên lửa đối không đa kênh Shtill được trang bị trên các khu trục hạm hạng Sovremenny mà Nga bán cho Trung Quốc trong những năm 1990. Cũng có một số thông tin cho rằng, Nga đã cung cấp giấy phép sản xuất tên lửa 9M38 cho Trung Quốc để họ phát triển thành HQ-16. Tuy nhiên, thông tin này không được xác nhận từ phía Nga. Đa phần ý kiến nhận định của các chuyên gia quân sự thế giới đều nghiêng về khả năng, thông qua hợp tác với Nga để nâng cấp hệ thống tên lửa đối không đa kênh Shtill cho khu trục hạm hạng Sovremenny. Trung Quốc đã có được những hiểu biết cần thiết để sao chép lại và phát triển thành HQ-16. Trung Quốc đã phát triển HQ-16 thành 2 biến thể, 1 biến thể đặt trên bệ phóng cơ động, tương tự như kiểu bố trí các ống phóng của tên lửa S-300. Trang Ausairpower nhận định, kiểu bố trí các ống phóng kiểu này là quá cồng kềnh và không cho phép khả năng tái nạp đạn một cách nhanh chóng. Ngoại trừ việc thay nguyên cả cụm phóng, một biến thể thứ 2 được phát triển để trang bị trên khu trục hạm Type-054A. Các tên lửa được đặt trong trong 32 ống phóng thắng đứng, ngay phía sau pháo chính. Dựa vào thông số kỹ thuật của hệ thống tên lửa đa kênh Shtill của Nga có thể đưa ra những dự đoán như sau về tính năng kỹ chiến thuật của HQ-16. Đạn tên lửa 9M38 được thiết kế để sử dụng trên tàu hạm của Nga, tên lửa có hệ thống cánh ổn định ở giữa thân dài hơn so với đạn tên lửa 9M317 phóng trên đất liền. Tên lửa có chiều dài 5,5 mét, trong lượng 690kg, được trang bị đầu đạn nặng 70kg, được trang bị radar bán chủ động với khả năng điều khiển tự động, đầu đạn được trang bị ngòi nổ vô tuyến. Tên lửa có tầm bắn hiệu quả là 30-35km (chưa nâng cấp), tầm cao hiệu quả là 14-22km, tốc độ Mach-3. Theo trang Sino, tên lửa HQ-16 của Trung Quốc có tầm bắn hiệu quả lên đến 38km. Tuy nhiên, thông tin này chưa được xác nhận. Nhiều khả năng hệ thống tên lửa HQ-16 sẽ được điều khiển bởi hệ thống radar tương tự như radar MR-90 Walnut (Front Dome) của Nga. Tàu khu trục Type-054A được trang bị 4 radar MR-90, radar này hoạt động ở băng tần F, tầm phát hiện mục tiêu khoảng 85km, theo dõi mục tiêu ở cự ly từ 35-50km. Radar này có khả năng cung cấp 2 kênh dẫn hướng riêng biệt cho 2 tên lửa đối không tấn công mục tiêu cùng lúc. [BDV news]

>> Hồ sơ nhóm tác chiến TSB Trung Quốc (kỳ 1)

Trung Quốc có lẽ đã hoàn thành những bước chuẩn bị cơ bản và đầy đủ nhất cho việc hình thành nhóm tác chiến tàu sân bay. "Cuộc cách mạng" trong lòng đại dương Trong biên chế của nhóm tác chiến tàu sân bay của Mỹ, lúc nào cũng có sự hiển diện đi đầu của ít nhất một tàu ngầm hạt nhân chiến lược lớp Ohio. Nhóm tác chiến tàu sân bay tương lai của Trung Quốc cũng không phải là một ngoại lệ. Tàu ngầm hạt nhân chiến lược, vừa là vũ khí răn đe hạt nhân vừa là “con mắt” bao quát và bảo vệ phía trước cho tàu sân bay. Cuối những năm 1980, Trung Quốc đã phát triển thành công tàu ngầm hạt nhân đầu tiên Type-091. Tuy nhiên loại tàu ngầm này không có khả năng trang bị tên lửa đạn đạo liên lục địa. Không dừng lại ở đây, Trung Quốc lấy thành công bước đầu làm cơ sở để tiếp tục phát triển thành tàu ngầm hạt nhân chiến lược lớp Type-092, đây là tàu ngầm hạt nhân đầu tiên của Trung Quốc được trang bị tên lửa đạn đạo liên lục địa JL-1 (Ju Lãng -1), mở ra kỷ nguyên răn đe hạt nhân mới cho Trung Quốc. Tàu ngầm hạt nhân Type-094 vừa là lực lượng răn đe hạt nhân, vừa là con mắt bảo vệ dưới nước cho nhóm tác chiến tàu sân bay tương lai. Tiếp nối thành công, Trung Quốc tiếp tục phát triển thành công tàu ngầm hạt nhân tiến công Type-093. Tàu ngầm này được trang bị hệ thống tên lửa chống tàu và ngư lôi hạng nặng cho nhiệm vụ tấn công và bảo vệ tàu sân bay. Gần đây nhất, Trung Quốc cũng đã phát triển thành công một thế hệ tàu ngầm hạt nhân chiến lược SSNB Type-094. Tàu ngầm mới này được xem như là một bước hoàn thiện khả năng răn đe hạt nhân tầm xa của Trung Quốc. Tàu ngầm hạt nhân Type-094 được trang bị tên lửa đạn đạo liên lục địa JL-2 (Ju Lãng-2) với tầm bắn được giới thiệu là lên tới 8.600km. Như vậy, Trung Quốc đã hoàn thành về cơ bản việc hình thành lực lượng “con mắt” dưới nước cho nhóm tác chiến tàu sân bay. Mở rộng và hoàn thiện khả năng phòng không hạm đội Việc bảo vệ tàu sân bay cũng như nhóm tác chiến tàu sân bay trước các cuộc tấn công từ trên không có ý nghĩa sống còn đối với nhóm tác chiến này. Đội ngũ tàu khu trục có nhiệm vụ tác chiến và bảo vệ tàu sân bay trước cuộc tấn công của đối phương. Thông thường có từ 3-4 tàu khu trục đi xung quanh để bảo vệ tàu sân bay. Các tàu khu trục là những người lính gác cho tàu sân bay. Vào những năm 1990, Trung Quốc đã phát triển thành công tàu khu trục nhỏ Type-051B trên cơ sở của tàu khu trục Type-052. Loại tàu khu trục mới này được trang bị hệ thống tên lửa đối không tầm thấp HQ-7, sao chép từ hệ thống tên lửa đối không Crotale của Pháp. Đây được coi là sự hình thành đầu tiên cho lực lượng phòng không hạm đội của Trung Quốc. Năm 2003, Trung Quốc chính thức tạo ra sự đột phá trong phòng không hạm đội với sự ra đời của tàu khu trục phòng không đầu tiên Type-052C. Đây là tàu khu trục đầu tiên của Trung Quốc có được khả năng phòng không hạm đội thực sự. Tàu khu trục Type-052C là sự hoàn thiện cho khả năng phòng không hạm đội, bảo vệ cho nhóm tác chiến tàu sân bay tương lai. Tàu khu trục Type-052C được trang bị hệ thống tên lửa đối không tầm xa HHQ-9, một biến thể hải quân của loại tên lửa đối không HQ-9 mà Trung Quốc sao chép lại từ hệ thống tên lửa đối không tầm xa S-300 của Nga. Nối tiếp thành công đó, Trung Quốc tiếp tục cho ra đời tàu khu trục Type-051C được biên chế hoạt động vào năm 2006, tàu khu trục này cũng được trang bị hệ thống tên lửa đối không tầm xa HHQ-9 trong các ống phóng thẳng đứng. Tiếp đến vào năm 2005, Trung Quốc tiếp tục cho ra đời tàu khu trục Type-054A đây có thể coi là bước hoàn thiện cho phòng không tầm trung. Tàu khu trục Type-054A được trang bị hệ thống tên lửa đối không tầm trung HQ-16, được cho là sao chép từ hệ thống tên lửa đối không tầm trung đa kênh Shtill của Nga. Như vậy từ thế hệ tàu khu trục Type-051B đến Type-054A và cuối cùng là Type-052C Trung Quốc đã hoàn thiện việc xây dựng mạng lưới phòng không hạm đội từ tầm thấp đến tầm trung và tầm xa. Đặc biệt, tàu khu trục Type-052C và gần đây nhất là Type-052D đã đạt được các khả năng gần tương tự hệ thống chiến đấu Aegis của Hải quân Mỹ. Đội ngũ lính gác bầu trời của nhóm tác chiến tàu sân bay tương lai của Trung Quốc coi như đã hình thành xong. [BDV news]