>> Các dòng tăng chủ lực mạnh nhất thế giới (kỳ 4)

Nỗ lực theo đuổi dòng xe tăng của riêng mình,“pháo đài di động”Merkava, đã giúp Israel trụ vững giữa “chảo lửa” Trung Đông. >> Các dòng tăng chủ lực mạnh nhất thế giới (kỳ 1) >> Các dòng tăng chủ lực mạnh nhất thế giới (kỳ 2) >> Các dòng tăng chủ lực mạnh nhất thế giới (kỳ 3) Kỳ 4: Trụ cột sức mạnh Công đầu của “ông thiết giáp” Nếu như các chiến lược gia phương Tây ngày càng xem nhẹ vai trò của xe tăng trong chiến tranh hiện đại thì cuộc đối đầu giữa Nhà nước Israel với khối Arab đang vớt vát phần nào vị thế của cỗ máy chiến tranh này. Một trong những quan điểm cơ bản của học thuyết quân sự Israel là “đảm bảo giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh thông thường, quy mô lớn có sự tham gia của các binh đoàn xe tăng và không quân được trang bị vũ khí hiện đại nhất”. Thái độ coi trọng sức mạnh tăng – thiết giáp này hình thành từ thực tế chiến trường. Trong đó, lực lượng xe tăng là “xương sống” của các cuộc tiến công đối phó với “chiến tranh bạo loạn”, một hình thái xung đột mà đối phương phân tán, ẩn nấp ở các khu dân cư đông đúc. Để tự tin vạch ra sách lược trên, Israel dựa hoàn toàn dòng xe tăng Merkava, (trong tiếng Hebrew có nghĩa là “chiến mã xa”), với công đầu thuộc về Thiếu tướng Israel Tal, chỉ huy lực lượng tăng – thiết giáp Israel, từng kinh qua các cuộc chiến giành độc lập, cuộc chiến Sinai, cuộc chiến 6 ngày và cuộc chiến Yom Kippur. "Ông thiết giáp" Israel Tal. Xe tăng Merkava III làm nhiệm vụ. Sau cuộc chiến Yom Kippur (năm 1973) giữa Israel và các nước Ai Cập, Syria, Iraq và Jordan…, giới quân sự Israel nhận thức, không thể chiến thắng trong chiến tranh tiêu hao và đặt ra yêu cầu quân đội phải có loại xe tăng mới đảm bảo khả năng sống còn cao cho kíp xe. Cùng với yêu cầu đó, bài học cay đắng từ việc bị “đồng minh” chơi khăm thúc đẩy Israel quyết tâm chế tạo loại xe tăng của riêng mình. (Israel từng hợp tác với Anh để chế tạo xe tăng Chieftain nhưng sau đó, vì lý do địa chính trị, Anh đã không bán loại tăng này cho nhà nước Do Thái). Dưới sự chỉ đạo của của “ông thiết giáp”, biệt danh của tướng Israel Tal, chiếc Merkava đầu tiên đã chính thức biên chế trong quân đội vào năm 1979 và tham chiến lần đầu trong chiến dịch “Hòa bình cho Galilee” (năm 1982). An toàn, an toàn hơn nữa Tới nay, dòng xe tăng Merkava đã phát triển tới 4 thế hệ, với nhiều biến thể không phải là xe tăng như pháo tự hành, xe chiến đấu bộ binh, xe cứu kéo… Thế nhưng “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt trong các thiết kế của gia đình Merkava luôn là tiêu chí đảm bảo sự an toàn cao nhất cho kíp xe. Điều này có thể dễ dàng nhận ra ở tháp pháo của tất cả các thế hệ xe tăng Merkava với thiết kế hình chỏm cầu nhằm giảm sức phá hủy của các vũ khí chống tăng. Không chỉ vậy, Merkava là một trong những dòng xe tăng hiếm hoi đặt động cơ ở phía trước để làm tăng khả năng sống còn của kíp xe trong trường hợp xe bị bắn trúng. Thiết kế của dòng xe Merkava tạo khoảng chống tối đa để binh sĩ có thể trú ẩn. Trong ảnh là 1 xe thiết giáp, biến thể của xe tăng Merkava. Xe được thiết kế các cửa thoát hiểm dành riêng cho trưởng xe, lái xe, người nạp đạn. Còn pháo thủ, có thể chọn bất kỳ các cửa kể trên thoát thân. Nhà sản xuất còn tính toán nếu bớt đi 12 viên đạn pháo có thể đủ chỗ trú ẩn cho 6 binh sĩ nữa. Như vậy, không chỉ kíp xe mà cả lính tùng thiết cũng sẽ được an toàn hơn. Diềm xích phía sau tháp pháo. Từ chiếc Merkava II, tháp pháo còn bố trí diềm xích, treo các bi sắt nặng trông diêm dúa nhưng lại có tác dụng giảm tổn thương cho xe khi bị rocket chống tăng bắn từ phía sau. Ở chiếc Merkava IV, xe được trang bị hệ thống phòng thủ chủ động Rafael Trophy có 4 radar bố trí quanh thân, cung cấp tầm bao quát theo góc cầu 360 độ (thực tế là bán cầu trên), chống lại các mối nguy đến từ các loại tên lửa chống tăng. Hiện nay, trên thế giới cũng mới chỉ có xe tăng T-80 của Nga trang bị hệ thống tương tự là Arena. Trong đó, Trophy được đánh giá là có tính năng vượt trội hơn. Hệ thống Rafale Trophy thể hiện khả năng bảo vệ Merkava IV. Thu lời bất chấp lệnh cấm xuất khẩu Bắt đầu từ năm 2001, Israel đang dần “thay máu” lực lượng tăng – thiết giáp bằng những chiếc Merkava IV, thành viên mới nhất của “gia đình Merkava”. Hiện nay, với tốc độ sản xuất dự kiến khoảng 50-70 chiếc/năm, lục quân Israel sẽ sớm hoành thành mục tiêu có thêm 400 chiếc Merkava IV nữa trong biên chế. Vì lý do an ninh quốc gia, Merkava IV bị áp đặt lệnh cấm xuất khẩu, nhưng ngành công nghiệp quốc phòng Israel vẫn thu lời nhờ vào việc bán một số bộ phận hoặc hệ thống vũ khí, khí tài. Merkava IV được trang bị pháo 120mm, bắn các loại đạn (đạn xuyên thoát vỏ có cánh ổn định APFSDS, đạn nổ lõm chốn tăng đa năng HEAT-MP…) mang nhiều quốc tịch (Mỹ, Đức, Pháp). Loại pháo này rất tân tiến vì có khả năng chống cong, vênh dưới tác động nhiệt độ môi trường và hoặc khai hỏa. Ngoài pháo chính, xe còn có súng máy 7,62mm và hệ thống cối 60mm. Nhờ hệ thống kiểm soát hỏa lực đa kênh (TV, ảnh nhiệt, laser) Merkava IV có thể bắt bắm, bắn các mục tiêu di chuyển trong khi hành tiến, kể cả các mục tiêu trên không như trực thăng. Xe tăng Merkava thao diễn và bị ngã ngựa. Để bảo vệ, ngoài những thiết kế đảm bảo an toàn kể trên, Mekava IV còn được trang bị hệ thống cảnh báo laser Amcoram LWS-2. Khi phát hiện đối phương chiếu tia laser dẫn đường cho tên lửa chống tăng, ngay lập tức, hệ thống này sẽ phát lệnh điều khiển các ống phóng bố trí quanh tháp pháo phóng lựu đạn khói để bảo vệ. Các ống phóng này có thể dùng để phóng mồi bẫy nhiệt chống vũ khí chống tăng dẫn hướng bằng ảnh nhiệt. Ngoài ra, lớp vỏ của Mekava IV còn có thiết kế dạng module, cho phép thay thế các lớp giáp phức hợp khác nhau tùy vào từng nhiệm vụ. Một chiếc Merkava bị "sứt mẻ". Được Bộ Tổng tham mưu Quân đội Israel kỳ vọng là “khi triển khai hoàn toàn, Mekava IV sẽ đảm bảo an toàn cho kíp xe hơn các loại xe từng có” và được các chuyên gia quân sự xếp vào hạng các xe tăng “an toàn và hiệu quả hàng đầu thế giới” nhưng sự phát triển vũ khí và chiến thuật chống tăng khiến Mekava IV khó ngồi yên ở ngôi “vua chiến trường”. Trên thực tế, trong các cuộc đối đầu ở Trung Đông, vẫn có những chiếc Merkava bị bắn tung lớp giáp, thậm chí lộn nhào. Và hệ thống phòng thủ chủ động Rafael Trophy dù chính xác đến đâu cũng không cùng lúc ngăn được nhiều rocket chống tăng bắn tới tấp cùng một lúc. Những cỗ xe tăng vẫn rất dễ bị tổn thương trong chiến đấu, những nhà thiết kế xe tăng Israel nói riêng và trên thế giới nói chung vẫn phải giải nhiều bài toán khó để kéo dài thời gian tồn tại cùng lịch sử của loại vũ khí này.