>> Điểm lại thành tựu CNQP Indonesia

Indonesia không chỉ có quân đội mạnh ở Đông Nam Á mà còn là nước đi đầu trong lĩnh vực chế tạo vũ khí nội địa. Indonesia là quốc gia quần đảo lớn nhất thế giới, nằm ở 2 bờ Bắc – Nam của một đoạn xích đạo, với 17.508 đảo. Trong đó 6.000 đảo không có người ở, diện tích 1.904.569 km2, dân số hơn 250 triệu người, đứng thứ 4 thế giới sau Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ. Để bảo vệ đất nước và người dân, Indonesia phải có một quân đội tương xứng. Hiện tại, lực lượng quân thường trực của Indonesia có hơn 580.000 người, gồm chủ lực 300.000 người (lục quân đông nhất, hơn 230.000 người, kế tiếp là hải quân 45.000 người, không quân 24.000 người) và 280.000 quân địa phương. Trang bị lực lượng vũ trang nước này gồm hơn 900 xe tăng, thiết giáp, hơn 200 pháo, 835 dàn rocket, 900 cối, hơn 400 tên lửa chống tăng, gần 500 máy bay các loại với nòng cốt là 72 máy bay chiến đấu; gần 200 tàu, trong đó có tới 80 tàu chiến đấu. Để có một đội quân với trang bị như vậy, nhiệm vụ lại rất nặng nề trong bảo vệ biên giới, vùng trời, vùng biển, an ninh nội địa lẫn ứng phó kịp thời với những thảm họa thiên nhiên khôn lường (ít nhất 150 núi lửa đang hoạt động, cơn sóng thần năm 2004 tàn phá kinh khủng và cuốn đi hàng vạn nhân mạng, cháy rừng là nỗi lo thường xuyên trên một đất nước đa dạng sinh học thứ 2 trên thế giới), chức năng của ngành công nghiệp quốc phòng Indonesia rất đa dạng. Xe thiết giáp chở quân APS-3 do tập đoàn PT Pindad thiết kế chế tạo. Cuối năm 1945, Quân đội An ninh nhân dân (tên gọi quân đội Indonesia lúc đó) có 27.300 súng trường, 600 súng máy, 700 cối, 56 pháo, 30 súng phun lửa, 43 triệu viên đạn nhưng không đủ trang bị, phải thêm các “vũ khí lạnh”: giáo, mác, thậm chí cả gậy gộc. Cùng với đà phát triển kinh tế, lãnh đạo Indonesia chủ trương trang bị cho quân đội từ 2 nguồn: mua sắm có chọn lọc trang bị tiên tiến, phù hợp từ bên ngoài và tự chế tạo trong nước dựa trên nguồn nhân tài, vật lực của mình. Trong sự chỉ đạo chung, chiến lược phát triển ngành công nghiệp quốc phòng Indonesia được hoạch định khá sớm, chú ý đến khả năng “lưỡng dụng” (cho thời chiến và thời bình, cho quân sự và dân sự, kết hợp kinh tế - quốc phòng…). Qua mấy chục năm phát triển, nay nhìn lại, thấy từng bước đi của ngành công nghiệp quốc phòng Indonesia là đúng hướng, thiết thực, hiệu quả. Kết quả, Indonesia đã chế tạo được tàu chiến loại nhỏ có tốc độ nhanh trang bị tương đối hiện đại, tuần tra ven biển bảo vệ nhiều đảo và các tuyến giao thông gần; Lắp ráp được các loại máy bay theo thiết kế nhập khẩu; Từng bước chế tạo nhiều chi tiết, phụ tùng máy bay, chọn ngành hàng không làm mũi nhọn. Nước này còn có các cơ sở chuyên sản xuất máy bay vận tải quân sự và máy bay lên thẳng đa năng, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu ra nước ngoài; Chế tạo được máy bay lên thẳng đỗ trên tàu phục vụ hải quân đánh bộ. Hàng chục nhà máy đóng tàu, sửa chữa tàu đang hoạt động ngày đêm phụ vụ quân đội và đất nước. Súng tiểu liên SS2-V1 do PT Pindad phát triển. Indonesia là đất nước giàu tài nguyên, khoáng sản, ngay từ những bước đi ban đầu, đã thể chế hóa trong các luật, pháp lệnh, nghị định liên quan đến công nghiệp quốc phòng. Từ đó, có cơ cấu tổ chức và những con người đủ khả năng, quyền hạn để triển khai các kế hoạch. Hội đồng Công nghiệp quốc phòng cấp Nhà nước do đích thân tổng thống Indonesia đứng đầu và gồm đủ thành phần: công nghiệp, giao thông, thông tin, ngoại giao, kế hoạch, tài chính, quốc phòng… Các kế hoạch của ngành công nghiệp quốc phòng luôn có sự tham gia của nhiều tập đoàn, tổng công ty của các ngành như: hàng không, khai khoáng, luyện kim, cơ khí, thuốc nổ, điện tử, viễn thông, đóng tàu… Trong đó, hoạt động R&D (nghiên cứu và phát triển) luôn có sự kết hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, các trường viện và các cơ sở khoa học của các tập đoàn, tổng công ty. Không chỉ phát huy nguồn nhân lực và tài nguyên trong nước, quốc phòng Indonesia còn kết hợp với chất xám, kinh nghiệm quản lý của các nước có nền công nghiệp quốc phòng tiên tiến từ Mỹ sang Âu, Á qua nhiều hình thức đa dạng: mua toàn bộ, chuyển giao công nghệ, liên doanh sản xuất… Vì vậy, công nghiệp quốc phòng Indonesia đã đáp ứng phần lớn nhu cầu trang bị vũ khí của các binh chủng trong lục quân, một phần của hải quân và không quân. Chiến hạm KRI AJAK 635.01 do Indonesia tự chế tạo. Có thể kể ra sự tham gia của một số tập đoàn chủ yếu: Tập đoàn PT Boma Bisma, chuyên về luyện kim và cơ khí, sản xuất máy chính xác và các vũ khí bộ binh hạng nặng; Tập đoàn PT Dahana chuyên sản xuất thuốc nổ cho các loại vũ khí, đạn dược dùng cho cả 3 quân chủng và dân sự, đã hoạt động hơn 40 năm; Tập đoàn Pindad (ra đời từ 1808) sản xuất vũ khí cho bộ binh và trang bị trên các xe bọc thép chở quân. Cũng phải nhớ rằng, nhờ công nghệ luyện kim, Indonesia phát triển trong những năm gần đây, tập đoàn này đưa vào biên chế của quân đội một số xe bọc thép chở quân tương đối hiện đại; Tập đoàn PAL Indonesia (đến nay đã có lịch sử 111 năm) chuyên sản xuất tàu và thiết bị hải quân, xưởng đóng tàu lớn nhất nằm ở thành phố càng Surabaya xây dựng, đóng tàu tuần tiễu tốc độ nhanh và tàu chở dầu; Tập đoàn hàng không vũ trụ IPTN ra đời khoảng hơn 30 năm nay, lắp ráp máy bay huấn luyện, máy bay chiến đấu, nâng cấp máy bay vận tải cỡ lớn, sản xuất các chi tiết, phụ tùng máy bay; Tập đoàn PT Centronix chuyên về điện tử, viễn thông. Cùng chức năng có các tập đoàn PTINTI, LEN LIPI…; Tập đoàn Barahat Indonesia sản xuất các thiết bị kỹ thuật hạng nặng, máy lớn, các máy phục vụ xây dựng công trình cảng, sân bay. Máy bay tuần thám biển CN-235 do tập đoàn hàng không IPTN và CASA Tây Ban Nha hợp tác nghiên cứu thiết kế. Cũng cần phải nhấn mạnh rằng nhiều tập đoàn trên tuy phát triển mạnh mẽ chỉ trong giai đoạn gần đây nhưng sự phôi thai đã có từ rất lâu, do người Indonesia ý thức được hiện trạng của quốc gia – hải đảo và thiên nhiên rất đa dạng. Lấy ví dụ điển hình là tập đoàn hàng không vũ trụ IPTN (Industri Pesawat Terbang Nurtanio) chính thức thành lập từ năm 1976, 34 năm trước bởi tiến sĩ BJ Hbibie (sau này thành Bộ trưởng công nghệ, rồi tổng thống) có một quá trình thai nghén từ rất nhiều năm trước mà có thể tổng kết thành các yếu tố: có mơ ước, có kiến thức, có đội ngũ, có nguồn vật chất và tình thế cho phép. Ý định sơ khai xuất hiện từ 1936, nhưng phải trải qua vài thế hệ mới thực hiện được ước mơ (từ 1936 đến 1976 là 40 năm). Qua 34 năm, kể từ 1976 đến nay, IPTN đã có khả năng trong chuyển giao công nghệ mới và có ý nghĩa nhất, đương nhiên từ các nước tiên tiến. IPTN, đặc biệt, đã làm chủ được việc thiết kế máy bay, phát triển và chế tạo máy bay cỡ vừa và cỡ nhỏ cho cộng đồng khu vực.