>> Tên lửa Uran (Kh-35) : Cơn ác mộng của tàu chiến

Tên lửa Kh-35 (Х-35) ( mã số nhà máy 3М24) được chế tạo để tiêu diệt các tầu đổ bộ các chiến hạm mặt nước, tầu vận tải trong biên chế của các chiến đoàn chủ lực (congvoa quân sự) hoặc các tầu chiến đấu đơn lẻ có lượng giãn nước đến 5000 tấn, tên lửa có cấu trúc thiết kế tương tự như tên lửa chống tầu AGM-84 "Harpoon" của Mỹ. Monliya - Hải quân Việt Nam >> 'Bức màn sắt' bên bờ biển của Nga Phương tiên mang: Chiến hạm trên mặt biển, xe vận tải, máy bay chiến đấu, máy bay trực thăng. Hệ thống điều khiển bắn: Tên lửa mang đầu đạn tự dẫn radar, bắn theo tọa độ dẫn bắn bằng radar, dẫn đường bằng hệ thống vệ tinh Glonass. Có thể sử dụng cả hệ thống GPS Đầu đạn: nổ phá mảnh, xuyên vỏ thành tầu Sử dụng: Chống tầu Nước sản xuất: Liên bang Nga Tầm bắn cực đại: đến 260 km Năm sản xuất: 1992. Chương trình phát triển tổ hợp tên lửa chống tầu Uran với tên lửa hành trình Kh-35 được sử dụng để lắp đặt trên các các chiến hạm có lượng giãn nước trung bình và nhỏ, các tầu tuần tiễu phóng tên lửa được thực hiện theo Chỉ lệnh của Bộ quốc phòng Liên bang Xô viết và Ủy ban trung ương Đảng công sản Liên xô ngày 16 tháng 4 năm 1984. Nhà sản xuất chính: Trung tâm nghiên cứu thiết kế và thử nghiệm Zvezda ( hiện nay đang trực thuộc tập đoàn chế tạo " Vũ khí tên lửa chiến thuật”. Chỉ huy trưởng thiết kế, tổng công trình sư G.I.Khokholov. Tên lửa có thể tác chiến trong điều kiện thời tiết chiến trường phức tạp, trong điều kiện nhiễu cao độ và hỏa lực chống trả dữ dội của đối phương. Tên lửa có thể sử dụng phóng một đạn hoặc phóng theo loạt đạn vào một hoặc nhiều mục tiêu. Trên thiết kế cơ sở của tên lửa Kh – 35 ngoài tổ hợp tên lửa trên tầu Uran, còn có các thiết kế model phòng thủ bờ biển tổ hợp Bal-E, hoặc lắp đặt trên máy bay chiến đấu – đối với máy bay chiến đấu có model cải tiến nâng cấp Kh-35U và lắp đặt trên máy bay trực thăng chiến đấu Kh-35V. Model lắp trên các máy bay trực thăng chiến đấu như Ka -27 và Ka-28, máy bay chiến đấu như MiG-29K; MiG-29SMT, Su-30MK, Su-35, Yak – 141, máy bay ném bom chiến trường loại Su-24M, máy bay chống ngầm Tu-142M và các loại phương tiện bay khác của nước ngoài. Đồng thời, do kích thước nhỏ gọn, tổ hợp có thể lắp đặt trong các container 20’ mang tên là Club-K, được giới thiệu tại Triển lãm Hải quân Quốc tế IMDS-2011 tại Sant Peterburg. Tổ hợp này được phát triển và sản xuất bởi công ty Cổ phần"Concern Morinformsystem," Agate " hợp tác với Công ty CP " Typhoon " và tập đoàn " Tactical Missiles ". Tên lửa chống tầu Kh-35 trên xe tên lửa phòng thủ bờ biển Tên lửa Kh - 35 trong thùng container 20', phương án tác chiến phi đối xứng Trong giai đoạn ngày nay, tập đoàn "Tactical missiles” giới thiệu tên lửa nâng cấp và cải tiến Kh-35UE, lắp đặt cho các tổ hợp vũ khí đã nêu với các tính năng kỹ chiến thuật cao gấp hai lần so với các thông số ban đầu ( tầm bắn từ 120 km lên đến 260 km). Ở phương Tây, tên lửa được mang mã hiệu AS-X-20 Harpoonsky . Lần đầu tiên Kh-35 được giới thiệu vào năm 1992 tại triển lãm hàng không "Mosaeroshow-92" ở Moscow. Tên lửa lắp đặt trên các chiến hạm được xuất khẩu sang Ấn độ và Việt Nam. Ngày 15 tháng 2 năm 2012 theo nguồn tin ITAR-TASS Việt Nam dưới sự giúp đỡ của Liên bang Nga sẽ triển khai dây chuyền sản xuất sản xuất tên lửa chống tầu Uran. Thông báo với các phóng viên tại cuộc họp báo Giám đốc Cục Hợp tác Kỹ thuật Quân sự Liên bang Nga (FS MTC) Mikhail Dmitriev. Ông nhận định, tổ hợp sản xuất tên lửa Uran sẽ được triển khai theo sơ đồ, tương tự như sơ đồ sản xuất và công nghệ hợp tác quân sự giữa Ấn Độ và Liên bang Nga theo dự án tên lửa chống tầu BraMos hiện đang rất thành công. Cấu tạo chung Cấu tạo tên lửa Kh-35 Tên lửa Kh-35 được thiết kế theo mô hình khí động học tối ưu với 4 cánh gấp và sáu cánh đuôi điều khiển được kéo dài. Phần dưới của tên lửa có mặt cắt hình vòm để hút không khí vào động cơ phản lực. khi tên lửa bay ở chế độ hành trình, sử dụng động cơ tuốc bin phản lực có kích thước nhỏ, hoạt động bằng dầu máy bay. Các tên lửa hành trình phóng từ máy bay và từ chiến hạm có các cánh điều khiển chữ thập được kéo dài và có thể gập lại trong ống phóng, tên lửa có ống phóng tăng tốc phản lực sử dụng nhiên liệu rắn, được gắn nối tiếp cùng với động cơ phản lực hành trình. Trên máy bay trực thăng, ống phóng tăng tốc phản lực nhiên liệu rắn có tổng xích ma lực đẩy nhỏ hơn so với trên chiến hạm. Sơ đồ thiết kế Kh-35 Đầu tự dẫn tên lửa được sử dụng trong giai đoạn cuối của hành trình – sử dụng ra dar chủ động, có khả năng hoạt động rất tin cậy trong môi trường nhiễu cao độ. Hệ thống điều khiển bay autopilot của tên lửa là tổ hợp của hệ thống đạo hàng quán tính và dẫn đạn bằng radar chủ động. Hệ thống dẫn đạn và thiết bị đo độ cao cho phép tên lửa bay ở tầm bay thấp đến mục tiêu với tốc độ cận âm. Hiện nay, các nhà chế tạo cũng đang phát triển tên lửa có đầu tự dẫn bằng hồng ngoại. Đầu đạn tự dẫn của tên lửa Kh-35 Đầu dẫn đạn tên lửa ARGS 35 được chế tạo và phát triển của Trung tâm nghiên cứu thiết kế chế tạo của Tổ hợp khoa học chế tạo radar "Radar MMS” radar cho phép phát hiện mục tiêu trên mặt nước, lựa chon mục tiêu được chỉ thị tiêu diệt, xác định vị trí mục tiêu theo lằn nước và theo góc so với trục trung tâm của đạn. khoảng cách từ đạn đến mục tiêu và tốc độ tấn công mục tiêu, truyền thông số vào hệ thống điều khiển bay của đạn tên lửa. Nắp chụp giảm sức cản không khí của đầu dẫn tên lửa được làm từ sợi thủy tinh EDT-10kv, được phát triển bởi Trung tâm Viên nghiên cứu và chế tạo các sản phẩm phi mê tan, sản xuất bởi tập đoàn chế tạo thiết bị " Technology” thành phố Obnhinsk, nắp chụp có khối lượng 2 kg đảm bảo góc lệch khúc xạ ánh sáng không lớn hơn 25 li giác, độ xuyên thấu của các tia sóng radio không thấp hơn 85%. Hệ thống điều khiển của tên lửa Kh-35UE được bổ xung thêm hệ thống dẫn đường vệ tinh và đầu tự dẫn radar chủ động và thụ động. Khả năng phát hiện mục tiêu đạt tầm xa là 50 km, tầm bắn của tên lửa lên đến 260 km. Tên lửa cũng nhận được thêm những khả năng mới: có 4 điểm thay đổi quỹ đạo đường bay, có khả năng bay vòng quanh các hòn đảo, tấn công mục tiêu trong vùng nước hẹp, các vịnh nhỏ và các vùng nước ven bờ. Như vậy, tên lửa Kh-35UE có khả năng tấn công các mục tiêu ngay tại cửa sông, cửa biển, hải cảng và khi tầu đi sát ven bờ. Khả năng đâm xuyên của tên lửa Kh35 với khối nổ phá mảnh và gây cháy cho phép tên lửa tấn công rất hiệu quả với các mục tiêu có lượng giãn nước đến 5000 tấn. Hiệu quả tác chiến của tên lửa đạt được nhờ khả năng quỹ đạo bay rất thấp, từ 3-5 m so với mặt nước biển phụ thuộc vào độ cao của sóng biển, tạo nhiều khó khăn cho các hệ thống chống tên lửa của các chiến hạm, đồng thời, các phương tiện mang tên lửa có thể tấn công mục tiêu nằm khi đang nằm ngoài vùng hoạt động của hệ thống phòng không đối phương. Kiểm tra trạng thái của tên lửa, đưa các thông số dữ liệu nhiệm vụ và triển khai lệnh phóng đạn tự động, thời gian chuẩn bị cho phóng đạn từ trạng thái lưu trữ khoảng 60 giây. Video tên lửa Kh-35 Đối với phương án tên lửa Kh-35 phòng từ máy bay chiến đấu sử dụng các hệ thống phóng đạn trên không, có nhiệm vụ giữ đạn chắc chắn vào máy bay, kết nối tên lửa với các trang thiết bị điều khiển trên máy bay chiến đấu hoặc máy bay trực thăng như thiết bị dẫn bắn và duy trì trạng thái chiến đấu của tên lửa. Các giá treo tên lửa có thể là APU-78 hoặc AKU-58. Những đặc điểm ưu thế của tên lửa Kh-35 là: - Trần bay của tên lửa đảm bảo quỹ đạo của Kh-35 rất khó phát hiện khi tấn công chiến hạm đối phương, từ đó làm cho nó khó bị phát hiện và bắn hạ bằng các phương tiện phòng không, bao gồm cả phòng không tầm thấp; - Kích thước nhỏ của tên lửa làm giảm độ phản xạ hiệu dụng của tên lửa trên màn hình radar; - Có thể mang được một cơ số đạn đáng kể trên một phương tiện mang (8-16 tên lửa) và không cần nhiều phương tiện cùng một lúc; - Có thể bắn loạt với giãn cách là 3s, cho phép tăng cường khả năng tiêu diệt tầu của đối phương.; - Tổng hợp hệ thống điều khiển tên lửa (đạo hàng quán tính + radar dẫn đạn chủ động) cho phép giảm khả năng phát hiện tên lửa ở giai đoạn phóng đạn, tăng cường độ ổn định khi chiến đấu; - Có khả năng tiêu diệt nhiều loại tầu cùng một lúc tàu hộ tống, tàu khu trục, tàu tên lửa……. với lượng giãn nước nhỏ đến 5000 tấn.; - Lắp đặt tên lửa Kh-35 từ nhà máy chế tạo vào thùng phóng đóng kín cho phép thay thế và bổ xung tên lửa nhanh chóng ở căn cứ; - Sử dụng hệ thống điều khiển, xử lý thông tin và hiển thị thông tin cho phép tấn công và tiêu diệt hiệu quả các chiến hạm của đối phương.; - Cho phép cải tiến tên lửa và nâng cấp không giới hạn, ví dụ có thể sử dụng nhiên liệu có hiệu năng cháy tốt hơn sẽ làm tăng tầm bắn của tên lửa. Đồng thời, do hệ thống điều khiển gọn nhẹ, tổ hợp phóng đạn có kích thước nhỏ, do đó, tên lửa Kh-35 trên thực tế trở thành vũ khí phi đối xứng, phi tiêu chuẩn do có thể lắp được trong các container nhỏ 20’ trên các loại tầu, thuyền trở hàng cũng như du lịch, hoặc trên các căn cứ nhỏ ven biển, hải đảo nhỏ, nhà dàn. Từ đó, tăng cường năng lực phòng thủ của các nước có công nghiệp quốc phòng phát triển thấp, và gây rất nhiều khó khăn cho các lực lượng tấn công tiêu chuẩn. Sơ đồ vùng phóng đạn của tên lửa Kh-35 Những điểm yếu của Kh-35 có thể kể đến là: - Tầm bắn của tên lửa chưa đủ xa, buộc các phương tiện bay mang tên lửa phải đi vào vùng hoạt động của hệ thống phòng không tầm xa của đối phương; - Tốc độ bay của tên lửa tương đối thấp, do đó khả năng bị hỏa lực phòng không của tầu đối phương đánh chặn tương đối. - Hệ thống điều khiển tên lửa chưa cho phép tên lửa có khả năng tấn công các mục tiêu trên bờ biển và vào sâu trong đất liền. Tổ hợp tên lửa trên tầu Uran-E (Уран-Э) Tổ hợp tên lửa chống tầu Uran-E trang bị tên lửa Kh-35 được sử dụng để tiêu diệt các xuồng tên lửa, phóng lôi và các tầu pháo, đồng thời tấn công tiêu diệt các chiến hạm, tầu vận tải, tầu đổ bộ của đối phương có lượng giãn nước đến 5000 tấn trong đội hình tác chiến của đối phương, đội hình hành quân và đổ bộ, tấn công các tầu đơn lẻ trong điều kiện gây nhiễu và chế áp điện tử cao độ, đồng thời nhiễu hỏa lực mạnh của đối phương. Trang thiết bị cấu thành của tổ hợp Uran-E: - Tên lửa hành trình chống tầu Kh-35. - Container ống phóng tên lửa. - Ống phóng tên lửa. - Hệ thống điều khiển tên lửa tự động hóa. - Hệ thống trang thiết bị kiểm tra tên lửa tại căn cứ. Tổ hợp được biên chế trên những tầu hộ tống tên lửa, tầu tuần biển, các tầu hàng nhẹ phóng tên lửa, đồng thời cũng được lắp đặt trên các chiến hạm của Liên bang Nga và các chiến hạm nước ngoài khi nâng cấp, cải tiến hoặc đóng mới. Ví dụ: Tổ hợp có thể được lắp đặt trên tầu phóng tên lửa model 20970 Katran, phát triển bởi tập đoàn nhà máy đóng tầu Almaz. Khi lắp đặt tổ hợp Uran-E với 8 tên lửa chống tầu 3M24E (Kh-35) trên 2 bệ phóng , sức mạnh chiến đấu của 20970 Katran mạnh lên gấp 3 lần so với dự án 205 (xuồng phóng tên lửa hạng nhẹ 205 ER. Chỉ thị mục tiêu trên mặt nước được đảm bảo bằng hệ thống radar 3TS25E (3Ц25Э ) với 2 chế độ phát sóng chủ động và thụ động trên cơ chế chỉ thị mục tiêu. Số lượng lớn tên lửa Kh-35E trên phương tiện mang (8-16 tên lửa) với thời gian giãn cách phóng đạn đảm bảo một số lượng lớn tên lửa cùng tấn công một mục tiêu trên trần bay thấp. Tàu Monliya với 4 bệ phóng tên lửa Uran-E Trên tầu phóng tên lửa Monliya dự án 1241.8 (lượng giãn nước 510 tấn, tốc độ 40 knots.) lắp đặt 16 tên lửa của tổ hợp Uran – E, theo từng bệ phóng với 4 tên lửa một bệ phóng. Chỉ thị mục tiêu và dẫn bắn được thực hiện bằng tổ hợp ra dar trên biển Garpun-Ball. Có khả năng lắp đặt tổ hợp trên tầu tuần biển dự án 11541 Korsar và lắp đặt trên các tầu tuần tiễu dành cho xuất khẩu thế hệ mới A-1700. Mô phỏng 3D tên lửa Kh-35 và bệ phóng tên lửa gắn trên chiến hạm Bệ phóng tên lửa 3S-24E cho phép phóng tên lửa trên tầu, lưu giữ và bảo quản tên lửa, còn cho phép chuyển tên lửa từ trên căn cứ xuống tầu an toàn, tránh được va đập khi sóng lớn. Bệ phóng cũng làm giảm đáng kể những xung động, rung lắc và tác động ngoại lực lên tên lửa khi cơ động trên biển, khi tác chiến – vụ nổ của bom, ngư thủy lôi gần tầu hoặc các xung động từ các loại vũ khí khác. Bệ phóng tên lửa là một bộ giá đỡ khung thép chịu lực, phía trên của bộ giá đỡ đó có các bộ phận lắp đặt và khóa giữ các ống phóng tên lửa, phía dưới là các bộ phận gắn kết giá đỡ với boong tầu, các bộ phận này sẽ liên kết với các bộ phận đỡ trên boong tầu đễ khóa giữ giá đỡ bệ phóng tên lửa. Bộ phận đỡ khung bệ phóng tên lửa được thiết kế để đặt bệ phóng và khóa khung bệ phóng tên lửa, các bộ phận đỡ được chế tạo có thiết bị giảm giật, xóc bằng lò xo nén, cho phép giản các chấn động khi lắp đặt đồng thời cũng phân tán, làm giảm các chấn động thân tầu lên tên lửa khi cơ động và chiến đấu. Các dây cáp điện có giắc cắm nhiều chân, gắn kết từ bệ phóng tên lửa sẽ gắn kết với hệ thống điều khiển tên lửa với hệ thống điều khiển và kiểm soát phóng đạn trên boong tầu. Tên lửa Kh-35 được lắp đặt trong container ống phóng hình trụ với các đường dẫn hướng gắn ở phía bên trong. Hai đầu được bịt bằng các nắp đậy, các nắp đậy sẽ được mở ra bằng cơ cấu lò xo sau khi các bulong có gắn đầu nổ hoạt động. Trên thân của các container ống phóng có các khung thép hình vuông, dùng để lên kết các ống phóng tên lửa container vào một cụm và đặt các ống phóng tên lửa lên giá đỡ bệ phóng tên lửa. Sau khi sử dụng, các ống phóng tên lửa được đưa về xưởng bảo dưỡng, bảo trì, sửa chữa và lại tiếp tục được sử dụng lại. Bệ phóng tên lửa và các ống phóng gắn kết với nhau trên boong tầu theo một góc là 35o. Mỗi bệ phóng cho phép lắp đặt 4 ống phóng tên lửa. Trong biên chế trên tầu có thể có thêm thiết bị để lắp đặt cụm ống phóng tên lửa lên bệ phóng thân tầu. Trong trường hợp các tầu hoạt động có mang theo các cụm ống phóng tên lửa (biên chế bổ xung). Kiểm soát tình trạng sẵn sàng chiến đấu của tên lửa, chuẩn bị cho phóng tên lửa, thu thập thông tin, xử lý thông tin và đưa các thông số chỉ thị mục tiêu trước khi bắn được thực hiện bằng hệ thống điều khiển trên boong tầu. Hệ thống này cũng được thiết kế theo kiểu module hóa, trong 2 thùng container, có diện tích khoảng 15 và 5 m3. Phía bên trong container có thiết bị điều khiển trung tâm, thiết bị thu thập thông tin analog, thiết bị điều khiển nguồn điện cung cấp, phía trong có trạm nguồn cung cấp điện, hai thiết bị kết nối với bệ phóng tên lửa và tên lửa, hai hòm kết nối và biến điện. Từ kết cấu nói chung của tổ hợp Uran-E cho thấy. Tổ hợp tên lửa Uran-E hoạt động hoàn toàn độc lập, sử dụng triệt để các kết nối tích hợp với các thiết bị ngoại vi nhưng hoàn toàn không phụ thuộc vào hoạt động thân tầu, do đó, tổ hợp này có thể lắp đặt ở mọi nơi, trên mọi phương tiện cơ giới hoặc cố định. Thực sự rất năng động trong tác chiến phòng thủ phi đối xứng, và rất khó bị tiêu diệt hoặc vô hiệu hóa Để chuẩn bị tên lửa đưa vào sử dụng, cũng như lắp đặt vào ống phóng đạn, bệ phóng và đưa tổ hợp tên lửa lên tầu, sử dụng tổ hợp trang thiết bị trên căn cứ, bao gồm hệ thống kiểm soát tên lửa tự động, tổ hợp các thiết bị công nghệ, tổ hợp lắp đặt bệ phóng tên lửa lên boong tầu, các xe vận tải (xe kéo hạng nhẹ), thiết bị nạp nhiên liệu, thiết bị nén khí, xe vận tải và cần cẩu. Tổ hợp các thiết bị dịch vụ phục vụ dàn tên lửa Uran-E được lắp đặt trên bờ, trong các căn cứ hải quân ven biển hoặc hải đảo, hình thành hệ thống dịch vụ phục vụ bảo trì, bảo dưỡng và kiểm tra tên lửa bệ phóng và các ống phóng container. Các trang thiết bị còn lại của tổ hợp Uran-E được lắp đặt trên tầu. Tổ hợp Uran-E hoàn toàn phù hợp với những tiêu chuẩn quốc tế về tên lửa chống tầu, theo các chuẩn về giá thành và hiệu quả rất phù hợp cho các nhiệm vụ tác chiến chiến thuật trên các vùng biển, vùng nước trên các thềm lục địa hoặc khu vực hải đảo. Tên lửa được lắp đặt trên nhiều loại phương tiện mang hỏa lực khác nhau (chiến hạm, máy bay, trực thăng, các tổ hợp vũ khí phòng thủ bờ biển) và không cần phải có những thay đổi lớn về cấu trúc thiết kế phương tiện mang, do đó, đối với các nước có nền công nghiệp quốc phòng chưa phát triển có ý nghĩa rất lớn, nó giúp cho các nước có thể tận dụng tất cả các loại tầu, bao gồm cả tầu vận tải đường biển và ven biển trở thành những tầu phóng tên lửa trên khu vực có khả năng xảy ra xung đột trên biển, tạo thành sự cần bằng hỏa lực tác chiến chống lại các lực lượng có phương tiện tác chiến hiện đại, hùng mạnh do rất khó có thể phát hiện, phương tiện nào đang mang trên mình nó hệ thống tên lửa chống tầu. hệ thống trao đổi thông tin cũng tương thích với hầu hết các phương tiện trinh sát, cảnh giới và cảnh báo sớm trên đất liền và hải đảo (Các đài Radar "Pozitiv", "Harpoon-Ball, 3TS25E, v.v…) theo hình thức phân nhánh và phân cấp cho phép tổ hợp các trang thiết bị vào các cấu hình khác nhau. Nói chúng, từ quan điểm kinh tế - quân sự, cấu trúc thiết kế của tên lửa chống tầu Kh-35 đã đạt được những yêu cầu tối ưu. So với các hệ thống tên lửa nước ngoài thì hệ thống Kh-35 hơn hẳn về giá thành sản xuất và hiệu quả sử dụng. Đương nhiên, trên thị trường quốc tế hệ thống tên lửa gặp sức cạnh tranh mạnh, vị thị trường đã bị lấp đầy bởi hệ thống tên lửa hành trình của Mỹ "Harpoon" có bán lisence cho nhiều nước và đã sản xuất hơn 5000 quả đạn tên lửa từ năm 1990, tên lửa của Phát "Exocet" đã được đánh giá cao trong xung đột trên quần đảo Falkland, nhưng tên lửa Kh-35 sẽ có ưu thế trên thị trường châu Á – Thái bình dương, do các nước có tranh chấp thông thường có mô hình tác chiến phi đối xứng và ngân sách quốc phòng tương đối hạn hẹp. Tổ hợp tên lửa phòng thủ bờ biển Bal – E. Tổ hợp tên lửa phòng thủ bờ biển Bal- E có nhiệm vụ kiểm soát vùng nước chủ quyền và các vùng nước sâu, bảo vệ các căn cứ ven biển, hải cảng, các mục tiêu công nghiệp, kinh tế và các cơ sở hạ tầng ven biển, đồng thời Bal-E có nhiệm vụ bảo vệ các khu vực có khả năng đổ bộ của đối phương. Tổ hợp có khả năng phát hiệt mục tiêu, theo dõi mục tiêu, phân cấp định vị mục tiêu và tiêu diệt các mục tiêu đang bám và theo dõi. Tổ hợp có khả năng tác chiến trong điều kiện rất phức tạp về khí tượng thủy văn, tác chiến cả ngày và đêm, tên lửa có khả năng hoạt động tác chiến trong điều kiện bị chế áp hỏa lực và chế áp điện tử rất mạnh từ phía đối phương. Tổ hợp bao gồm có: - Đài chỉ huy, điều khiển hỏa lực và thông tin liên lạc 2 chiếc. Đài chỉ huy trinh sát có nhiệm vụ trinh sát tìm kiếm mục tiêu, chỉ thị mục tiêu, phân bộ khu vực hỏa lực và mục tiêu quản lý đến các xe phóng đạn. Trên cơ sở sử dụng radar mạng pha có độ chính xác cao chủ động và thụ động, tổ hợp có thể phát hiện được hầu hết các mục tiêu tầu chiến hiện đại, bao gồm cả những tầu có khả năng tàng hình và các tầu được giấu kín (khu vực khuất tầm quan sát). - Xe phóng đạn kiểu module. 4 xe - Xe vận tải đạn có cần cẩu lắp đạn 4 xe. - Xe thông tin liên lạc – 1 xe Phóng tên lửa phòng thủ bờ biển Xe phóng tên lửa Kh-35 Xe chỉ huy điều khiển tên lửa Kh-35 Xe vận tải nạp đạn Cấu trúc thiết kế và các trang bị của tổ hợp cho phép tổ hợp có khả năng tự hoạt động rất cao không phụ thuộc vào sự hỗ trợ bên ngoài và có hiệu quả tác chiến trong mọi điều kiện chiến trường: - Các kênh radar chủ động và thụ động thực hiện nhiệm vụ phát hiện mục tiêu, tìm kiếm mục tiêu trên phông nền màn nhiễu tích cực và thụ động, xác định loại mục tiêu ( lớp tầu, độ giãn nước) và bám mục tiêu. Hai kênh radar giãn cách cho phép giải quyết các bài toán quan trắc tam giác trong chế độ radar trinh sát thụ động; - Thiết bị điều khiển tên lửa xác định được khoảng cách giữa các điểm xe phóng tên lửa và mục tiêu; - Trên mỗi một xe phóng tên lửa được biên chế 8 tên lửa chống tầu, cho phép tiêu diệt mục tiêu bằng một lần phóng đạn và phóng đạn theo loạt theo số lượng khác nhau tạo ra được cường độ hỏa lực cao và chính xác nhất trên một mục tiêu. Các lần phóng có thể là 1 tên lửa vào một mục tiêu hoặc tới 4 tên lửa tới một mục tiêu trong khoảng giãn cách thời gian tự chon và góc tiếp cận mục tiêu tùy theo yêu cầu của người chỉ huy bắn, điều đó sẽ gây khó khăn nghiệm trọng cho hỏa lực phòng không của tầu địch; - Xe thông tin đặc chủng đảm bảo khả năng tiếp nhận thông tin từ cấp chỉ huy phía trên, các phương tiện trinh sát truyền thông đa phương tiên và chỉ thị mục tiêu đa dang, hệ thống trinh sát và chỉ thị mục tiêu có thể từ rất nhiều nguồn, thông qua đài chỉ huy cấp trên truyền trực tiếp đến đơn vị tên lửa gần mục tiêu theo phân cấp, từ đó tín hiệu analog được chuyển hóa thành tín hiệu số trên màn hình điều khiển của phân đội tên lửa và hệ thống sẵn sàng tiêu diệt mục tiêu. Sơ đồ chiến đấu của tổ hợp tên lửa Bal-E Các xe phóng đạn và xe vận tải đạn có thể ẩn giấu trong các trận địa được giấu kín theo địa hình của bờ biển, lại dụng các vật cản tự nhiên để ẩn nấp và che chắn. Nhưng những vật cản và che khuất tự nhiên hoặc nhân tạo hoàn toàn không làm cản trở năng lực tác chiến của tên lửa Kh-35. Phóng đạn có thể tiến hành từ một tên lửa đến cực đại là 32 tên lửa cùng một lúc. Với một loạt phóng đạn đến 32 tên lửa chống tầu có khả năng tiêu diệt hoàn toàn một cụm tầu tác chiến tiến công chủ lực, một chiến đoàn lực lượng đổ bộ của đối phương hoặc một đoàn congvoa quân sự đang tiếp cận khu vực tác chiến. Với cơ số đạn dự trữ trên các xe vận tải chở đạn, loạt phóng đạn thứ hai có thể bắt đầu sau 30 đến 40 phút nạp đạn. Hệ thống chỉ huy tác chiến các tổ hợp tên lửa sử dụng công nghệ truyền thông kỹ thuật số cho tất cả các nguồn thông tin, tự động hóa hoàn toàn hệ thống thông tin liên lạc, thu thập thông tin, xử lý thông tin, mã hóa bảo mật hoàn toàn tự động với độ bảo mật cao nhất. Với các phương tiện quan sát ban đêm, trang thiết bị định vị và dẫn đường, bản đồ kỹ thuật số có liên kết với các hệ thống định vị vệ tinh cho phép tổ hợp nhanh chóng thay đổi vị trí sau khi đã thực hiện nhiệm vụ được giao, nhanh chóng cơ động di chuyển đến khu vực khác sau khi phóng đạn. Thời gian triển khai tổ hợp trên địa bàn tác chiến mới là 10 phút. Cấu hình hệ thống xe chỉ huy trinh sát điều hành tác chiến C3I, xe phóng tên lửa và xe vận tải đạn theo yêu cầu người dùng. Ngoài xe tự hành MAZ – 7930 do cấu hình trang thiết bị hoàn toàn mang tính module hóa, do đó có thể lắp đặt lên các phương tiện vận tải khác, trong cả trường hợp tạo ra các tổ hợp tên lửa hạng nhẹ, có khả năng cơ động cao trên mọi địa hình tác chiến. Ví dụ: hệ thống có thể được lắp trên các xe bánh xích (thân xe T-54). Đáp ứng yêu cầu của chiến trường hiện đại, khi phải đối phó với những lực lượng quân sự mạnh hơn gấp nhiều lần, nhà sản xuất đã bổ xung thêm các thiết bị chỉ thị mục tiêu trên cơ sở sử dụng các phương tiện khác, ví dụ: thiết bị chỉ thị mục tiêu trên máy bay trực thăng trinh sát tiền tiêu hoặc trên máy bay không người lái cho phép tăng cường tầm bắn và độ chính xác khi phát hiện mục tiêu. Tên lửa có thể bay theo hệ thống dẫn đường vệ tinh GPS hoăc GLONASS hoặc bay theo quỹ đạo đã được tính toán trước vào khu vực tác chiến đã lựa chọn dưa trên các thông số ban đầu, sau đó đầu tự dẫn sẽ chủ động xác định mục tiêu theo thông số dẫn bắn và tấn công. Để nâng cao khả năng sống còn của tổ hợp, đặc biệt là xe chỉ huy tác chiến, trên tổ hợp Bal-E có dự kiến lắp đặt hệ thống gây nhiễu thụ động, làm tăng khả năng sống còn của tổ hợp trước các loại vũ khí có điều khiển của đối phương khi tham gia một trận đánh đấu tên lửa. Nhà sản xuất cũng xem xét khả năng chế tạo các tổ hợp tên lửa theo phương thức (hỏa lực tập trung – phương tiện phân tán) để nâng cao khả năng tác chiến của phương tiện trước các đòn tấn công ồ ạt vũ khí chính xác của đối phương. Hoặc ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm mục đích thu gọn hơn nữa các phương tiện cơ động nhằm tăng cường khả năng di chuyển địa bàn tác chiến ngay trong quá trình chiến đấu. Do tính module hóa của hệ thống tên lửa Uran-E, năng lực cải tiến, nâng cấp hoặc phát triển là không có giới hạn, với những thay đổi thuần túy điện tử và công nghệ thông tin, khả năng tác chiến của Uran-E hoàn toàn phụ thuộc vào yêu cầu tác chiến của người dùng. Tính năng kỹ chiến thuật của tổ hợp Tổ hợp điều khiển tên lửa Kh-35 sử dụng để điều khiển hệ thống phóng tên lửa, chuẩn bị tên lửa trước khi phóng đạn và phóng tên lửa chống tầu. Khi thực hiện những nội dung công tác, tổ hợp điều khiển đảm nhiệm: - Tiếp nhận thông tin, xử lý thông tin tiếp nhận được từ các hệ thống đảm bảo trên tầu như: - Hệ thống con quay hồi chuyển. - Thiết bị đo tốc độ thân tầu chiến và khoảng cách di chuyển của tầu. ЛАГа - Thiết bị radar chỉ thị mục tiêu. - Đảm bảo độ an toàn khi phóng tên lửa. - Hiện thị trên màn hình máy tính những thông số về tình trạng kỹ thuật của tổ hợp tên lửa và số lượng tên lửa có trên bệ phóng. - Đồng thời, máy tính điều khiển đưa ra các thông số phần tử bắn các mục tiêu (có thể thực hiện phần tử bắn từ 1 đến 6 mục tiêu cùng một lúc). - Chuẩn bị khai hỏa theo chế độ bắn tên lửa – từ một tên lửa hoặc bắn loạt ( từ 2 đến 16 tên lửa cùng một lúc). - Chuẩn bị phần tử bắn, nạp phần tử bắn vào tên lửa theo vị trí xác định của mục tiêu hoặc theo vị trí tiếp cận để tìm kiếm mục tiêu bằng đầu dẫn tự động của tên lửa. - Phóng tên lửa hủy đạn trong trường hợp khẩn cấp. - Huấn luyện thủy thủ đoàn kỹ chiến thuật tác chiến trong trường hợp mô phỏng không sử dụng tên lửa. - Kiểm tra, kiểm soát tổ hợp tên lửa trong quá trình khai thác sử dụng. Tổ hợp điều khiển và các thiết bị điều khiển bệ phóng tên lửa Thiết bị điều khiển phóng tên lửa Những thông số kỹ chiến thuật cơ bản của tổ hợp thiết bị điều khiển. Các trang thiết bị và thông số kỹ thuật của tổ hợp điều khiển. Tổ hợp bao gồm có: Thiết bị điều khiển tổ hợp phóng tên lửa KB 163 S (КБ 163 Ц) - 1 Kích thước chung - 500x600x600 mm Khối lượng - 80 kg Thiết bị điều khiển chuẩn bị phóng tên lửa và phóng tên lửa. (từ 1- đến 4-х bệ phóng tên lửa) KB-163P (КБ 163 П) - 4 Kích thước - 700x600x600 mm Khối lượng - 100 kg Nguồn điện sử dụng: từ trạm nguồn 220 V, 400 Hz Trong trường hợp sử dụng để huấn luyện, đòi hỏi công suất - 0,2 kW Chuẩn bị thông số, phần tử bắn và chuẩn bị phóng tên lửa – 16 kW. Từ nguồn điện thân xe, máy bay một chiều 27 V Phóng tên lửa trong trường hợp khẩn cấp nguy hiểm 0,6 kW Làm lạnh bằng không khí.

>> S-400 có tên lửa tầm 400 km vào năm 2012

Hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumf sẽ được trang bị một loại tên lửa có tầm bắn 400 km. S-400 Triumf (raspletin.ru) Tên lửa tầm bắn 400 km dành cho hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumf sẽ được chế tạo ngay trong năm 2012, Tư lệnh Không quân Nga, Thượng tướng Aleksandr Zelin cho biết. Ngoài ta, ông Zelin cũng cho biết, lô S-400 tiếp theo trong năm nay sẽ được triển khai ở các vùng ven biển và ven biên giới của Nga. Các hệ thống trước đó được trang bị cho các đơn vị đóng tại tỉnh Moskva. Trước đó, Tư lệnh Hạm đội Baltic, Phó Đô đốc Viktor Chirkov cho biết, Bộ Quốc phòng Nga dự định triển khai S-400 ở tỉnh Kaliningrad vào tháng 4 năm nay. Hiện nay, quân đội Nga có trong trang bị 2 trung đoàn S-400 và sẽ tiếp nhận trung đoàn th2s ba và thứ tư trong năm 2012. Đầu tháng 2.2012, Giám đốc Rosoboronoexport Anatoly Isaikin tuyên bố, Nga không dự định xuất khẩu S-400 trước năm 2015. Các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước An ninh tập thể OKDB như Belarus và Kazakhstan sẽ chỉ nhận được S-400 sau khi quân đội Nga đã được trang bị đầy đủ. Bộ Quốc phòng Nga cũng vừa ký với Nhà máy chế tạo máy Avangard ở Moskva hợp đồng cung cấp tên lửa phòng không có điều khiển dành cho S-400. Hợp đồng có thời hạn 3 năm, do Bộ trưởng Quốc phòng Nga Anatoly Serdyukov và Tổng giám đốc Avangard Gennady Kozhin ký kết trong khuôn khổ đơn đặt hàng nhà nước năm 2012. Theo hợp đồng Avangard sẽ nhận được tiền trả trước 100% cho các tên lửa nên họ có thể thanh toán cho các chi phí của các nhà thầu phụ. Theo Bộ Quốc phòng Nga, Avangard sẽ là nhà cung cấp duy nhất tên lửa cho S-400. Những loại tên lửa nào sẽ được Avangard cung cấp không được nói rõ. Hiện nay, S-400 đang sử dụng các loại tên lửa 48N6Е, 48N6Е2 và 48N6Е3 của các hệ thống S-300PM-1 và S-300PM-2, cũng như tên lửa cải tiến 48N6DM. Nga cũng đang nghiên cứu chế tạo tên lửa 9М96Е và 9М96Е2, cũng như tên lửa tầm xa 40N6Е cho S-400. Giữa tháng 2.2012, tướng Zelin cho biết, vào cuối năm 2012, Không quân Nga sẽ nhận vào trang bị loại tên lửa tầm xa mới dành cho S-400 hiện đang được thử nghiệm nhà nước có tầm bắn hơn 250 km. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Nga A. Serdyukov, đến nay, Nga đã nhận vào trang bị 3 trung đoàn S-400. Đến năm 2020, Nga sẽ có 56 tiểu đoàn S-400 Triumf (raspletin.ru) Tính đến đầu năm 2012, Nga có trong trang bị 2 trung đoàn S-400, mỗi trung đoàn có 2 tiểu đoàn, triển khai ở Elektrostal và Dmitrov. Trung đoàn thứ ba được thành lập tại tỉnh Kaliningrad với tiểu đoàn S-400 đầu tiên được nhận vào trang bị Hạm đội Baltic vào tháng 2.2012. Ông Serdyukov không nói rõ, việc thành lập trung đoàn S-400 hoàn thành khi nào. Giữa tháng 3.2012, có tin, Không quân và Phòng không Nga trong năm 2012 sẽ nhận được 3 tiểu đoàn S-400. Theo Tham mưu trưởng Không quân Nga, Thiếu tướng Viktor Bondarev, 1 tiểu đoàn dự định triển khai ở Nakhodka, 1 tiểu đoàn ở ngoại ô Moskva và 1 tiểu đoàn trang bị cho Bộ tư lệnh Không quân và Phòng không số 1. S-400 được mua sắm theo chương trình vũ khí nhà nước giai đoạn 2011-2020 tổng trị giá gần 23.000 tỷ rúp. Theo đó, đến năm 2020, quân đội Nga sẽ thành lập tổng cộng 28 trung đoàn S-400, mỗi trung đoàn có 2 tiểu đoàn, mỗi tiểu đoàn biên chế 8 bệ phóng. Để bảo đảm cung cấp S-400, Nga sẽ xây dựng 3 nhà máy chuyên dụng. S-400 Triumf (ban đầu có tên S-300PM3; ký hiệu trong quân đội Nga là 40R6, còn Mỹ/NATO gọi là SA-21 Growler) là hệ thống tên lửa phòng không tầm trung-xa thế hệ mới. Dùng để tiêu diệt tất cả các loại phương tiện tiến công đường không-vũ trụ hiện có và tương lai như máy bay trinh sát, máy bay chiến lược và chiến thuật, tên lửa đường đạn chiến thuật, chiến dịch-chiến thuật, tên lửa đường đạn tầm trung, mục tiêu siêu vượt âm, máy bay gây nhiễu, máy bay chỉ huy/báo động sớm... Mỗi hệ thống S-400 có thể bắn đồng thời đến 36 mục tiêu và dẫn 72 đến các mục tiêu. S-400 được nhận vào trang bị ngày 28.4.2007.

>> Lực lượng hạt nhân Trung Quốc phát triển chậm

Trung Quốc hiện là nước duy nhất trong số các cường quốc hạt nhân tăng cường đầu đạn hạt nhân, nhưng lực lượng hạt nhân của họ phát triển còn chậm. Tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-5 có tầm phóng 12.000 km của Trung Quốc. Tân Hoa Xã cho hay, các chuyên gia Mỹ đánh giá, tiến trình hiện đại hóa hạt nhân của Trung Quốc chậm hơn nhiều so với dự kiến, “không códấu hiệu nào cho thấy, Trung Quốc đang dốc sức mở rộng mức độ chạy đua với Mỹ, Nga về lực lượng hạt nhân”. Trước đây một thời gian, những lời đồn về việc Chính phủ Mỹ có kế hoạch cắt giảm quy mô lớn vũ khí hạt nhân đã gây ra phản ứng gay gắt từ các nhân vật phe bảo thủ trong nước, họ chỉ trích Obama “hành sự lỗ mãng”, có người thậm chí nói, cắt giảm quân sự quy mô lớn mù quáng sẽ làm cho số lượng đầu đạn hạt nhân của Mỹ thấp hơn Trung Quốc. Đối với vấn đề này, một số chuyên gia vấn đề hạt nhân quốc tế đã tiến hành phản bác từ góc độ chuyên nghiệp. Thượng tuần tháng 3, tờ “Công báo nhà khoa học năng lượng nguyên tử” (BAS) lại công bố bản báo cáo đánh giá thường niên “Lực lượng hạt nhân Trung Quốc năm 2011”, đã tiến hành tóm tắt thông thường về tiến trình hiện đại hóa đối với lực lượng hạt nhân Trung Quốc – bao gồm tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, tàu ngầm hạt nhân trang bị tên lửa, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm. Báo cáo này cùng với báo cáo “Đánh giá các mối đe dọa thường niên” do Cục Tình báo Quốc phòng (DIA) của Lầu Năm Góc đồng thời xác nhận như vậy, được cho là đã phản ánh hiện trạng lực lượng hạt nhân của Trung Quốc. Tên lửa đạn đạo DF-31 Các chuyên gia hạt nhân cho rằng, lực lượng hạt nhân của Trung Quốc thực sự đang được hiện đại hóa, điều này có sự thống nhất với các nước hạt nhân khác, hoàn toàn không đáng ngạc nhiên. Điều thực sự đáng chú ý là, tiến trình hiện đại hóa hạt nhân của Trung Quốc chậm hơn nhiều so với dự đoán trước đây, “không có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy, Trung Quốc đang dốc sức cho mở rộng mức độ chạy đua với Mỹ, Nga về lực lượng hạt nhân”. Tên lửa đạn đạo xuyên lục địa có tốc độ tăng chậm Bản báo cáo này do Hans Kristensen của Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ và Robert Norris, nhà nghiên cứu cao cấp của Công ty Nghiên cứu phát triển Khoa học quốc gia hợp tác xây dựng, lời mở đầu đã viết: “Đến nay, trong số 5 nước lớn hạt nhân, Trung Quốc là nước duy nhất vẫn tiếp tục tăng số lượng đầu đạn hạt nhân”, đồng thời dẫn báo cáo của Cục Tình báo Quốc phòng cho rằng: “Đến năm 2025, số lượng đầu đạn hạt nhân có thể đe dọa Mỹ của Trung Quốc có thể tăng hơn gấp đôi ban đầu”. Chỉ riêng đoạn này, nội dung chính của báo cáo này hầu như có chút “giật gân”, nhưng tình hình thực tế là, lực lượng hạt nhân chiến lược của Trung Quốc, đặc biệt là sự phát triển của tên lửa đạn đạo tầm xa, đã chậm hơn nhiều so với dự kiến trước đây. Tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-31A Ngay từ năm 2001, Cục Tình báo Trung ương Mỹ tuyên bố, đến năm 2015, số lượng đầu đạn hạt nhân dùng cho tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) “bố trí nhằm vào Mỹ” của Trung Quốc sẽ tăng lên đến 75 – 100 quả, trong đó bao gồm 55 – 80 quả tên lửa DF-31A có tầm phóng tới 12.000 km. Còn theo phân tích của các cơ quan tình báo Mỹ, lúc đó, Trung Quốc chỉ có 20 quả tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-5A mang theo đầu đạn hạt nhân có thể tấn công lãnh thổ Mỹ. Theo báo chí nước ngoài, tên lửa DF-31A bắt đầu được triển khai vào năm 2007, các nhà phân tích tin rằng, trong vài năm nữa, Trung Quốc sẽ triển khai quy mô lớn loại tên lửa kiểu mới này. Nhưng 5 năm qua, BAS cho rằng,  tên lửa DF-31A được Trung Quốc triển khai đến nay còn chưa đến 30 quả, tên lửa có thể vươn tới lãnh thổ Mỹ (bao gồm tên lửa DF-5A kiểu cũ) phải đến giữa thập niên 20 của thế kỷ này mới tăng lên đến 100 quả, điều này chậm hơn 10 năm so với thời gian dự kiến trước đây của Cục Tình báo Trung ương. Lực lượng hạt nhân trên biển vẫn không thể chiến đấu thực tế Còn về lực lượng hạt nhân trên biển của Trung Quốc, DIA chỉ ra, sự phát triển của tên lửa đạn đạo phóng ngầm Trung Quốc (SLBM) cũng chậm hơn so với dự đoán trước đây. Báo cáo cho biết, Trung Quốc đang nỗ lực nghiên cứu phát triển tên lửa đạn đạo phóng ngầm JL-2 trang bị cho tàu ngầm hạt nhân tên lửa lớp Tấn (Type 094), đã có 2 tàu ngầm hạt nhân loại này được bàn giao sử dụng, có thể còn có 2 chiếc ở trong giai đoạn chế tạo. JL-2 được coi là phiên bản hải quân của DF-31, các nhà quan sát rất tập trung chú ý đến các động thái của nó. DIA cho biết, mặc dù Hải quân Trung Quốc đã sở hữu tàu ngầm hạt nhân lớp Tấn, nhưng gặp phải “khó khăn chồng chất” trên phương diện nghiên cứu phát triển JL-2 và hệ thống đồng bộ. Tên lửa phóng ngầm JL-2 “Báo cáo sức mạnh quân sự của Trung Quốc” được Bộ Quốc phòng Mỹ trình lên Quốc hội năm 2006 từng dự đoán, JL-2 sẽ có khả năng tác chiến ban đầu từ năm 2007-2010, nhưng “Báo cáo” năm 2011 lại chuyển giọng cho rằng, tên lửa này khi nào chính thức đi vào hoạt động vẫn còn chưa xác định. Năm 2011, trên mạng Internet từng phổ biến thông tin về việc Trung Quốc đã tiến hành phóng thử JL-2, nhưng chưa được xác nhận từ chính quyền Trung Quốc. Hiện nay, DIA phán đoán: JL-2 có thể có khả năng tác chiến ban đầu vào năm 2014, chậm nhiều so với dự đoán trước đây 6 năm. BAS kết luận: Sau khi chiếc tàu ngầm hạt nhân chiến lược Type 092 (nước ngoài gọi là lớp Hạ) được bàn giao sử dụng 30 năm, chiếc tàu ngầm hạt nhân lớp Tấn đầu tiên hạ thủy 10 năm, Trung Quốc vẫn chưa có một lực lượng hạt nhân trên biển có khả năng chiến đấu thực tế. Trong blog cá nhân, Hans Christensen đánh giá, điều này hoàn toàn không có nghĩa là Trung Quốc không muốn có lực lượng hạt nhân trên biển, hoàn toàn là do trong nghiên cứu phát triển vũ khí chiến lược cao cấp tàu lớp Tấn như JL-2 có độ khó thực sự quá lớn. Tên lửa đạn đạo phóng ngầm Bulava của Nga cũng gặp phải những vấn đề tương tự, các phân tích trước đây phổ biến đánh giá tình hình quá lạc quan. Quy mô tên lửa hành trình cơ bản không thay đổi Ngược lại, báo cáo của BAS chỉ có một đoạn về nội dung liên quan đến tên lửa hành trình của Trung Quốc. Báo cáo viết, Trung Quốc trang bị một loạt tên lửa hành trình, bao gồm tên lửa hành trình tấn công đối đất Đông Hải-10 (DH-10 hay CJ-10, tức Trường Kiếm-10) có tầm phóng 1.500 km. Tên lửa CJ-10, hay còn gọi là DH-10 Năm 2009, cơ quan tình báo Hải quân Mỹ từng coi DH-10 là “vũ khí thông thường hoặc hạt nhân”, ám chỉ nó có thể mang theo đầu đạn hạt nhân, nhưng gần đây Lầu Năm Góc gọi nó là loại “vũ khí tấn công chính xác thông thường”. Theo số liệu từ “Báo cáo sức mạnh quân sự Trung Quốc” năm 2011, Trung Quốc sở hữu 200-500 quả tên lửa DH-10, con số này tương đương với báo cáo năm 2010, ở mức độ nhất định cho thấy, Trung Quốc có lẽ hoàn toàn chưa tăng cường triển khai quy mô lớn tên lửa hành trình tầm xa như lo ngại của phương Tây.

>> Tìm hiểu sức mạnh của tên lửa Iskander

Hệ thống tên lửa đường đạn tầm ngắn Iskander (phương Tây gọi là SS-26 Stone) - loại tên lửa đường đạn phi chiến lược hiệu quả và đáng sợ nhất hiện nay. Hệ thống tên lửa đường đạn chiến thuật tầm ngắn Iskander (SS-26 Stone) Hệ thống tên lửa đường đạn tầm ngắn Iskander (phương Tây gọi là SS-26 Stone) - loại tên lửa đường đạn phi chiến lược hiệu quả và đáng sợ nhất hiện nay - đang là tâm điểm tranh cãi chính trị-quân sự ở Nga, châu Âu và Trung Đông trong bối cảnh mâu thuẫn Nga-Mỹ gia tăng liên quan đến việc Mỹ xúc tiến các kế hoạch mở rộng NATO, triển khai lá chắn tên lửa tại Ba Lan và Czech. Từ Oka đến Iskander Năm 1980, Liên Xô đưa vào trang bị hệ thống tên lửa đường đạn tầm ngắn cơ động 9K714 Oka (SS-23 Spyder). Đây là loại ên lửa 1 tầng, nhiên liệu rắn, có tầm bắn lên tới 450 km, độ chính xác cao, mang 1 đầu đạn hạt nhân hoặc thông thường. Hệ thống Oka do Viện Thiết kế Chế tạo máy Kolomna (KBM) phát triển để thay thế hệ thống tên lửa đường đạn tầm ngắn cơ động tầm bắn 300 km 9K72 Elbrus (SS-3B Scud) nổi tiếng, nhưng đã lạc hậu, có trong trang bị quân đội Liên Xô và khối Varsava. Độ chính xác rất cao của tên lửa Oka (sai số vòng tròn xác suất 30 m) khiến Mỹ rất lo ngại . Năm 1987, lợi dụng chiều hướng thoả hiệp của Mikhail Gorbachev, Mỹ đã tìm cách đưa được Oka (còn có ký hiệu OTR-23) vào danh sách các hệ thống tên lửa phải thủ tiêu theo Hiệp ước thủ tiêu tên lửa tầm trung Mỹ-Xô (INF - Intermediate-Range Nuclear Forces), mặc dù hiệp ước chỉ áp dụng với những tên lửa có tầm bắn trên 500 km. Theo Hiệp ước INF, Liên Xô đã buộc phải phá hủy toàn bộ 106 xe bệ phóng (TEL) cùng 339 tên lửa Oka vào năm 1991. Sau đó, Mỹ cũng đòi các đồng minh cũ của Liên Xô đơn phương phá huỷ các hệ thống tên lửa Oka mà họ nhận được vào giữa thập kỷ 1980: Bulgaria - 8 xe TEL và 25 tên lửa Oka), Cộng hoà Czech - 2 xe TEL và 12 tên lửa Oka; Slovakia - 2 xe TEL và 24 tên lửa Oka. Giới quân sự Liên Xô đã tranh cãi kịch liệt xung quanh việc phá hủy các tên lửa Oka theo Hiệp ước INF và đây bị coi là một ví dụ rõ ràng về “sự phản bội” của của Gorbachev. Bởi như vậy, Liên Xô và Nga đã bị tước bỏ loại tên lửa đạn đạo tầm ngắn hiệu quả nhất của mình, trong khi loại tên lửa đường đạn tầm ngắn (Nga gọi là tên lửa chiến thuật-chiến dịch) Elbrus R17 (SS-3B Scud) vốn được chế tạo dựa trên thiết kế tên lửa đường đạn nhiên liệu lỏng V-2 của Đức, đã bị loại khỏi trang bị vì có độ chính xác thấp và công nghệ lỗi thời. Trước tình hình đó, Viện KBM đã bắt đầu phát triển loại tên lửa tầm ngắn 1 tầng nhiên liệu rắn cơ động, mới và hiện đại hơn, có độ chính xác cao và tầm bắn tới 500 km để phù hợp với quy định của Hiệp ước INF. Hệ thống tên lửa mới được đặt tên là Iskander - tên của Alexander Đại đế trong tiếng Ba Tư và được dùng để lấp đầy khoảng trống mà các hệ thống Oka và Elbrus bị thủ tiêu để lại. Sau này, Nga quyết định sử dụng Iskander để thay thế các hệ thống tên lửa đạn đạo cơ động tầm ngắn Tochka và Tochka-U (SS-21 Scarab) có tầm bắn lần lượt là 70 và 120 km vì chúng đã hết tuổi thọ khai thác sau năm 2000. Tên lửa đường đạn Iskander có chiều dài 7,3 m; đường kính thân 0,92 m, khối lượng phóng 3.800-4.020 kg tuỳ thuộc loại đầu đạn. Tên lửa lắp động cơ tên lửa 1 tầng nhiên liệu rắn của hãng Soyuz NPO Tốc độ bay cao của tên lửa cho phép nó đột phá các hệ thống phòng thủ chống tên lửa của đối phương. Tên lửa Iskander có thể bay theo một quỹ đạo thấp dưới 50 km và có thể cơ động tránh đạn với quá tải lên tới 30 g ở giai đoạn bay cuối để đối phó với tên lửa đất-đối-không của đối phương. Iskander có thể mang các loại đầu đạn thông thường khác nhau có khối lượng 480-700 kg tuỳ thuộc chủng loại. Người ta cho rằng, các loại đầu đạn của Iskander bao gồm: đầu đạn chùm (cassette) chứa các đạn con phá-mảnh sát thương và chống phương tiện kỹ thuật, chứa đạn con tấn công diện; đầu đạn nổ mạnh đơn khối, đầu đạn nhiên liệu không khí; đầu đạn xuyên nổ mạnh chống boongke và đầu đạn phá-mảnh chống radar. Iskander cũng có thể mang 1 đầu đạn hạt nhân mặc dù khả năng này không được công bố công khai. Tên lửa còn có thể mang các đạn mồi bẫy chiến thuật. Hệ dẫn của tên lửa Iskander do Viện Nghiên cứu khoa học Quốc gia về Tự động hoá và Thuỷ lực (TsNIIAG) phát triển gồm 1 hệ dẫn quán tính và 1 đầu tìm tương quan quang-điện tử giai đoạn cuối sử dụng dữ liệu ảnh mục tiêu số. Tên lửa có độ chính xác (sai số vòng tròn xác suất) 10-30 m, thậm chí còn cao hơn. Một số biến thể được trang bị hệ dẫn có thể cập nhật dữ liệu từ các hệ vệ tinh định vị toàn cầu GPS/GLONASS trong khi bay và thay đổi mục tiêu tấn công trong khi bay. Iskander còn có thể được trang bị các hệ dẫn giai đoạn cuối khác sử dụng đầu tự dẫn radar chủ động hoặc ảnh hồng ngoại. Hệ thống tên lửa đường đạn Iskander có 2 biến thể cơ bản: 9K723 Iskander (còn gọi là Iskander-M hoặc Tender) được chế tạo giành cho quân đội Nga, sử dụng tên lửa đường đạn 9M723 có tầm bắn tối đa lên tới 450-500 km và biến thể xuất khẩu 9K720 Iskander-E sử dụng tên lửa đường đạn 9M720-E lắp đầu đạn nhẹ hơn - đến 480 kg, và có tầm ngắn hơn - đến 280 km để tuân thủ quy định của chế độ cấm phổ biến công nghệ tên lửa MTCR. Mỗi xe bệ phóng 9P78 được lắp 2 tên lửa. Xe 4 cầu 9P78 do Viện Thiết kế Trung ương Titan ở Volgograd thiết kế dựa trên khung gầm xe Minsk MZKT-7930. Xe bệ phóng có chiều dài 13,1 m, chiều rộng 2,6 m và chiều cao 3,55 m, mang 2 tên lửa nằm ở tư thế hành quân. Tổng trọng lượng có tải của xe là 42.850 kg. Xe được lắp 1 động cơ diesel 650 mã lực, có tốc độ tối đa trên đường nhựa là 70 km/h và dự trữ hành trình không tiếp dầu là 1.100 km. Khẩu đội trên xe gồm 3 người. Xe có khả năng phòng chống vũ khí hạt nhân-sinh-hoá và khả năng bơi. Xe bệ phóng còn bao gồm 1 đài chỉ huy với hệ thống điều khiển hoả lực tự động nên mỗi xe bệ phóng có thể hoạt động độc lập nếu cần. Đài chỉ huy có các vị trí thực hiện các nhiệm vụ xử lý dữ liệu mục tiêu và chỉ thị mục tiêu, đạo hàng, kiểm soát thời tiết, cũng như trang bị kiểm thử hệ thống. Xe bệ phóng có thể triển khai ở địa hình nghiêng và cân bằng bằng 4 chân đỡ thuỷ lực trong vòng 30-80 s. Các tên lửa chỉ mất khoảng 20 s để nâng đến góc tầm 85°. Thời gian phản ứng của hệ thống là 5-16 phút, 2 tên lửa có thể phóng loạt cách nhau 60 s. Hệ thống Iskander còn có 1 xe chở-tiếp đạn 9T250 sử dụng khung gầm MZKT-7930 chở 2 tên lửa dự phòng và có 1 cần cẩu. Kíp xe 9T250 gồm 2 người, khối lượng có tải đầy đủ là 40.000 kg. Ngoài ra còn có 4 xe tải 6 cầu KamAZ-43101, gồm: 1 xe chỉ huy/điều khiển 9S552 với 4 vị trí công tác và 1 bộ khí tài liên lạc; 1 xe lập kế hoạch tác chiến 9S920 với 2 vị trí công tác,;1 xe bảo đảm và 1 xe nghỉ ngơi cho khẩu đội. Một đại đội Iskander tác chiến tiêu chuẩn được biên chế 2 xe bệ phóng, 2 xe nạp đạn, 2 xe chỉ huy/điều khiển, 2 xe vạch kế hoạch tác chiến, 1 xe bảo đảm và 1 xe nghỉ ngơi cho khẩu đội. Một tiểu đoàn Iskander gồm 2 đại đội tác chiến. Một lữ đoàn tên lửa Iskander gồm 3 tiểu đoàn tên lửa, với 12 xe bệ phóng TEL và 12 xe tiếp đạn, và tổng cộng 48 tên lửa đường đạn. Hệ thống Iskander bắt đầu được thử nghiệm tại trường bắn Kapustin Yar ở tỉnh Astrakhan từ năm 1995. Các cuộc thử nghiệm quốc gia đã hoàn tất tháng 8/2004 và năm 2007, Iskander chính thức được Bộ Quốc phòng Nga nhận vào trang bị. Hệ thống được sản xuất loạt nhỏ từ năm 2005. Tên lửa đường đạn Iskander được sản xuất tại Nhà máy chế tạo máy Votkinsk ở Udmurtia, còn các động cơ tên lửa nhiên liệu rắn thì do Liên hiệp Soyuz NPO (nay là bộ phận của Tập đoàn Tên lửa Chiến thuật - Tactical Missiles Corporation) ở Dzerzhisky sản xuất. Các xe bệ phóng và tiếp đạn được chế tạo tại Nhà máy Barrikady ở Volgograd. Hệ thống tên lửa đường đạn chiến thuật tầm ngắn Iskander (SS-26 Stone) Hệ thống tên lửa Iskander có thể được hiện đại hoá để nâng cao sức chiến đấu bằng cách trang bị tên lửa hành trình dưới âm chính xác cao R-500 (3M14) do Viện Thiết kế Novator ở Yekaterinburg phát triển. Tên lửa R-500 thực tế là biến thể mang đầu đạn thông thường của tên lửa hành trình tầm xa của Liên Xô 3M10 (RK-55), có tính năng tương đương tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ. 3M10 được sử dụng cho hệ thống tên lửa Granat (SS-N-21) tầm bắn lên tới 2.600 km trang bị cho các tàu ngầm hạt nhân của Hải quân Nga và trước đó được triển khai trong hệ thống tên lửa hành trình cơ động mặt đất tầm xa Relief (SSC-4) đã bị thủ tiêu theo Hiệp ước INF năm 1987. R-500 được trang bị 1 đầu đạn thông thường và có tầm bắn tới 500 km để tuân thủ quy định của Hiệp ước INF. Tuy nhiên, một số nhà quan sát cho rằng, có thể dễ dàng nâng tầm bắn của R-500 lên đến 1.000 km, thậm chí lên tới 2.500 km tuỳ thuộc vào kích cỡ đầu đạn. Tháng 11/2007, Thượng tướng Vladimir Zaritsky, Tư lệnh Bộ đội Tên lửa và Pháo binh của Lục quân Nga, đã nói rằng, “hiện tại, hệ thống tên lửa Iskander-M tuân thủ đầy đủ các quy định của Hiệp ước INF nhưng nếu quyết định chính trị về việc rút khỏi Hiệp ước này được đưa ra thì chúng tôi sẽ nâng cao khả năng tác chiến của hệ thống, kể cả tầm bắn”. Hệ dẫn của tên lửa R-500 gồm 1 hệ dẫn quán tính, 1 hệ đạo hàng vệ tinh GPS/GLONASS và 1 đầu tìm quang-điện tử tương quan giai đoạn cuối sử dụng dữ liệu số về khu vực mục tiêu hoặc 1 đầu tìm radar chủ động. Việc thử nghiệm R-500 tại trường bắn Kapustin Yar đã hoàn tất năm 2007 và Nga đã thông báo đưa tên lửat này vào trang bị cùng hệ thống Iskander vào năm 2009. Hệ thống Iskander trang bị tên lửa R-500 có tên gọi Iskander-K. Mỗi xe bệ phóng tiêu chuẩn 9P78 có thể mang 6 ống phóng thẳng đứng chứa tên lửa R-500 thay cho 2 tên lửa đường đạn. Quá trình đưa Iskander vào trang bị Ngày 1/1/2007, Tiểu đoàn Tên lửa huấn luyện 630 - đơn vị đầu tiên kiểu này - với 4 xe bệ phóng đã được thành lập tại Trung tâm Huấn luyện chiến đấu số 60 của Bộ đội Tên lửa lục quân tại trường bắn Kapustin Yar, đóng tại quân khu Bắc Kavkaz đã được thành lập. Theo Chương trình trang bị vũ khí quốc gia giai đoạn 2007-2015, quân đội Nga sẽ mua sắm 60 hệ thống tên lửa đường đạn sản xuất loạt Iskander (tức là 60 xe bệ phóng) để trang bị cho 5 trong số 10 lữ đoàn tên lửa của Nga. Các lữ đoàn trang bị tên lửa Iskander sẽ được triển khai trên khắp lãnh thổ Nga: Lữ 26 ở Luga, gần St. Petersburg thuộc quân khu Leningrad, Lữ 92 ở Kamenka, gần Penza thuộc quân khu Volga-Urals, Lữ 103 ở Ulan-Ude, quân khu Siberia, Lữ 107 ở Semistochny, gần Birobidzhan thuộc quân khu Viễn Đông, và Lữ 114 ở Znamensk, gần Astrakhan, quân khu Bắc Kavkaz. Các lữ đoàn này đang được trang bị các hệ thống tên lửa đường đạn tầm ngắn Tochka và Tochka-U. Các lữ đoàn tên lửa 92 và 107 sẽ là các lữ đầu tiên được tái trang bị bằng Iskander vào năm 2011, những hệ thống tên lửa Iskander đầu tiên được chuyển giao từ năm 2008. Đáng lưu ý là trong số 5 lữ đoàn sẽ nhận Iskander không có Lữ tên lửa 152 ở Kaliningrad, 2 lữ tên lửa của quân khu Moskva (Lữ 50 ở Shuya và Lữ 448 ở Kursk), và 1 lữ khác của quân khu Bắc Kavkaz (Lữ 1 ở Krasnodar). Ngày 9/5/2008, 4 xe bệ phóng mang tên lửa Iskander của Tiểu đoàn Tên lửa huấn luyện 630 thuộc Trung tâm Huấn luyện chiến đấu số 60 của Bộ đội Tên lửa lục quân đã tham gia diễu binh trên Quảng trưởng Đỏ ở Moskva. Tháng 8/2008, Tiểu đoàn 630 đã tham gia cuộc chiến 5 ngày với Gruzia ở Nam Ossetia. Có tin quân đội Nga đã phóng một số tên lửa 9M723 mang đầu đạn chùm (và đầu đạn nổ mạnh đơn khối vào các mục tiêu quân sự ở Gruzia. Theo các báo cáo chưa được xác nhận thì 1 tên lửa Iskander đã tấn công chính xác vào căn cứ của tiểu đoàn xe tăng độc lập Gruzia ở Gori. Quả tên lửa này đã bắn trúng 1 kho vũ khí làm nổ kho này và gây thiệt hại lớn cho tiểu đoàn tăng Gruzia. Phía Nga không thừa nhận có sử dụng tên lửa Iskander chống Gruzia. Tuy nhiên, các báo cáo không chính thức đã xác nhận hiệu quả cao của các tên lửa Iskander và là một trong những vú khí uy lực và chính xác nhất trong kho vũ khí trang bị của Nga. Hệ thống tên lửa Iskander chuyển sang bước ngoặt mới ngày 5/11/2008 khi Tổng thống Nga Dmitry Medvedev tuyên bố trong Thông điệp Liên bang rằng, Nga sẽ triển khai tên lửa Iskander ở tỉnh Kaliningrad để đáp lại kế hoạch triển khai các bộ phận của hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ ở Ba Lan và Czech. Về nguyên tắc, thông báo của Medvedev không phải là điều đáng ngạc nhiên với những ai theo dõi những diễn biến trong lĩnh vực quân sự của Nga. Phó Thủ tướng thứ nhất Sergey Ivanov đã nói đến điều đó từ tháng 7/2007, giới quân sự Nga cũng nhiều lần có những tuyên bố tương tự năm 2008. Thậm chí, tờ báo Sao Đỏ (Krasnaya Zvezda) của Bộ Quốc phòng Nga tháng 9/2008 cũng có 1 bài nói về kế hoạch triển khai Iskander. Thực tế đó chỉ là việc thay thế các tên lửa Tochka-U của Lữ đoàn Tên lửa Cận vệ số 152 đóng ở Chernyakhovsk, tỉnh Kaliningrad, một bộ phận của Đặc khu quân sự Kaliningrad dưới quyền chỉ huy của Bộ Tư lệnh Hải quân Nga. Việc tái trang bị Lữ đoàn Tên lửa 152 bằng tên lửa Iskander sẽ cho phép tên lửa 9M723 tầm bắn 500 km với tới toàn bộ lãnh thổ Ba Lan, phần Đông nước Đức và miền Bắc Cộng hoà Czech, tấn công tất cả các bộ phận của hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ dự kiến triển khai ở khu vực này, kể cả trận địa radar ở Cộng hoà Czech. Độ chính xác của tên lửa 9M723 đủ để tiêu diệt cả những mục tiêu cự kỳ kiên cố, kể cả các tên lửa chống tên lửa GBI bố trí trong giếng phóng của Mỹ, bẳng đầu đạn thông thường. Tên lửa hành trình R-500 sẽ cho phép tiêu diệt hiệu quả hơn các mục tiêu ở châu Âu từ Kaliningrad, cũng như các mục tiêu ở xa hơn. Nga cũng không loại trừ khả năng trang bị đầu đạn hạt nhân cho hệ thống tên lửa Iskander. Tuy nhiên, quyết định tái trang bị Lữ đoàn Tên lửa Cận vệ 152 bằng tên lửa Iskander chỉ là một phần trong việc xem xét lại tổng thể các kế hoạch ban đầu triển khai các tên lửa này. Hai ngày sau diễn văn của ông Medvedev, một quan chức cao cấp của Bộ Quốc phòng Nga đã nói với Thông tấn xã RIA Novosti rằng, một kế hoạch mới sẽ bao gồm việc trang bị hệ thống tên lửa Iskander cho toàn bộ 5 lữ đoàn “đối mặt với phương Tây” vào năm 2015. Điều đó sẽ có nghĩa là thay vì trang bị Iskander cho các lữ đoàn tên lửa 92, 103 và 107, loại vũ khí mới này sẽ được triển khai cho các lữ đoàn tên lửa 50 và 448 của quân khu Moskva, Lữ 152 ở Kaliningrad và Lữ 26 ở quân khu Leningrad, Lữ 114 ở Bắc Kavkaz. Căn cứ vào các tuyên bố chính thức sau đó, có lẽ Lữ tên lửa 152 ở Kaliningrad sẽ được trang bị Iskander không trước năm 2011 và sẽ trùng hợp về thời gian với việc triển khai các tên lửa đánh chặn GBI của Mỹ ở Ba Lan. Rõ ràng là quyết định thay đổi kế hoạch triển khai tên lửa Iskander để tập trung cho việc trang bị lại cho các đơn vị tên lửa ở phần châu Âu của Nga trước tiên phản ánh sự suy giảm đáng kể quan hệ giữa Nga và phương Tây trong vài năm gần đây, nhất là sau cuộc chiến 5 ngày với Gruzia. Về quân sự, việc triển khai các hệ thống Iskander ở Kaliningrad và các khu vực ở phần châu Âu của Nga sẽ nâng cao cơ bản khả năng của các đơn vị chiến đấu Nga thực hiện các đòn tấn công chính xác cao chống bất kỳ mục tiêu nào ở Đông, Trung và Nam Âu. Các hệ thống phòng không dù là hiện đại nhất hiện nay và tương lai của phương Tây sẽ rất khó đánh chặn tên lửa đường đạn Iskander. Các xe bệ phóng tên lửa đã cho thấy chúng khó bị phát hiện và tương đối khó tiêu diệt đối với các lực lượng Mỹ trong 2 cuộc chiến chống Iraq năm 1991 và năm 2003. Việc các nước phương Tây phản ứng quyết liệt đối với tuyên bố triển khai hệ thống Iskander ở Kaliningrad không phải là một điều ngạc nhiên vì nó sẽ tăng cường cơ bản tiềm năng quân sự của Nga tại khu vực này. Nhưng châu Âu cũng không được quên rằng, chính kế hoạch của Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa dọc biên giới Nga đã dẫn đến việc Nga đưa ra quyết định này. Kremlin đã nói rõ rằng, Iskander sẽ là một lý lẽ có trọng lượng cho các cuộc thảo luận ở châu Âu về việc họ có sẵn sàng hy sinh các lợi ích an ninh trực tiếp của chính họ để phục vụ tham vọng chính trị-quân sự của Mỹ hay không. Nói cho cùng thì tên lửa Iskander ở Kaliningrad vừa gần hơn nhiều và vừa thực tế hơn nhiều bất kỳ loại tên lửa tưởng tượng nào của Iran. Cơ hội xuất khẩu Hệ thống tên lửa đường đạn cơ động tầm ngắn Iskander-E đã được công khai chào bán xuất khẩu năm 1999 mặc dù việc bán loại vũ khí nhạy cảm như vậy sẽ gặp phải nhiều trở ngại chính trị. Syria và Iran là những nước đầu tiên bày tỏ sự quan tâm đối với Iskander năm 2000 mặc dù Nga từ chối vì sợ làm tổn hại quan hệ với Mỹ và Israel. Vào cuối năm 2004, Nga đã ký hợp đồng bán 18 hệ thống Iskander cho Syria, nhưng Tổng thống Putin đã huỷ bỏ hợp đồng vào phút cuối. Tuy nhiên, những vụ mua bán tương lai sẽ không thể loại trừ và Nga rõ ràng đang tận dụng khả năng bán Iskander cho Iran làm con bài mặc cả với Mỹ và Iran. Iskander-E đã trở thành lá bài nặng ký trong tay nước Nga trong ván bài phức tạp ở Trung Đông. Các cuộc đàm phán với Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) cũng đã được tiến hành, hãng Rosoborneksport còn nêu tên Algeria, Kuwait, Yemen, Việt Nam, Singapore và Hàn Quốc như các khách hàng tiềm năng của Iskander. Năm 2006, các đại diện của KBM đã thông báo rằng, một hợp đồng bán Iskander-E đã được ký kết nhưng không nêu rõ tên khách hàng mua. Thông tin này đến nay vẫn chưa được tiết lộ. Viện Novator cũng đã chào bán hệ thống tên lửa Club-M trang bị tên lửa hành trình 3M14E và tên lửa chống hạm 3M54E/E1 (SS-N-27). Club-M thực tế là biến thể xuất khẩu của hệ thống Iskander-K. UAE đã bày tỏ sự quan tâm đến hệ thống này. Tuy nhiên, nhiều khả năng Belarus sẽ là nước đầu tiên mua Iskander-E. Tháng 11/2007, Tướng Mikhail Puzikov đã thông báo quyết định của chính phủ Belarus mua hệ thống tên lửa Iskander-E để tái trang bị cho Lữ đoàn Tên lửa 465 của Belarus vào năm 2015-2020. Puzikov nói rằng, kinh phí mua tên lửa đã được cấp và Belarus sẽ mua Ikander với giá nội bộ của Nga căn cứ các điều khoản của Hiệp định Tashkent của Tổ chức An ninh Tập thể ODKB. Những hệ thống Iskander-E đầu tiên sẽ được chuyển giao năm 2010. Iskander-E và Club-M là những loại vũ khí tối tân và hiếm có trên thị trường vũ khí toàn cầu vì những tính năng kỹ thuật và khả năng tác chiến của chúng. Iskander-E, loại vũ khí xuất khẩu tiên tiến nhất của công nghiệp quốc phòng Nga, một khi được bán cho bất kỳ nước nào cũng chắc chắn sẽ tác động đến tương quan lực lượng ở bất kỳ khu vực nào trên thế giới. Nguồn: Iskander the Great / Mikhail Barabanov // MDB (Centre for Analysis of Strategies and Technologies - CAST)-N.4/2008.

>> Ấn Độ đàm phán bán tên lửa BrahMos cho Việt Nam

Theo The Asian Age và Deccan Chronicle, Công ty liên doanh Ấn-Nga BrahMos Aerospace, nhà sản xuất tên lửa hành trình BrahMos, đang xem xét khả năng bán tên lửa này cho Việt Nam, quốc gia đối tác chiến lược của Ấn Độ. Tên lửa hành trình BrahMos Nguồn tin xác nhận, Việt Nam đã được đưa vào danh sách được Hội đồng chung Nga-Ấn thông qua gồm 15 quốc gia có thể mua tên lửa BrahMos. Tuy nhiên, để bán tên lửa, cần phải có sự chấp thuận của chính phủ Ấn Độ. Nguồn tin giấu tên cho biết, hiện nay phía Ấn Độ đang đàm phán không chính thức với Việt Nam và đề nghị chính thức chưa được đưa ra với Hà Nội. “Đang diễn ra cuộc đàm phán không chính thức nhưng không có bất kỳ đề nghị cụ thể nào được đưa ra,” nguồn tin khẳng định. Tên lửa hành trình BrahMos phóng từ tàu chiến. Tên lửa BrahMos là sản phẩm hợp tác giữa công nghiệp quốc phòng giữa Nga và Ấn Độ, được phát triển dựa trên tên lửa chống hạm Yakhont của Nga. Việt Nam cũng đang sở hữu một số tên lửa Yakhont phóng đi từ hệ thống Bastion. Việc mua sắm tên lửa BrahMos sẽ nâng cao cơ bản khả năng chiến đấu và có ý nghĩa lớn đối với quân đội Việt Nam. “Các hợp đồng mua tên lửa BrahMos có giá trị to lớn cho Việt Nam và nâng cao tính sẵn sàng chiến đấu quân đội nước này,” nguồn tin này nói. Nếu được trang bị thêm tên lửa BrahMos, việc triển khai tên lửa chống hạm của Việt Nam sẽ linh hoạt hơn vì BrahMos có thể được phóng đi từ nhiều phương tiện trên đất liền, trên biển và trên không. Đến nay, tên lửa hành trình siêu âm BrahMos vẫn chưa được xuất khẩu cho bất kỳ quốc gia thứ ba nào mặc dù có một số nước đã tỏ ý muốn mua tên lửa này. Theo Deccan Chronicle, sự gia tăng sức mạnh quân sự của Trung Quốc đang nâng cao tầm quan trọng của quan hệ chiến lược giữa Ấn Độ và Việt Nam. Quan hệ song phương Việt-Ấn đang phát triển trên nhiều lĩnh vực, trong đó có hợp tác quân sự và kỹ thuật quân sự. Trong một động thái tăng cường mối quan hệ chiến lược giữa Việt Nam và Ấn Độ, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ấn Độ Shashi Kant Sharma đã có chuyến thăm tới Việt Nam và thảo luận vấn đề đào tạo Hải quân Việt Nam và xây dựng cơ sở hạ tầng. Sự kiện này diễn ra chỉ vài tuần sau chuyến thăm của tàu Hải quân Ấn Độ INS Airavat tới Nha Trang, Khánh Hòa. Tên lửa hành trình siêu âm BrahMos được thiết kế chủ yếu cho nhiệm vụ chống hạm. Tên lửa có khả năng phóng từ nhiều phương tiện: tàu chiến, tàu ngầm, máy bay và bệ phóng di động trên đất liền. BrahMos mang đầu đạn nặng 300kg, tầm bắn lên tới 290km, tốc độ Mach 2.8-3. Lâu nay, giới lãnh đạo và nghiên cứu chiến lược Ấn Độ vẫn suy tính việc tăng cường hợp tác chiến lược với Việt Nam để đối trọng với liên minh Trung Quốc-Pakistan. Trong bài báo “Xin chào Việt Nam” (Good morning, ’Nam) đăng trên Deccan Chronicle ngày 7.7.2011, GS Bharat Karnad thuộc Trung tâm Nghiên cứu chính sách, ở New Delhi đã viết rằng, “Chính phủ Ấn Độ nên phản ứng từ lâu trước việc Trung Quốc vũ trang tên lửa hạt nhân cho Pakistan bằng cách trang bị cho Việt Nam các tên lửa đường đạn mang đầu đạn hạt nhân và tên lửa hành trình siêu âm Brahmos mà tôi đã đề xuất trong 15 năm qua”.

>> Việt - Nga hợp tác phát triển tên lửa hành trình

Dự kiến trong năm 2012, Nga và Việt Nam sẽ bắt đầu làm việc để phát triển chung một tên lửa hành trình mới. RIA Novosti dẫn lời ông Mikhail Dmitriev, Giám đốc Liên bang về Hợp tác Kỹ thuật Quân sự Nga cho biết, trong năm 2012, Nga và Việt Nam sẽ bắt đầu hợp tác để cùng nhau phát triển một tên lửa hành trình mới. "Trong năm nay, Việt Nam sẽ tăng cường năng lực để bắt đầu sản xuất một loại tên lửa hành trình mới, dựa trên tên lửa Uran của Nga", ông Dmitriev nói với các phóng viên. Theo đó, loại tên lửa mới sẽ "tương tự" như tên lửa hành trình siêu âm BrahMos mà Liên doanh Nga - Ấn phát triển. Theo ông Dmitriev, Nga và Việt Nam đang đàm phán về một hợp đồng quân sự khác, liên quan đến hợp tên lửa chống tàu Bastion. "Chúng ta đang nói về một hợp đồng mua bán tên lửa khác, hợp đồng sẽ được cấp tín dụng cho vay có thời hạn", ông Dmitriev nói. Việt Nam sẽ phát triển tên lửa hành trình tiên tiến dựa trên tên lửa Uran của Nga. Ông này cũng nhắc lại, trong năm 2011, Nga đã hoàn thành hợp đồng đầu tiên trong việc cung cấp hai hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển Bastion cho Việt Nam. Chi tiết về loại tên lửa hành trình mới không được tiết lộ, tuy nhiên, biến thể tên lửa này sẽ "tương tự" như tên lửa chống tàu siêu âm BrahMos như khả năng bay "siêu âm" ở tốc độ Mach 2,8. Như vậy, Việt Nam sẽ sớm có một nhà máy chế tạo tên lửa hành trình thuộc hàng "tiên tiến bậc nhất" trên thế giới, với sự giúp đỡ của Nga Trước đó, Tổng Giám đốc công ty Tên lửa chiến thuật (KTRV), ông Boris Obonosov cũng đã tiết lộ rằng, công ty này đã bàn giao đầy đủ số tiên lửa chống tàu Kh-35E (hay còn gọi là Uran-E) cho Việt Nam từ năm 2009-2010 trong hợp đồng được ký kết trước đó , với số lượng bàn giao là 31 tên lửa Kh-35E. Phần lớn các chiến hạm tên lửa hiện đại của Hải quân Việt Nam đều đang sử dụng tên lửa hành trình chống tàu Uran làm vũ khí tấn công chủ lực. Việc cùng hợp tác và phát triển lên một biến thể tên lửa mới sẽ giúp Việt Nam sớm tiếp thu được công nghệ chế tạo tên lửa tiên tiến, dần dần tự sản xuất tên lửa cho các tàu tên lửa như tàu lớp Molniya, Gepard 3.9... cũng như xin giấy phép và mua dây truyền công nghệ.

>> PAK FA sẽ được trang bị tên lửa R-33

Đầu tháng 9/2011, Nga đã giới thiệu biến thể mới của loại tên lửa Không đối không R-33 (NATO gọi là AA-9 Amos). Hơn 30 năm qua R-33 chỉ được sử dụng duy nhất trên máy bay tiêm kích - đánh chặn MiG-31. Tuy nhiên, biến thể mới của nó, được đặt tên là RVV-DB có thể được sử dụng trên bất kỳ máy bay chiến đấu nào. Tầm bắn của RVV-DB lên tới 200 km và có thể tác chiến ở độ cao từ 15 - 25.000m, lớn hơn rất nhiều so với nguyên mẫu vốn có tầm bắn chỉ khoảng 120 km. Tên lửa R-33 được trưng bày gần MiG-31. Cùng với các tên lửa mới được giới thiệu trước đó, hãng GosMKB Vympel thuộc Tập đoàn Vũ khí tên lửa chiến thuật (KTRV - Nga) đã đổi mới cả dòng sản phẩm vũ khí có điều khiển dùng cho tiêm kích thế hệ 5 PAK FA khi không chiến, từ đánh cận chiến cơ động cho đến đánh tầm xa ngoài tầm nhìn. RVV-BD cho phép PAK FA tấn công các mục tiêu bay quan trọng mà không phải bay vào khu vực sát thương của phòng không đối phương, cũng như có lợi thế trong các tình huống không chiến. Tầm xa của RVV-DB đạt được bằng cách sử dụng động cơ đẩy 2 tầng nhiên liệu rắn. Tên lửa điều khiển bằng phương pháp quán tính trong giai đoạn đầu và sử dụng radar bán chủ động với góc quét ± 60°, có khả năng chống nhiễu tốt để tấn công mục tiêu trong giai đoạn cuối. Tên lửa AIM-54 Phoenix trang bị cho F-14 Tomcat. R-33 có tính năng tương tự như tên lửa AIM-54 Phoenix của Mỹ (đã được quân đội Mỹ cho nghỉ hưu năm 2004). Tên lửa của Mỹ đi vào phục vụ vào năm 1974 còn R-33 phục vụ từ năm 1981. Phoenix có thể tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách 200 km, được thiết kế để sử dụng duy nhất trên máy bay chiến đấu F-14, với hệ thống kiểm soát bắn và một radar mạnh, máy bay F-14 có thể theo dõi 24 mục tiêu cùng một lúc và phóng đồng thời 6 tên lửa để tiêu diệt một trong nhiều mục tiêu. AIM-54 Phoenix nặng khoảng 500 kg, di chuyển với tốc độ 1.300 m/giây và có một đầu đạn trọng lượng 61,4 kg. Theo một số nguồn (thông tin chưa được xác nhận), Iran đã sử dụng tên lửa Phoenix để bắn hạ máy bay Iraq trong cuộc chiến tranh Iran - Iraq trong giai đoạn 1980-1988. Iran là nước duy nhất nhận được tên lửa Phoenix từ Mỹ.

>> Tên lửa NLOS-LS - "siêu vũ khí trong thùng gỗ"

Hệ thống tên lửa chiến thuật NLOS-LS là một trong những loại vũ khí đầu tiên thuộc chương trình “Hệ thống tác chiến tương lai” (Future Combat System — FCS), dự kiến sẽ được chuyển giao cho quân đội Mỹ. Việc nghiên cứu và chế tạo tên lửa chiến đấu của hệ thống NLOS-LS theo đơn đặt hàng của Lầu Năm Góc do Công ty NetFire LLC, công ty liên doanh của Tập đoàn Lockheed Martin và Raytheon đảm nhiệm. Tổng giá trị hợp đồng với thời gian thực hiện trong 6 năm ước tính khoảng 1,1 tỷ USD. Hệ thống NLOS-LS gồm 16 container phóng NLOS-LS được viết tắt từ cụm từ Non-Line-of-Sight Launch System, lược dịch là “Hệ thống phóng ngoài tầm nhìn”, có nghĩa là bước đầu cần quan sát sau đó mới tiêu diệt. NLOS-LS có thể nhanh chóng tấn công mục tiêu ở cự ly lớn (40 km hoặc xa hơn) từ những vị trí phóng được che khuất, cho phép ngắm chính xác và nhanh chóng tấn công các mục tiêu bọc thép hoặc không bọc thép, cơ động hoặc cố định trong mọi điều kiện thời tiết ban ngày cũng như ban đêm và ở các cự ly khác nhau (Mục tiêu của hệ thống này là xe tăng, xe chiến đấu bộ binh BMP-2,3, các công sự chiến đấu…). Tổ hợp có khích thước 114х114х175 cm và nặng khoảng 1,5 tấn Khái niệm NLOS-LS ban đầu được gọi là “tên lửa trong thùng gỗ”. Đặc tính khác biệt của hệ thống này là các container phóng được tích hợp thành một khối thống nhất mà không liên kết với một thiết bị mang cụ thể nào. Theo đó, hệ thống này có thể vận chuyển đến trận địa bằng bất kỳ phương tiện vận chuyển nào. Kết cầu này giúp giảm trọng lượng, nâng cao khả năng cơ động và bảo đảm triển khai nhanh chóng trên trận địa. Tất cả tổ hợp có khích thước 114х114х175 cm và nặng khoảng 1,5 tấn, có thể phóng từ thùng xe tải, boong tàu hay trực tiếp từ ngay mặt đất. Hệ thống NLOS-LS có khả năng cơ động nhanh hơn cả hệ thống MLRS được lắp đặt trên xe vận tải bánh xích hạng nặng. Trạm vô tuyến và khối kiểm soát được bố trí ở một trong các container, có thể chuyển thông tin về thực trạng tên lửa, điện áp của ác quy và thực trạng của toàn bộ hệ thống trong bất kỳ thời gian nào. Hệ thống NLOS-LS có thể bố trí trên tùng xe tải hoặc boong tàu... Hệ thống NLOS-LS gồm 16 container phóng. Một trong 16 container lắp đặt thiết bị điện tử ( để liên lạc, kiểm soát và xử lý thông tin nhận được), 15 container còn lại bố trí 2 loại tên lửa PAM và LAM. Hệ thống có khả năng bảo đảm ngắm bắn và phóng tất cả 15 tên lửa với khoảng thời gian mỗi đợt phóng 5s. Đặc tính này tương tự các đặc tính của hệ thống hỏa lực bắn loạt. Tên lửa PAM Trong trường hợp thực hiện thành công chương trình NLOS-LS, Mỹ sẽ nhận được hệ thống vũ khí tích hợp vừa có khả năng như hệ thống hỏa lực bắn loạt, vừa có khả năng của tên lửa chống tăng có điều khiển hạng nặng. Tên lửa lớp PAM (Precision Attack Missiles) – loại đạn tác chiến có độ chính xác cao, có thể tấn công mục tiêu với sự hỗ trợ của hệ thống dẫn đường vệ tinh GPS hay hệ thống dẫn đường quán tính riêng của nó (Inertial Navigation System — INS). Ở giai đoạn cuối quỹ đạo có một vài chế dộ tự dẫn. Tên lửa LAM Tên lửa lớp LAM (Loitering Attack Missiles) có khả năng tiêu diệt các mục tiêu cho trước với sự hỗ trợ của hệ thống GPS / INS và bay trên chiến trường để sục sạo mục tiêu, sau khi phát hiện, theo mệnh lệnh từ mặt đất tiến hành tiêu diệt mục tiêu. LAM có thể tiến hành trinh sát địa hình, chụp ảnh trên không, chỉ thị mục tiêu và yểm trợ liên lạc. Trước khi nhận lệnh chỉ thị mục tiêu, LAM bay trên chiến trường như là một máy bay không người lái tấn công. Trong điều kiện chiến trường, việc đưa các dữ liệu và phóng tên lửa có thể được tiến hành với sự hỗ trợ của máy tính xách tay. Sơ đồ tên lửa PAM và LAM tiêu diệt mục tiêu Hệ thống NLOS-LS được chế tạo theo kết cấu module và phụ thuộc vào điều kiện chiến đấu có thể bố trí số lượng tên lửa PAM và LAM sao cho phù hợp. Theo đánh giá của các chuyên gia quân sự nước ngoài, nếu dự án này thành công thì đây là lần đầu tiên quân đội Mỹ nhận được một loại tên lửa chống tăng tự dẫn có điều khiển có thể tiêu diệt chính xác các mục tiêu riêng lẻ như xe tăng ở cự ly lớn đến như vậy.

>> Xu hướng phát triển tên lửa chống hạm hiện đại

Lần đầu tiên, vũ khí tên lửa xuất hiện với tư cách vũ khí tấn công chủ yếu trên các tàu chiến Liên Xô vào cuối những năm 1950 - đầu những năm 1960. Tên lửa Uran E phóng từ tàu chiến. Ban đầu, tên lửa chống hạm không được các quốc gia khác đánh giá đúng mức. Tình thế đã thay đổi hẳn sau tháng 10/967,khi một tàu tên lửa lớp Komar của Ai Cập được trang bị các tên lửa chống hạm Liên Xô đã tấn công tiêu diệt khu trục Eilat của Hải quân Israel trong cuộc chiến tranh 6 ngày giữa các nước Arab và Israel. Sự kiện này có thể xem như điểm xuất phát cho trào lưu do các quốc gia hàng hải hàng đầu mở một mặt trận rộng lớn phát triển loại vũ khí chiến thuật hải quân này. Chính hồi đó, các hệ thống tên lửa chống hạm nổi tiếng nhất thế giới đã được chế tạo: Đó là tên lửa Exocet của Pháp (bắt đầu phát triển vào năm 1968) và Harpoon của Mỹ (bắt đầu phát triển vào năm 1969-1972). Có thể liệt vào thời kỳ này những thiết kế tên lửa chống hạm tương tự đầu tiên của Nga là 3M-24E (loại tương tự trang bị cho máy bay là Kh-35E). Điều thú vị là xét về ý tưởng kỹ thuật quân sự, cả 3 mẫu tên lửa này hầu như giống nhau. Khi thiết kế các tên lửa này, chiếm ưu thế là cách tiếp cận hợp lý đối với việc xác định các tính năng kỹ - chiến thuật của tên lửa chống hạm được quy định bởi nguyên tắc bảo đảm sự dung hòa hợp lý giữa khả năng chiến đấu của tên lửa và giá cả. Tên lửa chống hạm loại này dùng để tiêu diệt các mục tiêu trên biển đông đảo nhất đó là các tàu vận tải, tàu chiến trọng tải nhỏ và vừa. Bên cạnh đó, các thông số kích thước - trọng lượng và mức độ tự hoạt của các hệ thống tên lửa hạm tàu sử dụng các tên lửa chống hạm này phải cho phép sử dụng chúng trên các tàu nhỏ (dạng xuồng tên lửa cho đến tàu corvette - hộ tống hạm). Ngoài ra, người ta cũng đã bắt đầu chế tạo các tên lửa chống hạm chuẩn hóa cho các loại phương tiện mang, không chỉ cho tàu chiến mà cho cả các hệ thống trên bờ và trên máy bay. Các tên lửa này cũng giống nhau về nguyên lý dẫn tới mục tiêu. Chúng đều dùng hệ dẫn quán tính kết hợp với thiết bị đo cao vô tuyến chính xác cao và đầu tự dẫn radar chủ động (sau này còn sử dụng hệ dẫn vệ tinh, nhiều mẫu sử dụng các phương pháp dẫn thụ động). Các thuật toán làm việc của đầu tự dẫn radar chủ động bảo đảm độ bí mật tối đa cho bức xạ vô tuyến của đầu tự dẫn. Đối phương gặp khó khăn trong việc phát hiện tên lửa chống hạm chủ yếu do tên lửa bay ở tốc độ dưới âm cao (Mach 0,85-0,93) và ở độ cao cực nhỏ (5-3m). "Trường phái" tên lửa chống hạm Nga Trong khi, Mỹ, Pháp và nhiều nước khác phát triển và sản xuất các tên lửa chống hạm dưới âm đầu tiên. Từ giữa những năm 1970, Liên Xô đã phát triển thành công các tên lửa có điều khiển có tính năng bay - kỹ thuật cao hơn. Đó là hệ thống tên lửa chống hạm trang bị cho hạm tàu Moskit-E (tên lửa 3М-80Е có tốc độ bay gần 800 m/s), cũng như tên lửa không - đối hạm cao tốc Kh-31A (có tốc độ bay 1.000m/s). Nhờ có tốc độ cao, thời gian tên lửa nằm trong phạm vi sát thương của các hệ thống phòng thủ tên lửa đối phương giảm đi nên bảo đảm khả năng sống còn cao cho tên lửa. Các chuyên gia đánh giá các công trình sư của các tên lửa này đã thực hiện được cú đột phá công nghệ thực sự và điều đó có được chủ yếu là nhờ áp dụng hệ thống động cơ hỗn hợp mới vốn bao gồm động cơ phản lực - không khí dòng thẳng và tầng khởi tốc nhiên liệu rắn. Cho đến nay, chưa có hãng nước ngoài nào làm chủ được công nghệ này của Nga. Pháp hiện nay mới chỉ nghiên cứu để áp dụng nó cho các mẫu tên lửa tương lai. Bên cạnh đó, việc thay thế động cơ tên lửa nhiên liệu rắn bằng động cơ phản lực - không khí dòng thẳng cũng có thể làm tăng gấp đôi tầm bắn của tên lửa. Tên lửa hành trình đối hạm siêu âm Yankhont. Ngày nay, Nga đang xúc tiến thành công cả 2 hướng phát triển tên lửa chống hạm là các tên lửa dưới âm cỡ nhỏ và các tên lửa siêu âm. Gần đây, dòng tên lửa chống hạm siêu âm đã được bổ sung một số mẫu của Nga. Đó là các hệ thống tên lửa chống hạm Club với các tên lửa 3M-54E (TE), 3M-14E (TE) của Viện OKB Novator và Yakhont với tên lửa chống hạm 3M-55E của Liên hiệp NPO Mashinstroenia. (>> xem thêm) Xét về khả năng chiến đấu, các hệ thống này là lớp vũ khí chống hạm chiến dịch - chiến thuật. Cần lưu ý là khi nghiên cứu chế tạo các tên lửa chống hạm mới nhất, Nga đã áp dụng hàng loạt các giải pháp kỹ thuật độc đáo, cho phép coi trường phái thiết kế tên lửa chống hạm Nga vẫn là mạnh nhất thế giới. Liên quan đến tên lửa chống hạm 3M-24E (Kh-35E), sau khi vượt qua chặng đường bay thử và hoàn thiện bị kéo dài do cuộc khủng hoảng những năm 1990, tên lửa này đã xuất hiện trên nhiều phương tiện mang và cho thấy nó là một vũ khí hiệu quả và vạn năng. Hiện nay, hệ thống tên lửa hạm tàu Uran-E với tên lửa chống hạm 3M-24E trong khuôn khổ hợp tác kỹ thuật quân sự được cung cấp cho nhiều quốc gia. Các chiến hạm Nga cũng đang được trang bị hệ thống này. Tổ hợp tên lửa bờ Bal-E khai hỏa. Hệ thống tên lửa bờ biển cơ động Bal-E với tên lửa này sau những kết quả thử nghiệm tuyệt với đã bắt đầu được đưa vào trang bị cho Hải quân Nga. Một trong những hệ thống đầu tiên được đưa đến làm nhiệm vụ bảo vệ bờ biển Caspie. Theo đánh giá của các chuyên gia, Bal-E có triển vọng xuất khẩu tốt và một số nước đã bắt đầu đặt hàng hệ thống này. Biến thể trang bị cho máy bay là Kh-35E cũng đã được thử nghiệm trên nhiều loại máy bay. Tên lửa này nằm trong thành phấn vũ khí của các tiêm kích trên hạm MiG-29K và MiG-29KUB sẽ được trang bị cho tàu sân bay Vikramaditya (tàu Đô đốc Gorshkov hiện đại hóa) của Ấn Độ. Hiệu quả của các hệ thống tên lửa chống hạm đã được thể hiện trong nhiều chiến dịch quân sự nửa cuối thế kỷ 20. Những trận đánh nổi bật nhất của tên lửa chống hạm diễn ra trong cuộc xung đột quân sự Anh - Argentina tranh giành quần đảo Falklands (Malvinas) năm 1982, khi Không quân Argentina dùng các tên lửa АМ-39 Exocet đánh đắm tàu khu trục Sheffield và tàu chở container Atlantic Conveyor của Anh. Trong chiến tranh Iran - Iraq, từ tháng 2/1983 đến tháng 7/1984 đã ghi nhận 112 trường hợp tên lửa chống hạm Iraq bắn trúng các tàu mặt nước. Trong đó, gần 60% trường hợp các tàu bị tấn công bị đắm hoặc hỏng nặng. Tương lai của tên lửa chống hạm Trong những thập niên gần đây, tên lửa chống hạm không lập công xuất sắc ở đâu nữa. Nhưng điều đó có nghĩa là chúng không còn là loại vũ khí khủng khiếp. Vậy triển vọng phát của triển tên lửa chống hạm là như thế nào? Từ khi Liên Xô sụp đổ và kết thúc chiến tranh lạnh, học thuyết hải quân của các quốc gia hàng đầu bị xem xét lại. Đáng chú ý là những khía cạnh mới của chiến lược hải quân Mỹ Sea Power 21. Theo đó, thay cho “chiến tranh trên biển”. Nói một cách khác, ngày nay các tàu xuồng đối phương ở vùng biển ven bờ, các mục tiêu trên bờ biển và các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ đối phương cần tấn công từ biển được xem là những mục tiêu hàng đầu của các chiến dịch trên biển có thể xảy ra. Hiện nay, Mỹ đã đóng các chiến hạm gọi là tàu chiến vùng nước nông dùng để tiến hành các chiến dịch ở vùng ven bờ. Những thực tiễn chính trị - quân sự mới không thể không tác động đến sự phát triển vũ khí, trong đó có tên lửa chống hạm. Trước hết, sự phát triển các hệ thống vũ khí chống hạm bắt đầu đi theo hướng mở rộng các chủng loại mục tiêu. Từ một phương tiện tác chiến trên biển, tên lửa chống hạm đang biến thành phương tiện tác chiến ở các khu vực ven bờ và bờ biển. Những thiết kế tên lửa chống hạm mới nhất của Nga và nước ngoài có khả năng tác chiến tốt không chỉ chống hạm tàu ở ngoài khơi mà cả các hạm tàu đang nằm trong cảng, cũng như nhiều loại mục tiêu bờ, kể cả các mục tiêu ở cách xa bờ biển và bị che khuất bởi bề mặt gấp địa hình. Các tên lửa đó thường được trang bị hệ thống dẫn đường vệ tinh. Tên lửa không đối hạm AM-39 Exocet từng là "nỗi sợ hãi" đối với các tàu chiến Anh trong cuộc chiến Anh - Argentina 1982. Họ tên lửa Exocet cũng đang được phát triển theo hướng này, trong đó biến thể cải tiến mới Block III được nâng cấp chuyên để tấn công mục tiêu bờ. Trong những mẫu mới nhất của Harpoon Block II Plus có sử dụng phần mềm hỗ trợ để bảo đảm quỹ đạo bay và biên dạng bay ở độ cao cực nhỏ, bay bám địa hình. Tên lửa Harpoon 21 (Harpoon Block III) thì được trang bị đầu tự dẫn 3 chế độ và các phương tiện nhận dạng mục tiêu. Ngày nay, có thể nói đến sự xuất hiện của một lớp tên lửa hải quân mới với điểm khác với các tên lửa chống hạm thông thường là chúng có thể được xem là vũ khí tiêu chuẩn hóa theo mục tiêu. Một trong những mẫu tên lửa đầu tiên của Nga thuộc lớp này là 3M-14E (TE). Ở cấu hình dùng để tiêu diệt mục tiêu bờ, tên lửa được trang bị phần chiến đấu thiết kế riêng cho mục tiêu này. Đầu tự dẫn của tên lửa có thể phân biệt trên phông địa hình bên dưới không chỉ các mục tiêu có tương phản vô tuyến mà cả các mục tiêu nhỏ, khó phát hiện. Các thiết kế tên lửa chống hạm Nga không những không thua kém các mẫu tốt nhất của phương Tây và còn vượt trội so với chúng về tính độc đáo và chiều sâu các giải pháp kỹ thuật. Những chi tiết mới của các chiến lược hải quân hiện đại nâng cao đáng kể vai trò của các hệ thống tên lửa bờ biển cơ động vạn năng, có khả năng tiêu diệt hạm tàu đối phương đang ở các giai đoạn khác nhau của một chiến dịch tiến công, cũng như tấn công các lực lượng đổ bộ và các mục tiêu bờ biển và khu vực lãnh thổ do đối phương chiếm giữ. Các hệ thống tên lửa bờ biển có các phẩm chất như khả năng cơ động, khả năng ẩn giấu trong các nếp gấp địa hình và có cơ số đạn lớn, có khả năng bảo vệ hiệu quả các vùng lãnh thổ ven bờ mà không tốn phí quá lớn. Hệ thống tên lửa bờ biển Bal-E được thiết kế để đảm nhiệm chính các chức năng đó. Nhóm các công trình sư của Tập đoàn “Vũ khí tên lửa chiến thuật” (KTRV) tham gia phát triển Bal-E đã được tặng thưởng các phần thưởng nhà nước theo sắc lệnh của Tổng thống Nga. Tên lửa Kh-35UE. Liên quan đến việc tiếp tục phát triển tên lửa chống hạm Kh-35E (3M-24E) của Nga thì hiện nay, hãng thiết kế là KTRV tuyên bố sẵn sàng sản xuất tên lửa mới là Kh-35UE. Về các tính năng kỹ - chiến thuật cơ bản, tên lửa này vượt trội 2-2,5 lần so với mẫu cơ sở. Hiển nhiên là biến thể tên lửa chống hạm mới này có sử dụng những thành tựu mới nhất của ngành chế tạo tên lửa Nga và có tính đến các xu hướng phát riển vũ khí đối hạm đặc trưng cho những mẫu vũ khí mới nhất của các công ty hàng đầu thế giới. Việc phân tích các xu hướng phát triển tên lửa chống hạm thế giới cho thấy rằng, loại vũ khí này không hề mất đi tầm quan trọng của mình. Việc hoàn thiện vũ khí này trong thời gian sắp tới sẽ đi theo hướng mở rộng chủng loại mục tiêu có thể tiêu diệt, cũng như tiêu chuẩn hóa tối đa theo các phương tiện mang. Liên quan đến việc lựa chọn các chế độ bay tính toán thì hiện nay, đều đang thực hiện thành công như nhau các chế độ bay: - Tốc độ bay dưới âm cao kết hợp độ cao bay tối thiểu; - Tốc độ siêu âm kết hợp độ cao bay tối thiểu có thể; - Bay tới mục tiêu theo biên dạng hỗn hợp sử dụng các tốc độ dưới âm và siêu âm. Dường như để hoàn thành tốt nhiệm vụ liên quan đến các chiến dịch ở vùng ven bờ, các tên lửa dưới âm có thể có ưu thế nhất định nhờ có độ bộc lộ nhỏ hơn (kích thước), khả năng cơ động cao hơn và cơ số đạn trên phương tiện mang lớn hơn. Liên quan đến việc phát triển các hệ thống phòng thủ bờ biển, hướng nghiên cứu này vẫn là cấp thiết đối với Nga. Hiện nay, hệ thống tên lửa bờ biển Bal-E mới được đưa vào trang bị kết hợp với các hệ thống tên lửa bờ chiến dịch - chiến thuật Bastion (sử dụng tên lửa 3M-55E) hay Club-М (sử dụng tên lửa 3M-54KE và 3M-14KE) có khả năng giải quyết nhiệm vụ này với điều kiện mua sắm số lượng đủ lớn có xét đến các khu vực bờ biển nguy hiểm tiềm tàng.