>> Mỹ phát triển UAV tiến công trên hạm

Lầu Năm góc dự định nhận vào trang bị máy bay không người lái (UAV) tàng hình trên hạm vào cuối thập kỷ này. UAV tiến công tối tân X-47B. Hải quân Mỹ dự định đẩy nhanh việc đưa vào trang bị UAV tiến công triển khai trên tàu sân bay X-47B. Theo Giám đốc chương trình UAV và vũ khí tiến công của Hải quân Mỹ, Chuẩn đô đốc William E. Shannon, Hải quân Mỹ dự kiến đạt được mục tiêu đưa đó trước hết bằng cách xem xét lại các yêu cầu đối với hệ thống UAV tương lai và đơn giản hóa quá trình mua sắm UAV. Chắc chắn, các yêu cầu về tính năng của UAV sẽ được hạ thấp đến mức thích hợp để có thể đưa nhanh vào trang bị các UAV dạng như X-47B và Predator С Avenger. Gần hai tháng trước, các chuyên gia Lầu Năm góc đã bắt đầu thảo luận các yêu cầu đối với UAV trên hạm và đi đến kết luận rằng, trong trường hợp này cần nới lỏng các yêu cầu vốn thường làm chậm tiến độ phát triển và làm tăng giá sản phẩm cuối cùng như trong trường hợp tiêm kích F-35. Thay vào đó, Quân đội Mỹ sẽ yêu cầu các hãng thiết kế đưa ra một thiết kế UAV đơn giản nhất, có thể giúp giảm chi phí và giảm thiểu tình trạng chậm trễ, đồng thời quá trình mua sắm cũng được đơn giản hóa như đang áp dụng với các UAV thử nghiệm đang được sử dụng hiệu quả ở Afghanistan. Như vậy, chương trình UCLASS với mục tiêu trang bị các UAV tiến công cho các cụm tàu sân bay Mỹ sẽ được đẩy nhanh lên rất nhiều. Hiện nay, các loại UAV chủ yếu tham gia chương trình UCLASS là X-47B và Predator С Avenger có tất cả những khả năng của các UAV cũ như MQ-9 Reaper. Đồng thời, chúng lại có thể mang vũ khí mạnh hơn, có tốc độ cao hơn và tầm bay xa hơn, tức là hoàn thiện hơn các UAV tiến công trước đó. Predator С Avenger đã được đưa sang Afghanistan. Rút ra bài học từ các chương trình F-22 và F-35, Quân đội Mỹ đã hiểu ra là không nên tốn thời gian để chờ có sản phẩm tốt nhất mà muốn hệ thống UAV mới càng nhanh càng tốt. Về mặt quân sự, chương trình UCLASS sẽ mang lại cho các cụm tàu sân bay Mỹ một “cánh tay dài” có khả năng tiêu diệt mục tiêu ở xa mấy ngàn km. Nó sẽ biến tàu sân bay thành một vũ khí chiến lược và hầu như bất khả xâm phạm trước tên lửa và máy bay đối phương. Liên quan đến X-47B, vào mùa hè này, UAV tiến công tối tân cUCAS-D (Unmanned Combat Air System Demonstrator - Mẫu trình diễn hệ thống máy bay chiến đấu không người lái) sẽ tiến hành thử nghiệm cường độ cao tại trường thử Patuxent River, bang Maryland. Hiện nay, đội thử nghiệm đang chuẩn bị cho chuyến bay đầu của X-47B từ sân bay mới và chờ đợi mẫu thử nghiệm X-47B thứ hai bay đến từ căn cứ không quân Edwards, bang California. Trong mấy tháng tới, 2 chiếc X-47B sẽ bắt đầu bay thử ở Patuxent River và dọc theo vịnh Chesapeake. X-47B là UAV đầu tiên được thiết kế để cất/hạ cánh trên tàu sân bay. Tại Patuxent River có tổ hợp huấn luyện phi công hải quân hoạt động trên tàu sân bay. Trong khuôn khổ chương trình thử nghiệm, X-47B sẽ thực hành cất cánh bằng máy phóng và hạ cánh dùng cáp hãm đà. Như vậy, X-47B sẽ lần đầu tiên thực hành vào hạ cánh tự động bằng cáp hãm đà và cất cánh bằng máy phóng mô phỏng điều kiện hoạt động thực tế của UAV trên tàu sân bay. Trước hết, giống như mọi máy bay quân sự, X-47B sẽ được kiểm tra tính ổn định chống nhiễu và hỏng hóc của thiết bị điện tử. Các thử nghiệm này sẽ bắt đầu sau 6 tuần nữa tại Trung tâm NERF. Sau khi hoàn tất thử nghiệm mặt đất và chạy thử trên đường băng, sẽ bắt đầu các chuyến bay đầu tiên. Song song sẽ tiến hành các chuyến bay của máy bay phòng thí nghiệm F/A-18 King Air được trang bị thiết bị điện tử hàng không của X-47B, trong đó có hệ thống hạ cánh tự động. Chương trình bay thử này sẽ là giai đoạn cuối cùng trước khi bay thử từ tàu sân bay thật sự dự định vào năm 2013.

>> Bí mật thiết kế tàu sân bay Nga trong tương lai (Phần 1)

Ngày 09 tháng 2 năm 2012. trên các phương tiện thông tin đại chúng, công báo của Tư lệnh trưởng lực lượng Hải quân Vladimir Vysotsky về nội dung thiết kế kỹ thuật của tầu sân bay sẽ được tiến hành đến năm 2014, triển khai đóng tầu sân bay sẽ bắt đầu sau năm 2020. Cũng có thông báo từ Hải quân Liên bang: tầu sân bay thế hệ mới sẽ được biên chế vào lực lượng của hạm đội Biển Bắc. Nhiệm vụ đóng tầu được giao cho Tổ hợp công nghiệp đóng tầu "Sevmash" tại thành phố Severodvinsk. Mô hình 3D tầu sân bay - tuần dương tên lửa do Semash đề xuất Theo thông báo của các phương tiện thông tin đại chúng và theo phát biểu của đô đốc Hải quân, Tổng tư lệnh lực lượng hải quân Liên bang Nga V.Kuroedov. >> Tìm hiểu khu trục hạm F-22P của Hải quân Pakistan Mẫu thiết kế tầu sân bay trong tương lai bắt đầu vào năm 2005. Kế hoạch đóng tầu sân bay được dự kiến sau năm 2010. Nhiệm vụ thiết kế tầu sân bay được thực hiện bởi Trung tâm thiết kế dự án Nhevki ( thành phố Sant- Peterburg) đồng thời cùng với Trung tâm nghiên cứu khoa học thuộc Viên nghiên cứu khoa học mang tên Viện sĩ Hàn lâm khoa học Krylov. Trong năm 2005 cũng có thông báo từ Hải quân Liên bang: tầu sân bay thế hệ mới sẽ được biên chế vào lực lượng của hạm đội Biển Bắc vào năm 2016 – 2017. Nhiệm vụ đóng tầu được giao cho Tổ hợp công nghiệp đóng tầu "Sevmash" tại thành phố Severodvinsk. Tháng 5 năm 2007 theo các nguồn thông tin khác nhau, các thông số và tính năng cơ bản của nhiệm vụ đóng tầu sân bay hiện đại mới được tiêu chuẩn hóa. Các thông số kỹ chiến thuật của tầu sân bay mới được đưa ra xem xét, nghiên cứu trong cuộc hội thảo tất các lãnh đạo chủ chốt các Trung tâm nghiên cứu thử nghiệm của Lực lượng Hải quân Liên bang, bộ trưởng bộ Công nghiệm Hàng hải và Đại diện bộ tư lệnh Lực lượng hải quân Liên bang tại thành phố Sant – Peterburg. Nhu cầu của của Hải quân là cần khoảng từ 3-4 chiếc tầu sân bay thế hệ mới. Ngày 4 tháng 4 năm 2008. Tổng tham mưu trưởng lực lượng hải quân Liên bang V.Vuwsosky khi trình bày kế hoạch phát triển Hải quân Liên bang đến năm 2050 đã tuyên bố về kế hoạch triển khai 5-6 cụm tầu sân bay đến năm 2017 với dự kiến bắt đầu xây dựng tầu vào sau năm 2012. 25 tháng 7 năm 2009. Vẫn Tổng tham mưu trưởng lực lượng Hải quân Liên bang thông báo, đóng những chiếc tầu sân bay theo truyền thống sẽ được coi là không có tiềm năng phát triển, hải quân Nga cần có kế hoạch nghiên cứu đóng những tổ hợp không quân hải quân (MAS). Có lẽ, sự thay đổi các tính chất nhiệm vụ được chuyển sang thế hệ tầu mới, do đó, khả năng đóng những con tầu sân bay đa nhiệm (tổ hợp không quân – hải quân) sẽ thực hiện theo dự án trong tổ hợp đóng tầu Sevmash tại thành phố Severodvinsk hoặc tại nhà máy đóng tầu Ban tích tại Sant – Peterburg. Kế hoạch đặt ra là đóng 3 con tầu sân bay cho hạm đội Biển Bắc và hạm đội Thái bình dương. Trong tương lai, số lượng tầu có thể tăng lên đến 6 chiếc. Cuối tháng 2 năm 2010, thông cáo báo chí cho biết, thiết kế kỹ thuật của tầu sân bay thế hệ mới Trung tâm thiết kế dự án Nhevki PKB sẽ hoàn thành vào cuối năm 2010, sau đó là các thủ tục văn bản, hồ sơ thiết kế và tài liệu chi tiết thiết kế. Tổng tham mưu trưởng lực lượng hải quân Liên bang Nga vào năm 2010 đưa ra kế hoạch hạ thủy chiếc tầu sân bay thế hệ mới đầu tiên vào năm 2020. Ngày10 tháng 11 năm 2010. RIA "Novosti" dẫn nguồn từ Bộ Quốc phòng Liên bang Nga thông báo về kế hoạch đóng 4 tầu sân bay đến năm 2020. nhưng sau đó thông báo đó được loại bỏ bởi Bộ trưởng bộ quốc phòng Liên bang ông A.Serdyukovy và ngày 14 tháng 12 năm 2010, Phó thủ tướng Nga S.Ivanov thông báo, trong chương trình mua sắm vũ khí trang bị từ năm 2011 đến 2020, kế hoạch đóng tầu sân bay không được đưa ra thảo luận. Rõ ràng, việc người Nga đóng tầu sân bay là một thông tin nhạy cảm, đặc biệt với tình hình thế giới hiện nay, sự xuất hiện của tầu sân bay Trung Quốc Thị Lang cũng như ảnh hưởng của quyền lợi và lợi ích quốc tế trên các vùng nước chung. Nhưng có vẻ như Liên bang Nga cũng rất khó dừng lại trước những quyền lợi của quốc gia, dân tộc. Ngày 29 tháng 6 năm 2011. trên các phượng tiện thông tin đại chúng xuất hiện thông tin có nội dung khẳng định Tập đoàn đóng tầu và nâng cấp sửa chữa tầu Liên bang Nga vào năm 2016 sẽ bắt đầu thiết kế và đóng tầu sân bay cho Hải quân Liên bang. Quá trình đóng tầu theo kế hoạch sẽ bắt đầu vào năm 2018 và kết thức vào năm 2023. 1 tháng 7 năm 2011 Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga, ông A. Serdiukov loại bỏ thông tin về khả năng đóng các tầu sân bay cho Hải quân Liên bang trong tương lai gần. 2 Tháng 10 năm 2011 trên các phương tiện thông tin đại chúng có thông tin về kế hoạch của Bộ tham mưu lực lượng hải quân về kế hoạch đóng 2 nhóm tầu sân bay cho hạm đội Thái bình dương và hạm đội Biển Bắc đến năm 2027. Giai đoạn hiện nay là giai đoạn lên khung nội dung kỹ thuật của tầu sân bay. 18 tháng 11 năm 2011, dựa vào công báo của Bộ trưởng bộ quốc phòng Liên bang Nga A. Serdiukov: thiết kế tầu sân bay đã được thực hiện theo lệnh đặt hàng tại Tập đoàn đóng tầu, cải tiến và sửa chữa tầu OSK và sẽ hoàn thiện vào cuối năm 2012, quyết định đóng tầu sẽ được tiếp nhập cho đến năm 2017. Đồng thời cần phải nhận thấy rằng, phát triển thiết kế tầu sân bay Liên bang Nga có thể không chỉ có Trung tâm thiết kế dự án tầu PKB Nhevki, nhưng các thông tin nói chung đều hướng đến dự án thiết kế tầu sân bay của Trung tâm Nhevki. Ngày 09 tháng 2 năm 2012. trên các phương tiện thông tin đại chúng, công báo của Tư lệnh trưởng lực lượng Hải quân Vladimir Vysotsky về nội dung thiết kế kỹ thuật của tầu sân bay sẽ được tiến hành đến năm 2014, triển khai đóng tầu sân bay sẽ bắt đầu sau năm 2020. " tầu sân bay sẽ là một bước tiến vượt bậc. Tầu sân bay phải có khả năng hoạt động tác chiến trong mọi không gian chiến trường – dưới biển, trên biển, trên không, tham gia tác chiến trên vùng ven bờ và thậm chí, tham giá tác chiến trong không gian vũ trụ tầm thấp với các phương tiện hàng không có người lái và không có người lái. Có nghĩa là, tầu sân bay sẽ là phương tiện mang đa nhiệm, cho phép mang trên boong tầu tất cả các phương tiện để giải quyết tất cả các nhiệm vụ tác chiến trong nhiều môi trường chiến đấu khác nhau. Nghiên cứu các nội dung tác chiến trong các không gian chiến trường đã được đặt ra, nhưng cho đến nay, giải pháp kỹ thuật đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ một cách hợp lý vẫn chưa được tìm ra.”. Chủ trương chế tạo và phát triển lực lượng tầu sân bay chốt lại là một trong những vấn đề nóng bỏng nhất, được nêu lên nhiều nhất trong các cuộc họp, hội thảo nghiên cứu về phương hướng phát triển lực lượng hải quân Liên bang Nga trong tương lai gần và giai đoạn tiếp theo. Các tầu sân bay của Liên bang Nga – đấy không đơn giản chỉ là vấn đề mode của lực lượng Hải quân hùng mạnh hoặc là một nội dung ưa thích của các cuộc hội thảo khoa học. Lực lượng tầu sân bay – đấy là một đặc trưng mang tính sống còn của lực lượng Hải quân Liên bang và lợi ích chính đáng của Liên bang Nga, không có tầu sân bay, Hải quân Liên bang Nga chưa thể nào vươn tới đại dương theo đúng nghĩa của nó. Mô hình đã hoàn thiện - tàu sân bay Ulianovsk "Military Parity» NHƯNG YÊU CẦU CƠ BẢN Cần nhận thức rằng, đến năm 2012 đã là 10 năm tính từ ngày, khi Tổng thống Liên bang Nga phê chuẩn định hướng phát triển kinh tế chính trị nước Nga, cũng đồng thời lập bản đồ xây dựng và phát triển nền công nghiệp quốc phòng trong lĩnh vực hàng hải – hải quân " Những cơ sở căn bản của kinh tế chính trị liên bang Nga trong lĩnh vực hoạt động của lực lượng hải quân trong giai đoạn đến năm 2010”. Chính trong tập văn bản này có nêu lên rõ ràng và cụ thể những yêu cấu bức thiết phải có trong biên chế của lực lượng Hải quân các tầu sân bay chủ lực. Trong chương "Những giải pháp để thực tế hóa định hướng chính trị hàng đầu của Liên bang Nga trong lĩnh vực hoạt động quân sự hải dương” đặc biệt trong nội dung giữ vững và tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu, hoàn thiện và hiện đại hóa vũ khí trang thiết bị tác chiến trên đại dương … bao gồm cả đóng những tầu sân bay tác chiến chủ lực, với những tính năng kỹ chiến thuật cao và hiện đại, được biên chế các phương tiện bay đa nhiệm, có hiệu năng tác chiến cao trong mọi môi trường chiến đấu”. Cũng cần phải nói thêm, sự yếu kém về năng lực tài chính của nhà nước dù chỉ là đóng những con tầu chiến đấu loại nhỏ, tầu khu trục hoặc các tầu ngầm phi hạt nhân, chính những khó khăn về tài chính đã làm cho bộ tư lệnh lực lượng Hải quân liên bang hoặc tập đoàn đóng, nâng cấp và sửa chữa tầu thủy Liên bang đã ngần ngừ trước những yêu câu cấp thiết của việc nâng cao năng lực tác chiến của lực lượng. Chỉ những năm gần đây, khi nền kinh tế nước Nga có những nguồn thu từ những hoạt động kinh tế, xuất khẩu. Và ngân sách dành cho quốc phòng được tăng lên. Bộ quốc phòng, các đơn vị nghiên cứu sản xuất và chế tạo bắt đầu có được khoàn tài chính đáng kể. Từ đó có đủ điều kiện để nghiên cứu phương án thiết kế và đóng các tầu sân bay, đồng thời nghiên cứu xây dựng các đơn vị tầu sân bay cũng như nghệ thuật tác chiến và phương án khai thác, sử dụng tầu sân bay nói chung. Nhưng cùng với lợi ích sống còn của quốc gia, tầu sân bay đối với Liên bang Nga là vô cùng cần thiết – nếu như không nói thẳng ra trong các cuộc họp, thì cũng ngoài hành lang- là nhận xét của gần như tất cả các sĩ quan cao cấp lực lượng hải quân Liên bang. Các ban ngành chức năng cũng đã họp và bàn phương án xây dựng một chương trình quốc gia về việc xây dựng một hạm đội tầu sân bay Liên bang Nga, nhưng cho đến ngày nay, những gì thực hiện được vẫn là các buổi hội thảo mà không có một thực tế nào được triển khai. Tình hình kinh tế chính trị nước Nga có những thay đổi gần đây- xuất hiện các nguồn thu tài chính từ việc xuất khẩu các loại sản phẩm. Chính phủ Liên bang Nga bắt đầu tăng ngân sách quốc phòng và nền công nghiệp quốc phòng có được ngân sách để hiện đại hóa quân đội. Cuối năm 2007 tại cơ sở của Trung tâm nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ Hải Quân Liên bang Nga số 1 tại Sant- Peterburg dưới sụ chủ tọa trực tiếp đô đốc hải quân Tổng tư lệnh lực lượng Hải quân Liên bang ông Vladimir Masorin đã tiến hành một cuộc hội thảo với các lãnh đạo hàng đầu của các tổ hợp, đơn vị nghiên cứu khoa học của Hải quân Liên bang, trong khuôn khổ cuộc hội thảo đã nghiên cứu và thảo luận kỹ nhu cầu và khả năng đóng các tầu sân bay hiện đại của Nga. Trong cuộc hội thảo, một nội dung đã được thông nhất cao và khẳng định: những cơ sở căn bản về học thuyết quân sự, lý thuyết khoa học quân sự và thực tế tác chiến cho việc biên chế vào lực lượng hải quân tầu sân bay trên các quan điểm kinh tế, chính trị, khoa học công nghệ đã được khẳng định, nhiệm vụ đóng tầu sân bay và đưa vào biên chế trong lực lượng Hải quân là vấn đề cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Sau đó một tháng, đô đốc hải quân- tổng tư lệnh lực lượng hải quân Liên bang Vladimir Masorin tuyên bố: trên cơ sở nghiên cứu sâu và rộng vấn đề chiến lược hải dương, những lợi ích của quốc gia, dân tộc, sự phát triển trong tương lai của lực lượng hải quân, từ nhiều góc nhìn chiến lược và chiến thuật khác nhau, thống nhất đưa ra kết luận, trong lực lượng Hải quân liên bang cần được biên chế các tầu sân bay thế hệ mới. Khoảng 6 chiếc tầu sân bay trong khoảng thời gian từ 20 – 30 năm trong tương lai gần. « Hiện nay chúng ta đang phát triển mô hình tầu sân bay của tương lai với sự tham gia tích cực của các ngành khoa học và công nghệp quốc phòng. Nhưng có một điều chắc chắn rằng – tầu sân bay sẽ là tầu sử dụng năng lượng nguyên tử, có lượng giãn nước từ 50 đến 80 nghìn tấn – Đô đốc Hải quân Masorin thông báo- tầu có thể mang trên mình khoảng từ 30 đến 40 các phương tiện bay bao gồm cả máy bay chiến thuật, trực thăng chiến đấu và cứu hộ. Các tầu sân bay khổng lổ như tầu sân bay của Hải quân Mỹ, mang trên boong từ 100 – 130 phương tiện bay chiến đấu, chúng ta sẽ không thiết kế và chế tạo. Môt sự kiện thực tế đã xảy ra, Đô đốc hải quân Vladimir Masorin được về hưu – theo độ tuổi- và những vấn đề liên quan đến đóng tầu sân bay đã chìm lắng một thời gian, đồng thời, Hải quân Nga đã mua 4 chiếc tầu đổ bộ của Pháp Mistral và chi phí vào đó một lượng tài chính không nhỏ. Chương trình tầu sân bay của Liên bang Nga quay trở lại với công chúng vào tháng 2 năm 2010, khi trong cuộc hội thảo kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Đô đốc hải quân Liên bang Xô viết Sergei Gorskov, vấn đề đóng tầu sân bay tương lai cho Hải quân Liên bang lại được đưa ra thảo luận. Sau cuộc hội thảo, Tổng tư lệnh lực lượng Hải quân Liên bang Nga Vladimir Vuwsoski thông báo, theo kế hoạch đã được nghiên cứu và thẩm định, phê chuẩn của Liên bang Nga, đến cuối năm 2010, Trung tâm Nhivki PKB, nơi thiết kế tất cả các tầu sân bay Liên bang Xô viết – cần phải trình bản thiết kế kỹ thuật của tầu sân bay tương lai, với đầy đủ các thông số kỹ chiến thuật như đã yêu cầu. Sơ đồ thiết kế tầu sân bay Đô đốc Kuznhetsov Những thông báo của Bộ tư lệnh Hải quân Liên bang Nga, dù sao vẫn còn ẩn dưới đó cả khối lượng khổng lồ những vẫn đề chưa được giải quyết, mà từ đó quyết định sự thành công của toàn bộ chiến dịch đóng tầu sân bay, những câu hỏi quan trọng được đặt ra là: – Mô hình bản thân tầu sân bay thế hệ mới; – Xác định cơ cấu biên chế lực lượng không quân trên boong tầu; – Xây dựng hệ thống căn cứ, hải cảng cho các tầu sân bay, tổ chức huấn luyện và tác chiến cho phi công hải quân trên tầu sân bay và các lực lượng đảm bảo. Những nhận định về tầu sân bay thế hệ mới. Hiện nay, trên thế giới phổ biến 3 mô hình lớp tầu sân bay: – Mô hình CTOL (Conventional Take-Off and Landing), hiện nay các chuyên gia quân sự Hải quân hay gọi là CATOBAR (Catapult Assisted Take Off But Arrested Recovery); – Mô hình STOBAR (Short Take-Off But Arrested Landing); – Mô hình STOVL (Short Take-Off and Vertical Landing). Mô hình thứ nhất: CATOBAR - máy bay khi cất cánh được hỗ trợ bởi máy phóng phi cơ có độ dài là 100m bằng pittong hơi nước, khi hạ cánh, máy bay được giảm tốc bằng thiết bị bắt và hãm máy bay. Các tầu sân bay của Mỹ được lắp đặt 4 hệ thống phóng máy bay bằng hơi nước, trên tầu sân bay của Pháp được lắp 2 máy phóng máy bay bằng hơi nước loại S-13, loại này có khả năng trong vòng 2,5s đẩy máy bay có trọng tải cất cánh 35 tấn đạt tốc độ đến 300km/h. tầu sân bay của Brazin São Paulo, tên gọi khi ở Pháp là Foch cũng sử dụng hệ thống này. Mô hình thứ 2 STOBAR, Khi phi cơ cất cánh, đồng thời với việc tăng tốc là sử dụng đường băng mũi tầu cong lên phía trên, hoặc máy bay sẽ cất cánh thẳng đứng, như vậy, khi máy bay hạ cánh sử dụng hệ thống bắt và hãm máy bay. Model điển hình của tầu sân bay này là Tầu sân bay đóng trong thời kỳ Liên bang Xô viết Đô đốc hải quân Kuznetsov tầu sân bay của Ấn độ hoặc tầu sân bay Thi Lang của Hải quân Trung Quốc. Mô hình tầu sân bay thứ 3 STOVL, về cơ bản tương tự như mô hình STOBAR, nhưng máy bay hạ cánh theo chiều thẳng đứng, chứ không sử dụng hệ thống bắt và hãm. Loại mô hình tầu này bao gồm các tầu sân bay của Anh "Invincible" tầu sân bay của Spanish "Prince of Asturias," tầu sân bay của Italian "Cavour" và "Garibaldi," tầu sân bay của Thái lan "Chakri Narubet". Thiết kế tầu thế hệ mới của Anh tầu Nữ hoàng Elisabet bao gồm cả 2, chính thức là STOVL, nhưng có thêm bộ phận phóng đẩy máy bay và thiết bị bắt và hãm. Như vậy, loại tầu sân bay đa nhiệm này có thể nói tương tự như CATOBAR. Tầu sân bay của Anh - nữ hoàng Elizabeth

>> Tàu chiến Trung Quốc rợp biển Đông

Doãn Trác cho biết, ngay tới đây Trung Quốc sẽ xây dựng trạm quan sát khí tượng trên bãi Scarborough và cho rằng còn phải tăng cường cái gọi là "lực lượng chấp pháp" trên biển Đông, hoàn thiện cái gọi là "căn cứ pháp lý". Về lâu dài, Trung Quốc phải tính đến việc xây sân bay, cầu cảng trên biển Đông, đồng thời thống nhất chỉ huy và quản lý thông tin cho các "lực lượng chấp pháp". Philippines đang đau đầu nghĩ cách đối phó với các hành động lấn lướt của Trung Quốc (ảnh: Trụ sở bộ Ngoại giao Philippines, hình minh họa) Theo thông tin mới nhất từ bộ Ngoại giao Philippines, tính đến 7 giờ sáng ngày 21/5 đã phát hiện được 5 tàu "công vụ" Trung Quốc mang các số hiệu CMS-71, CMS-84, FLEC-301, FLEC-303 và FLEC-310 đang hoạt động (trái phép) bên trong đầm phá bãi Scarborough cùng với 10 chiếc tàu cá Trung Quốc, một động thái leo thang mới của Bắc Kinh trong hơn một tháng qua. 6 tàu cá Trung Quốc khác được Philippines phát hiện đang hoạt động trên vùng biển Bajo de Masinloc thuộc Philippines. Cũng trong ngày 21/5 có 56 tàu cá Trung Quốc trang bị nhiều phương tiện hiện đại đã được phát hiện, trong đó 27 chiếc bên trong, 29 chiếc hoạt động ngoài đầm phá bãi Scarborough. >> Chiến lược 'chống tiếp cận' của Trung Quốc đã bị hóa giải >> Tàu đổ bộ cỡ lớn được TQ coi trọng Con số tàu thuyền Trung Quốc tăng nhanh từng ngày, sang ngày thứ Ba, 22/5 đã có 16 tàu cá và 76 tàu "đa phương tiện" của Trung Quốc bị Philippines phát hiện đang hoạt động trái phép tại Scarborough. Tàu Trung Quốc ngày càng xuất hiện dày đặc trên biển Đông, nhất là khu vực bãi cạn Scarborough (ảnh: lực lượng "chức năng" Trung Quốc tràn ra sàn tàu quan sát bãi cạn Scarborough và cảnh xua đuổi tàu thuyền Philippines "Thật đáng tiếc rằng những hành động trên lại xảy ra đúng thời điểm Trung Quốc đã nối lại đàm phán và hai bên đã và đang thảo luận với nhau làm thế nào để xoa dịu tình hình căng thẳng trong khu vực", bộ Ngoại giao Philippines vừa phát đi thông điệp này ngày hôm nay cho giới truyền thông địa phương. "Những hành động gần đây của Trung Quốc là vi phạm Hiến chương Liên Hợp Quốc, cụ thể là Điều 2.4", bộ Ngoại giao Philippines nêu rõ, Philippines phản đối những hành động này của Trung Quốc, Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền và quyền tài phán đối với bãi cạn Scarborough và vùng đặc quyền kinh tế của Philippines bao gồm vùng biển xung quanh Bajo de Masinloc. Người phát ngôn bộ Ngoại giao Philippines, Raul Hernandez Philippines lo ngại rằng sự gia tăng liên tục của các tàu Trung Quốc trên bãi Scarborough sẽ làm gia tăng căng thẳng. Manila đã gửi kháng nghị chính thức đến chính phủ Trung Quốc thông qua đại sứ quán Philippines tại Bắc Kinh để phản đối vấn đề này ngay trong hôm thứ Hai, 21/5. Dù đã dự báo trước về các động thái leo thang của Trung Quốc trên bãi cạn Scarborough ngay từ khi Bắc Kinh chiếm quyền kiểm soát Scarborough bằng tàu Ngư chính 310, Hải giám 75 và Hải giám 81, sau đó lại ban hành cái lệnh quái gở và phi pháp, vô hiệu "cấm đánh bắt cá" trên biển Đông, đặc biệt nhằm vào bãi Scarborough thì kiểu gì Trung Quốc cũng sẽ kéo cả dàn tàu các loại ra khu vực này, nhưng khó ai ngờ rằng tàu Trung Quốc xuất hiện nhiều và nhanh như vậy. Doãn Trác, thiếu tướng hải quân Trung Quốc tự cho mình có quyền dùng vũ lực quân sự trên biển Đông, tỏ ra "hí hửng" với việc xây cầu tàu, sân bay (trái phép - PV) trên biển Đông Bất ngờ hơn, Nhân dân nhật báo bản điện tử của Trung Quốc hôm nay 23/5 đăng bài xã luận của Doãn Trác, thiếu tướng hải quân - một trong 5 gương mặt "học giả" đeo lon thiếu tướng theo đuổi quan điểm hiếu chiến trên biển Đông từng được điểm mặt, đã kêu gọi: "(Trung Quốc) trên thực tế đã kiểm soát Scarborough rồi, cần tăng ngay "lực lượng chấp pháp" trên biển Đông!" Doãn Trác cho biết, ngay tới đây Trung Quốc sẽ xây dựng trạm quan sát khí tượng trên bãi Scarborough và cho rằng còn phải tăng cường cái gọi là "lực lượng chấp pháp" trên biển Đông, hoàn thiện cái gọi là "căn cứ pháp lý". Về lâu dài, Trung Quốc phải tính đến việc xây sân bay, cầu cảng trên biển Đông, đồng thời thống nhất chỉ huy và quản lý thông tin cho các "lực lượng chấp pháp".= Hoạt động diễn tập của hạm đội Nam Hải trên biển Đông đang có dấu hiệu ngày một gia tăng về tần suất và mức độ, quy mô (hình minh họa, nguồn Quân giải phóng)  Bất ngờ ở đây không chỉ là sự trùng lặp giữa hành động lấn lướt trên thực địa ở biển Đông với các luận điệu, thông tin tuyên truyền bóp méo sự thật (về chủ quyền lãnh thổ và những cái gọi là “hoạt động chấp pháp trên biển” – PV) của Trung Quốc mà còn ở mức độ trắng trợn, táo tợn trong những nước cờ tiếp theo nhằm củng cố thực lực trên vùng biển Trung Quốc vừa chiếm được quyền kiểm soát. Về chiến lược dài hạn hơn, hôm nay tờ Quang Minh báo xuất bản tại Bắc Kinh dẫn nguồn tin “tình báo Mỹ” trích dẫn trong báo cáo Lầu Năm Góc trình Quốc hội Mỹ về tình hình quân sự Trung Quốc cho hay, hiện có 3 chiếc tàu ngầm của hải quân Trung Quốc có những “hoạt động bất thường” ở khu vực cảng Tam Á, đồng thời “trận địa phóng tên lửa” mà Bắc Kinh xây dựng trên đảo Hải Nam sẽ giúp Bắc Kinh tăng sức mạnh khống chế trên biển Đông. Tàu ngầm hải quân Trung Quốc diễn tập trên biển (ảnh minh họa, nguồn CCTV) Việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh kiểm soát và xây dựng các cơ sở, kết cấu trên các bãi đá, đảo chìm hay rặng san hô mà họ vừa chiếm được từ nước khác là một nước cờ tất yếu theo chiến thuật lấn đến đâu, cắm chốt đến đấy. Đây là một bài học cảnh giác cho tất cả các bên đang có tranh chấp lãnh hải, lãnh thổ với Trung Quốc và các bên cần tính toán cách đối phó với sự tham lam không cùng này của Bắc Kinh. Điều này sẽ càng gia tăng hơn nữa những khó khăn cho Philippines vẫn đang theo đuổi thiện chí giải quyết tranh chấp bằng đàm phán, đồng thời cũng làm bộc lộ rõ bản chất, âm mưu thôn tính các vùng biển tranh chấp với chiến lược gặm nhấm từng mảng, tằm ăn dâu của Bắc Kinh.

>> Chống lại Mỹ, Trung Quốc chẳng khác nào tự sát

Không quá “hầm hố” nhưng máy bay F-16 đã trở thành chủ đề gây nhiều tranh cãi giữa Mỹ, Đài Loan và Trung Quốc trong những ngày gần đây. Mỹ sẽ bán tiêm kích F-16 cho Đài Loan? Mới đây, hôm 18 tháng 5, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu yêu cầu chính quyền Tổng thống Obama cung cấp 66 máy bay chiến đấu F-16 cho Đài Loan. Động thái này của Hoa Kỳ được cho là đã “đổ thêm dầu vào lửa” khi mà Trung Quốc đang trên đà tăng cường nguồn ngân sách cho quốc phòng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, trên thực tế, chi tiêu quân sự của Bắc Kinh còn ở một khoảng cách xa sau lưng Mỹ nếu như không muốn nói là còn lâu mới có thể đuổi kịp. Trước động thái này, Trung Quốc, thông qua các kênh ngoại giao đã bày tỏ sự không hài lòng đối với Hoa Kỳ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi (Hong Lei) nói rằng quân đội Hoa Kỳ đã “tưởng tượng” ra kịch bản của một cuộc Chiến tranh Lạnh với Trung Quốc và “rêu rao”, cường điệu hóa về mối đe dọa quân sự của quốc gia Đông Á này. “Thực tế, Trung Quốc phát triển lực lượng quân sự là nhằm mục đích bảo vệ độc lập dân tộc, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ chứ không nhằm vào quốc gia hay mục tiêu cụ thể nào" - Ông Hồng nói. Tàu sân bay đầu tiên của Hải quân Trung Quốc  Theo một báo cáo mới đây của Lầu Năm Góc, Trung Quốc đang sử dụng nguồn ngân sách quân sự “dồi dào” của mình, khai thác công nghệ phương Tây để phát triển công nghệ tên lửa đối hạm tiên tiến và vũ khí chiến tranh trong không gian mạng. Đồng thời, báo cáo cũng khẳng định rằng, các hoạt động tình báo gián điệp của Trung Quốc đang đe dọa đến nền an ninh và kinh tế Hoa Kỳ. Giới chức quân sự Hoa Kỳ lo ngại rằng việc Trung Quốc đẩy mạnh phát triển các tàu ngầm hiện đại và tạo ra các máy bay chiến đấu sử dụng công nghệ tàng hình tiến tiến, nhiều khả năng là để trang bị cho tàu sân bay đầu tiên Thi Lang của nước này là nhằm mục đích hạn chế tầm ảnh hưởng của Hải quân Mỹ trong khu vực tranh chấp với Đài Loan. Trung Quốc sẽ đóng thêm hai tàu sân bay? Ông Thái Đắc Thắng (Tsai Teh-sheng), Cục trưởng Cục an ninh Đài Loan ngày hôm qua (21 tháng 5) đã báo cáo với Quốc hội hòn đảo này rằng Trung Quốc đã có kế hoạch đóng thêm 2 tàu sân bay nữa ngoài chiếc thứ nhất (Varyag) mua lại của Liên Xô cũ đang được chạy thử trên biển. Ông Thái cho biết, công việc đóng hai tàu chiến này sẽ lần lượt được bắt đầu vào các năm 2013 và 2015, với thời hạn chuyển giao là 2020, 2022 và sẽ chạy bằng năng lượng thông thường. Mỹ tin rằng trong năm qua, Trung Quốc đã chi hơn 180 tỷ đôla cho mục đích quốc phòng, cao hơn rất nhiều so với con số mà Bắc Kinh công bố mới đây là 106 tỷ đôla. Tàu khu trục Type-054A mang số hiệu 529, có tên Châu Hán.  Trong cuộc phỏng vấn với một trong những tờ báo hàng đầu nước Nga Nezavisimaya Gazeta, Giáo sư Yakov Berger, một chuyên gia nghiên cứu chiến lược thuộc Viện Ngiên cứu Viễn Đông – Nga cho rằng: "Không ai biết về khoản ngân sách thực sự mà Trung Quốc dành cho quốc phòng. Nếu như tính đến giá trị sử dụng, thì những con số thật có thể lớn hơn nhiều so với con số được công bố, nhưng lại ít hơn con số cung cấp cho phía Mỹ”. "Tuy nhiên, chi tiêu quân sự của Trung Quốc không thể so sánh được với Mỹ - chiến lược gia người Nga khẳng định. – “Nếu (TQ) tiến hành một cuộc chiến chống lại Hoa Kỳ thì điều đó chẳng khác nào tự sát". Hải quân Trung Quốc thường hay tiến hành huấn luyện tác chiến cách bờ biển khoảng 30 dặm.  Chiến lược của Bắc Kinh dựa trên một thực tế rằng Trung Quốc đang chơi một ván cờ lật ngửa với kỳ thủ không chỉ là Hoa Kỳ, mà còn là Liên minh châu Âu, là các nước láng giềng trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Liên quan đến vấn đề này, Trung Quốc đã có những biện pháp vừa cứng rắn vừa mềm mỏng, Berger nói. Trong trường hợp diễn ra xung đột, Trung Quốc phải tính đến một cuộc chiến tranh phi đối xứng. Đây là yếu điểm dễ bị khai thác nhất trong chiến tranh hiện đại. Do đó Trung Quốc cần phải dành sự quan tâm đặc biệt cho chiến tranh mạng và không gian. Trên trang web của tờ Nhân dân nhật báo - cơ quan của Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, một vị tướng nghỉ hưu của Trung Quốc đã đưa ra những lý lẽ: "Vị thế của Trung Quốc ở ở vùng biển phía Nam liệu có phải được tăng cường là do đưa vào vận hành tàu sân bay đầu tiên Thi Lang? Quân đội cho biết rằng các tàu sân bay có thể mất đến hai tuần để tới được các khu vực xung đột. Tuy nhiên, có rất nhiều biện pháp phản ứng nhanh chóng một khi xung đột xảy ra, có thể chỉ trong vòng vài phút.” Những tàu hộ tống tên lửa hiện đại của hải quân Trung Quốc Tóm lại, Bắc Kinh, nên kiềm chế những bước đi quyết liệt, phải xem xét tính toán các cách thức khác nhau để có thể đáp ứng kịp thời với các mối đe dọa đến lợi ích của mình, vị tướng này kết luận. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc cho rằng các kế hoạch quân sự của Trung Quốc chủ yếu là nhằm vào Đài Loan. Vì không được phép sử dụng vũ lực để giải quyết vấn đề Đài Loan, nên trước mắt, Trung Quốc đang đầu tư một cách mạnh mẽ cho ngành công nghiệp quốc phòng trong trường hợp chiến sự bùng nổ ở eo biển Đài Loan. Mỹ sẽ "không thể để bạn của bạn phải đối mặt với các đe dọa từ Trung Quốc"?  Trên thực tế, Bắc Kinh, Washington và Đài Bắc luôn tuân thủ một cách “nghiêm ngặt” các chính sách để duy trì tình trạng ổn định như từ trước đến nay và không muốn làm cho tình hình thêm căng thẳng. Tuy nhiên, Đảng Cộng hòa với đa số ghế trong Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu yêu cầu chính quyền của Tổng thống Barack Obama bán 66 máy bay chiến đấu F-16 cho Đài Loan cùng với việc nâng cấp các máy bay hiện thời của Không quân nước này, theo một thoả thuận trị giá 5,85 tỷ đôla hồi tháng 9 năm ngoái. Theo báo cáo của AFP, chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama không muốn làm trầm trọng thêm tình hình và hiện tại, Mỹ cũng chưa có quyết định chính thức thông qua việc bán các máy bay chiến đấu F-16 cho Đài Loan. Tuy nhiên, các nghị sĩ đảng Cộng hòa đã đưa ra lời kêu gọi "không thể để "bạn" của Mỹ phải đối mặt với các đe dọa từ Trung Quốc" cùng với lập luận quan trọng: hợp đồng bán máy bay chiến đấu sẽ tạo ra công ăn việc làm cho lao động ở Texas cũng như các tiểu bang khác.

>> Philippines chi đậm mua máy bay đối phó Trung Quốc

Cách đây vài hôm nhiều tờ báo quân sự của Mỹ đưa tin, Philippines đang duyệt khoản ngân sách khoảng 1,6 tỉ USD (khoảng 35 nghìn tỷ đồng) để mua khoảng 2 phi đội máy bay chiến đấu nhằm đối phó với Trung Quốc. Philippines sẽ mua 16-24 máy bay huấn luyện nhằm thay thế những chiếc F-5 của rích của mình Theo đó tờ báo này cho biết: Chính quyền Philippines chi khoản ngân sách lớn chưa từng có trong lịch sử quân đội nước này để mua từ 16-24 máy bay huấn luyện và có thể nâng cấp khả năng thành máy bay chiến đấu nhằm rút ngắn khoảng cách về lực lượng với quân đội Trung Quốc trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông giữa hai nước vẫn chưa có chiều hướng hạ nhiệt. >> Tàu đổ bộ cỡ lớn được TQ coi trọng >> Mỹ điều thêm tàu chiến tới biển Đông  Hiện nay theo nhiều thông tin cho biết Philippines đang hướng tới các nhà cung cấp máy bay huấn luyện của Châu Âu để chọn lựa sản phẩm phù hợp với điều kiện tác chiến của quân đội nước này. Dự án trên của quân đội Philippines nằm trong tiến trình hiện đại hóa quân đội của nước này, ‘ đây chỉ là bước đầu tiên của dự án trên’ một quan chức quân sự cấp cao của Philippines cho biết hôm 21/5. Philippines đang muốn mua các loại huấn luyện chiến đấu đời mới như: máy bay phản lực huấn luyện M346 của Italy, máy bay huấn luyện chiến đấu AMX-ATA của Brazil hay loại T-50 của Hàn Quốc. Các loại máy bay huấn luyện chiến đấu mới của Philippines trong tương lai phải có khả năng tác chiến tốt trên biển, ngoài ra nước này còn muốn thông qua các loại máy bay huấn luyện mới nay sẽ nâng cao trình độ của phi công, vốn sử dụng chủ yếu các loại máy bay cũ từ những năm 70-80 thế kỷ trước của Mỹ. Hiện nay đã có một vài hãng máy bay huấn luyện chiến đấu của Châu Âu đang chào hàng như máy bay phản lực huấn luyện M346 của Italy, máy bay huấn luyện chiến đấu AMX-ATA của Brazil hay loại T-50 của Hàn Quốc. Trong bối cảnh trên, Bộ Quốc phòng Philippines còn muốn mua của Nhật Bản 10 tàu tuần tra mới cho Lực lượng Cảnh sát biển. Các tàu sẽ được bố trí tại vùng biển phía tây Philippines  Hiện nay vũ khí chủ lực của không quân Philippines chủ yếu là các loại chiến đấu cơ F-5A loại máy bay chiến đấu thịnh hành vào những năm 70-80 của thế kỉ trước. Theo ước tính không quân Philippines có 11 chiếc F-5A (trong đó 6 chiếc là do nước này mua của Mỹ, 6 chiếc còn lại được Hàn Quốc viện trợ năm 1997 nhưng 1 cái bị tai nạn nên hiện nay chỉ còn 5 chiếc. Ngoài ra nước này còn có 24 máy bay tấn công OV-10 Bronco của Mỹ, 2 máy bay F27 Mk200 máy bay tuần tra hàng hải, 1 chiếc Cessna 310 máy bay liên lạc, 2 chiếc Cessna 210 và 1 chiếc Cessna 180 cùng 12 chiếc máy bay liên lạc U-17A/B có hai máy bay vận tải C-130B, 3 chiếc C-130H Hercules và còn 2 chiếc S-70A-5 máy bay trực thăng vận tải (UH-60 Black Hawk)… Philippines đang đẩy mạnh quá trình hiện đại hóa quân đội nhắm đối phó với nguy cơ từ Trung Quốc Trong bối cảnh trên, Bộ Quốc phòng Philippines sẽ mua của Nhật Bản 10 tàu tuần tra mới cho lực lượng cảnh sát biển. Các tàu sẽ được bố trí tại vùng biển phía tây Philippines. Các loại tàu tuần tra cụ thể Philippines sẽ mua, chưa được tiết lộ. Chỉ biết chiều dài của tàu là khoảng 40 mét, và trọng tải khoảng 1.000 tấn. Bộ Quốc phòng Philippine hy vọng sẽ nhận được 10 tàu đầu tiên vào cuối năm nay. Từ năm 2010, Bộ Quốc phòng Philippines khởi xướng một chương trình hiện đại hóa các lực lượng vũ trang. Lý do cho điều này là gia tăng tình hình căng thẳng báo động trong quan hệ với Trung Quốc, tranh chấp ở biển Biển Đông với Philippines.

>> Kế 'bẻ từng chiếc đũa' của Trung Quốc liệu có thành ?

"Nếu các nước trong ngôi nhà chung ASEAN mà nghĩ đây là việc của Việt Nam, của Philippines mà không có những hành động thiết thực thì ngôi nhà chung ASEAN sẽ khó mà tồn tại vững bền. Chính vì vậy, bản thân của từng nước ASEAN phải tỉnh táo, nhận diện và hành động, đừng coi đó là việc riêng của một nước nào"... - PGS.TS Nguyễn Bá Diến nhận định. Ông cho rằng một loạt những hành động của Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham thực chất là cách thức không hề mới trong mưu đồ bành trướng trên biển. Bên cạnh đó, những việc làm của Bắc Kinh như đã nêu, là trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật quốc tế, đặc biệt là Công ước Luật Biển năm 1982. PGS.TS Nguyễn Bá Diến Scarborough là “dịp” Trung Quốc thử sức Philippines và Mỹ PV: - Trong bối cảnh căng thẳng giữa Bắc Kinh và Manila lên cao, Trung Quốc thời gian qua liên tục đưa những phương tiện khổng lồ ra Biển Đông như: phái tàu Ngư chính 310 tới tăng cường tuần tra quanh khu vực bãi đá Scarborough/Hoàng Nham; đưa giàn khoan khổng lồ vào hoạt động gần đảo Hải Nam, tương đối gần Philippines; triển khai ra Biển Đông đội tàu hùng hậu đóng vai trò như 1 tổ hợp chế biến hải sản di động... và mới đây nhất là phái tàu chiến đến gần lãnh hải Philippines. Là chuyên gia hàng đầu về luật biển, xin ông cho biết nhận định của mình? >> Trung Quốc tấn công tổng lực >> Thi Lang nhập cuộc chơi ở Biển Đông  PGS.TS Nguyễn Bá Diến: - Đây chính là bước leo thang mới nằm trong chiến lược hiện thực hóa tham vọng đường lưỡi bò (đường chữ U) của Trung Quốc trên Biển Đông, sau một loạt các động thái như liên tục “chọc ghẹo” Mỹ trong vụ tàu Impecable tháng 3 năm 2009; ban hành lệnh cấm đánh bắt cá hết sức vô lý trên Biển Đông; phá hoại thiết bị và cản trở tàu Bình Minh 02 (tháng 5 năm 2011) và tàu khảo sát địa chấn Viking 2 của Việt Nam khi đang hoạt động trên vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 200 hải lý của Việt Nam…. Nếu nghiên cứu và quan sát một cách tổng thể chiến lược bành trướng trên biển của Trung Quốc và những hành động của họ hơn 6 thập kỷ qua thì sẽ thấy rõ “thâm ý” của những hành vi mà Trung Quốc đã và đang rốt ráo triển khai. Tuy nhiên, những việc làm của Bắc Kinh như đã nêu, là trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật quốc tế, đặc biệt là Công ước Luật Biển năm 1982. Việc Trung Quốc bác bỏ chủ trương quốc tế hóa việc giải quyết tranh chấp Biển Đông, bao gồm tranh chấp hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, cũng như tiếp tục bác bỏ việc Manila đòi đưa tranh chấp bãi cạn Scarborough ra Tòa án luật biển quốc tế càng chứng tỏ sự đuối lý của Trung Quốc và tính không xây dựng của nước này. PV: - Nhiều nhà phân tích gọi đây là chiến thuật mới của Trung Quốc. Tuy nhiên, theo ông, liệu đây có thật sự là chiến thuật mới hay chỉ là chiêu bài cũ với cách thức táo tợn hơn, tổng lực hơn để mưu đồ độc chiếm Biển Đông? PGS.TS Nguyễn Bá Diến: - Đây là cách thức không có gì mới, là bước thử không hề mới. Nó chỉ mới về cấp độ, táo tợn hơn, đậm đặc hơn, quyết liệt hơn và có tính tổng hợp hơn. Ví dụ trước đây họ chỉ mới tuyên bố có chủ quyền hoặc ban hành lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông. Còn bây giờ, những ngày vừa rồi họ đưa các đội tàu đánh bắt hùng mạnh dưới sự yểm trợ của các tàu ngư chính, hải giám hiện đại, đưa những giàn khoan khủng về phía bắc Biển Đông và chuẩn bị chuyển những giàn khoan khủng đó vào phía Nam của Biển Đông. Thứ 2, họ đưa đội tàu đánh bắt xuống nhiều hơn và đặc biệt là đội tàu ngư chính và hải giám hiện đại, bán quân sự mà điển hình là việc đưa tàu Ngư chính 310 xuống khu vực Scarborough vừa rồi là sự thể hiện một cách quyết liệt hơn. Trung Quốc không chỉ đẩy mạnh hoạt động trên các lĩnh vực như truyền thông, ngoại giao,pháp lý, kinh tế, kể cả quân sự. Theo các phương tiện truyền thông trong mấy ngày qua, thì một số tàu quân sự của hải quân Trung Quốc cũng bắt đầu được đưa đến gần bãi cạn Scarboroough/Hoàng Nham ngay sau khi tàu ngầm của Mỹ cập cảng Philippines. Tất nhiên, về giải pháp quân sự Trung Quốc có vẻ vẫn chỉ muốn sử dụng như là một giải pháp răn đe mà thôi. Vì cục diện quốc tế và khu vực cũng như chính khả năng nội tại của Trung Quốc chưa cho phép họ có thể hành xử theo lối luật rừng được: phớt lờ các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế, phớt lờ quyền và lợi ích chính đáng của các quốc gia trong khu vực, phớt lờ lợi ích của các nước lớn, trong đó có Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ,…Vì vậy, họ vẫn giữ giải pháp dân sự để thực hiện ý đồ của mình. Và về mặt pháp lý thì họ tuyên bố rằng Trung Quốc có chủ quyền đối với Scarboruogh “kể từ thời cổ đại” và với một loạt những cảnh báo Philippines như “đừng có lấn tới”, “đừng có làm căng thêm tình hình”. Hơn nữa, họ còn khẳng định “Scarborough là bộ phận không thể tách rời của Trung Quốc”. Không những vậy, họ đẩy mạnh cả một chiến dịch tuyên truyền trong mỗi người dân Trung Quốc để kích động tính dân tộc. Ngay cả trên mặt trận ngoại giao - quốc phòng, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc vừa có chuyến thăm Mỹ nhằm tranh thủ lôi kéo Mỹ, ly gián và làm suy yếu quan hệ Mỹ - Philippines, đánh lạc hướng dư luận. Như vậy, đây thực sự là một cách thức tổng hợp hết sức tinh vi, bài bản nhằm thực hiện cho được tham vọng về đường lưỡi bò, tham vọng độc chiếm Biển Đông. PV: - Dường như việc đấu tranh pháp lý đã bị Trung Quốc gạt ra một bên, Trung Quốc có vẻ sẵn sàng dùng vũ lực khi Trung Quốc đuối lý. Vậy, theo ông giữa việc duy trì đấu tranh pháp lý chủ quyền Biển Đông và giữ chủ quyền trên thực tế cần điều chỉnh như thế nào? PGS.TS Nguyễn Bá Diến: - Rõ ràng rằng Việt Nam cũng như các nước Philippines, Mailaysia, các nước khác ở Biển Đông nếu xem xét ở nhiều khía cạnh như tương quan lực lượng, tiềm lực kinh tế, chính trị và kể cả quốc phòng… với Trung Quốc thì yếu hơn. Nhưng Việt Nam, Philippines và các nước khác ở Biển Đông có những thế mạnh, có sức mạnh lớn đó là sức mạnh của lẽ phải, sức mạnh của luật pháp quốc tế và sức mạnh của thời đại mà nền tảng là Hiến chương Liên Hợp Quốc, Công ước quốc tế về luật biển 1982 và Tuyên bố DOC mà Trung Quốc đã tham gia ký kết. Đó là nền tảng sức mạnh của Việt Nam cũng như các nước ở Biển Đông. Vụ Scarborough cũng là “dịp” Trung Quốc muốn thử sức Philippines và thử cả Mỹ. Mỹ và Philippines có mối ràng buộc bởi Hiệp định phòng thủ chung ký năm 1951. Hiệp định này cho phép trong trường hợp Philippines bị tấn công Mỹ sẽ nhảy vào cuộc và bảo vệ Philippines. Thứ nữa, Mỹ luôn tuyên bố có lợi ích quốc gia ở Đông Nam Á, ở biển Đông nên sự kiện Scarborough cũng là dịp Trung Quốc muốn thử xem Mỹ hành động như thế nào. Thêm đó là thử Philippines xem họ phản ứng ra sao, sức đề kháng của nước này đến đâu. Bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham nằm trên thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Philippines trong phạm vi 200 hải lý theo Công ước luật biển năm 1982 của Liên Hợp quốc. Không chỉ có vậy, trong vụ này Trung Quốc thử luôn cả ASEAN, những nước có lợi ích thiết thân như Việt Nam, Malaysia, Brunei. Năm ngoái Trung Quốc đã thử vụ tàu Bình Minh và tàu Viking 2 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 200 hải lý của Việt Nam. Nếu lần này Philippines chịu thua, chịu nhượng bộ và để Trung Quốc chiếm được bãi cạn Scarboruogh thì coi như Trung Quốc đã rất thành công trong âm mưu hiện thực hóa tham vọng đường 9 đường lưỡi bò hết sức phi lý của họ. Có nghĩa là, nếu lần này Trung Quốc lấn được vùng Scarborough thì lần sau họ sẽ lấn được những vùng khác trên Biển Đông. Vậy Việt Nam cũng như các nước khác phải dựa trên sức mạnh của thời đại mà cụ thể là Hiến chương Liên Hợp quốc và Công ước quốc tế về luật biển 1982 - văn bản pháp lý quốc tế nền tảng đã chính thức công nhận quyền và chủ quyền của các quốc gia trong phạm vi 200 hải lý, đã cấp “sổ đỏ” cho các quốc gia đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của minh. Đó là sức mạnh của lẽ phải, của công lý. Chưa kể Trung Quốc là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an rất lớn với khẩu hiệu lâu nay là “trỗi dậy hòa bình”, “hợp tác hòa bình”, “phát triển hòa bình” thì đó là điều không nên. Chính vì vậy, Việt Nam cũng như các nước cần phải tuyên truyền, phổ biến cho mọi người dân quyền mà các nước ven biển được hưởng. Mọi sự đấu tranh đều phải dựa trên cơ sở pháp lý quốc tế. Trung Quốc - Philippines đang trong thế giằng co Trong bối cảnh đang có tranh chấp chủ quyền bãi đá Scarborough/Hoàng Nham với Philippines, Trung Quốc hôm 18/4 điều tàu Ngư Chính 310 tới tăng cường tuần tra quanh khu vực này. Trong ảnh là tàu Ngư Chính 310 hoạt động gần bãi đá Scarborough/Hoàng Nham. Ảnh: Nddaily PV: - Ông đánh giá như thế nào về thái độ của Mỹ, Philippines trong phép thử này của Trung Quốc? PGS.TS Nguyễn Bá Diến: - Mỹ cũng đã thể hiện một thái độ mà vừa rồi chúng ta thấy Bộ trưởng Ngoại giao Bộ Quốc phòng của Philippines sang thăm Mỹ và tuyên bố chung và Mỹ chủ trương giải quyết tranh chấp Scarborough bằng phương pháp hòa bình. Những ngày vừa rồi, Mỹ cũng đã phái tàu ngầm hiện đại của mình cập cảng Philippines với lý do sửa chữa. Tuy nhiên, tính đến hiện nay Mỹ vẫn đề nghị giải quyết tranh chấp bằng những phương pháp hòa bình, không ủng hộ vũ lực. Nhưng trong trường hợp Trung Quốc có những động thái mạnh tay hơn như dùng vũ lực đánh chiếm bãi Scarborough thì Mỹ sẽ ứng xử như thế nào cũng là một câu hỏi được đặt ra. Bởi vì, theo tinh thần của Hiệp định phòng thủ chung Mỹ - Philippines năm 1951 thì có quyền phản ứng lại bằng vũ lực. Tuy nhiên, Mỹ có làm như thế hay không cũng là một vấn đề, đó là lợi ích của Mỹ. Trung Quốc là một nước khổng lồ, là một thị trường khổng lồ về đầu tư, hợp tác kinh tế, đối ngoại... Nếu mâu thuẫn với một bạn hàng lớn như thế thì sẽ bất lợi. So với Philippines, một nước nhỏ, nền kinh tế thấp, rõ ràng về đối tác làm ăn Trung Quốc sẽ vượt trội. Mỹ sẽ phải tính toán xem việc bảo vệ này có ảnh hưởng gì đến quan hệ của mình với Trung Quốc hay không thì đây chính là vấn đề bài toán lợi ích của Mỹ chứ không đơn giản là việc Trung Quốc đưa tàu vào bãi Hoàng Nham, hoặc chiếm bãi Hoàng Nham bằng vũ lực thì Mỹ sẽ phản ứng ngay. Nhưng nếu Mỹ bỏ rơi Philippines thì Mỹ sẽ mất uy tín trên trường quốc tế, mất những đối tác, bạn hàng chiến lược ở Đông Nam Á. Đó là cái mất lớn nhất của Mỹ. Ngược lại, nếu Trung Quốc sử dụng vũ lực trong vụ này Trung Quốc cũng mất uy tín và lộ chiêu bài lâu nay là “trỗi dậy hòa bình”, “hữu nghị hòa bình”... Và như vậy, các nước ASEAN sẽ tỉnh giấc hơn, thế giới cũng sẽ tỉnh giấc hơn. Và đó là cái mất lớn nhất của Trung Quốc. Còn đối với Philippines, trong thời gian qua cũng đã có bước chuyển biến. Từ sự kêu gọi sự hợp tác của Mỹ, bắt đầu mua sắm vũ khí, động viên người dân sẵn sàng hy sinh để bảo vệ chủ quyền của nước này tại bãi cạn cũng như vùng biển phía tây Philippines nếu bị thách thức. Khi Trung Quốc ra lệnh cấm đánh bắt cá tại vùng biển xung quanh bãi cạn Scarborough, Philippines cũng ra lệnh cấm tương tự để đáp trả. Chứng tỏ quyết tâm bảo vệ chủ quyền của Philippines cũng rất mạnh mẽ, toàn diện. Nhưng phải để xem những bước tiếp theo như thế nào, hai bên đang ở trong tư thế giằng co. Giải pháp tốt nhất bây giờ đối với Philippines là đưa vấn đề ra trước thiết chế khu vực và quốc tế. PV: - Dự báo của ông về những biến động tiếp theo sau sự kiện bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham ra sao? Và Trung Quốc sẽ thực hiện chiến thuật dầu loang tới đâu, thưa ông? PGS.TS Nguyễn Bá Diến: - Vấn đề là ở chỗ đó. Như tôi đã nói, những ngày vừa qua họ dùng sức ép tổng hợp rất lớn từ ngoại giao, pháp lý, quân sự (bằng chứng là từ việc đưa tàu hải giám, ngư chính và đến nay đưa 5 tàu chiến đến gần vùng biển Philippines), đưa dân chài ra khai thác trên thực tế. Vì vậy, sắp tới Trung Quốc dùng chiến thuật mềm hay mạnh theo tôi tùy thuộc không chỉ Trung Quốc, mà còn tùy thuộc ở Philippines. Nếu anh yếu, anh non người ta sẽ dùng biện pháp mạnh, lấn tới. Nếu anh cứng, mạnh thì ngược lại. Nếu các nước ASEAN cùng lên tiếng nữa thì tốt quá, nhưng rất tiếc trong vụ việc này ASEAN hầu như im hơi lặng tiếng. Thật đáng buồn vì điều đó. PV: - Có ý kiến cho rằng để đối phó với hải giám quân sự, đội lốt dân sự cần phát triển mạnh lực lượng chấp pháp khác ở Biển Đông, sẵn sàng đâm va hàng hải. Tuy nhiên, liệu đây có phải là cái bẫy của Trung Quốc không, thưa ông? PGS.TS Nguyễn Bá Diến: - Thực ra đó không hẳn là bẫy của Trung Quốc, họ có hải giám ta cũng có hải giám, họ có ngư chính ta cũng phải có, không nên dùng đối đầu quân sự. Tất nhiên, tàu hải giám của họ phần lớn thuộc tàu quân sự hoán cải. Chúng ta cũng phải xây dựng đội tàu nay để bảo vệ dân mình, thực thi chủ quyền hợp pháp trên biển chứ. Bây giờ, tàu quân sự đội lốt dưới áo dân sự mà mình lại đối đầu bằng tàu quân sự thì không hay rồi. Mình phải có đối sách như vậy. Họ có quân sự thì mình có quân sự, họ dùng dân sự mình cũng làm tương tự. Nếu ASEAN bỏ mặc cho Trung Quốc độc diễn ở Biển Đông thì thật sai lầm! PV: - Trung Quốc đang bẻ gãy chiếc đũa yếu nhất là Philippines, theo ông ASEAN cần phải lên tiếng ra sao để đối phó với tình hình này? PGS.TS Nguyễn Bá Diến: - ASEAN là tổ chức được gọi là ngôi nhà chung, trong đó có Việt Nam, chúng ta lấy mục đích, mục tiêu, tôn chỉ hoạt động của nó thực hiện những việc lớn. Tuy nhiên, hiệu quả của nó trong những năm qua đặc biệt là vấn đề bảo vệ chủ quyền, trong vấn đề hợp tác kinh tế thương mại lại không có những hiệu quả thực sự như mong đợi. Nhất là trong thời gian vừa qua, vai trò của ASEAN rất mờ nhạt trong vấn đề tranh chấp Biển Đông. Một trong những nguyên nhân sâu xa như tôi đã nói nó liên quan đến vấn đề lợi ích. Vấn đề Biển Đông cũng như vấn đề lợi ích, quan hệ các nước của ASEAN không phải nước nào cũng có lợi ích trên vấn đề Biển Đông. Trực tiếp chỉ có các nước: Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei. Tuy nhiên, Biển Đông cũng là nơi chứa đựng lợi ích gián tiếp của nhiều nước như Thái Lan, Singapore, Lào, Campuchia, Mianma… bởi vị thế địa chiến lược của vùng biển này, kể cả những nước xa xôi như Pháp, Đức..; vì Biển Đông là con đường hàng hải quan trọng bậc nhất của thế giới đã và đang đem lại cho các quốc gia những lợi ích hết sức to lớn. Chưa kể, Đông Nam Á là một trong những thị trường đầy tiềm năng. Nếu chiến tranh, xung đột xảy ra, hậu quả sẽ thật khó lường! Quay trở lại vấn đề ASEAN, lợi ích của ASEAN tuy vậy nhưng không phải như nhau, tranh chấp trên Biển Đông không phải bao giờ cũng gắn trực tiếp với tất cả các nước. Lợi dụng điều này, Trung Quốc đã tìm cách li gián các nước ASEAN với nhau với chiêu bài không quốc tế hóa và khu vực hóa, chỉ giải quyết song phương. Hay còn gọi là bẻ đũa từng chiếc, chia để trị. Và hiện nay Trung Quốc có vẻ như đang thành công. Hiện nay chủ tịch ASEAN là Campuchia, đương nhiên không ngoại trừ lý do Trung Quốc sẽ tác động. Nếu các nước ASEAN chỉ cho rằng đây chỉ là vấn đề của riêng Philippines hoặc của riêng Việt Nam mà bỏ mặc cho Trung Quốc độc diễn ở Biển Đông thì thật sai lầm. Như vậy, việc nhìn nhận lợi ích như thế nào là một vấn đề. Có những nước nhìn lợi ích trước mắt mà quên lâu dài. Trong nội khối các nước ASEAN cũng như chính bản thân Trung Quốc cần phải tuân thủ nguyên tắc nền tảng trong quan hệ quốc tế hiện đại, đó là đấu tranh và hợp tác trên cơ sở tôn trọng chủ quyền lẫn nhau, chứ không phải trên cơ sở cá lớn nuốt cá bé, theo kiểu “luật rừng” được. Vì vậy, trong thế giới ngày nay, nhất là vấn đề Biển Đông, không nên sống theo kiểu “cháy nhà hàng xóm vẫn bình chân như vại” được. Đây là vấn đề lớn của khu vực, cần phải lên tiếng vì đó là chính nghĩa. Nếu các nước trong ngôi nhà chung ASEAN nghĩ đây là việc của Việt Nam, của Philippines mà không có những hành động thiết thực thì ngôi nhà chung ASEAN sẽ khó mà tồn tại vững bền. Chính vì vậy, bản thân của từng nước ASEAN phải tỉnh táo, nhận diện và hành động, đừng coi đó là việc riêng của một nước nào.

>> Đài Loan đổ thêm dầu vào chảo lửa "biển Đông"

Xung quanh căng thẳng giữa Philippines với Trung Quốc trên bãi cạn Scarborough giới học giả Đài Loan nhận định tình trạng trên sẽ vẫn duy trì nhưng không leo thang thêm nữa, và cũng khó có thể xảy ra một vụ đụng độ hay xung đột quân sự, “vì như vậy vô hình chung Trung Quốc tạo cớ cho Mỹ tham gia sâu hơn vào vấn đề biển Đông” Lâm Úc Phương, một "ông nghị" Đài Loan luôn cổ súy và theo đuổi chính sách tăng cường sức mạnh quân sự trên đảo Ba Bình thuộc chủ quyền Việt Nam do Đài Loan chiếm đóng trái phép Trong buổi điều trần cục An ninh quốc gia ngày hôm qua 21/5 của viện Lập pháp Đài Loan, Lâm Úc Phương, một Ủy viên viện Lập pháp yêu cầu viện Hành chính Đài Loan xây dựng một kết cấu mang tính vĩnh cửu trên bãi Bàn Than (nằm trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam - PV) để tuyên truyền cái gọi là "chủ quyền" của Đài Loan. >> 1200 quả tên lửa Trung Quốc đặt Đài Loan trong tầm ngắm >> Chiến tranh Trung Quốc - Đài Loan : Đâu dễ xảy ra Sở dĩ đưa ra đề nghị này vì theo nhận định cá nhân của Lâm Úc Phương sau chuyến "thị sát" đảo Ba Bình (đảo lớn nhất trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam bị lực lượng quân sự Đài Loan chiếm đóng trái phép - PV) hôm 30/4/2012 vừa qua cùng 2 viên "nghị sĩ" khác - Ủy viên viện Lập pháp. Theo số liệu quan trắc vệ tinh Đài Loan đối với quần đảo Trường Sa (quan sát trái phép - PV), Lâm Úc Phương nhận định khu vực bãi Bàn Than (đang do Đài Loan kiểm soát trái phép - PV) nằm giữa đảo Sơn Ca và đảo Ba Bình thời gian gần đây có nhiều tàu cá Việt Nam hoạt động (trong vùng biển chủ quyền của Việt Nam - PV), "nếu Đài Loan không xây dựng một kết cấu vĩnh cửu" nhằm tuyên bố cái gọi là "chủ quyền", bãi Bàn Than sẽ "có khả năng bị nước khác kiểm soát" - theo Lâm Úc Phương. Lâm Úc Phương (giữa) và 2 "ông nghị" khác của Đài Loan tham quan (trái phép) bãi Bàn Than thuộc chủ quyền Việt Nam ngày 30/4 vừa qua Một "ông nghị" khác của Đài Loan, Trần Trấn Tương cho rằng thời gian vừa qua mọi biến động xung quanh vấn đề biển Đông mà không có sự tham dự của Đài Loan là "một điều đáng tiếc", tuy nhiên, Thái Đắc Thắng, Cục trưởng cục An ninh quốc gia khẳng định đơn vị này vẫn thường xuyên làm việc với Mã Anh Cửu, người đứng đầu chính quyền Đài Loan về "chính sách biển Đông". Thái Đắc Thắng cho hay: "các bên có tranh chấp trên biển Đông đều "yêu cầu" Đài Loan không "liên thủ" với Bắc Kinh trong vấn đề tranh chấp biển Đông, và hiện tại về mặt thông tin chính thức Đài Loan vẫn chưa có ý định sẽ bắt tay với Bắc Kinh trong vấn đề biển Đông". Cục trưởng cục An ninh quốc gia Đài Loan, Thái Đắc Thắng Xung quanh căng thẳng giữa Philippines với Trung Quốc trên bãi cạn Scarborough giới học giả Đài Loan nhận định tình trạng trên sẽ vẫn duy trì nhưng không leo thang thêm nữa, và cũng khó có thể xảy ra một vụ đụng độ hay xung đột quân sự, “vì như vậy vô hình chung Trung Quốc tạo cớ cho Mỹ tham gia sâu hơn vào vấn đề biển Đông” – Đinh Thụ Phạm, Giám đốc viện Quan hệ quốc tế đại học Chính trị Đài Loan nhận xét. Sau khi tái nhậm chức lãnh đạo tối cao Đài Loan nhiệm kỳ 2 hôm 20/5, ông Mã Anh Cửu tuyên bố trong một cuộc họp báo, Đài Loan thúc đẩy một chính sách gắn kết nhằm bảo vệ cái gọi là “chủ quyền” trên biển Đông và quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam). Tuy nhiên, ông Mã Anh Cửu không theo đuổi một quan điểm cứng rắn giống như Bắc Kinh. Ông Mã Anh Cửu, người vừa tái đắc cử vị trí lãnh đạo cao nhất của Đài Loan nhậm chức hôm 20/5 theo đuổi một chính sách trên biển Đông mang tính ôn hòa hơn Bắc Kinh “Chúng ta (Đài Loan) nên thúc đẩy một thăm dò chung với các bên có đòi hỏi chủ quyền khác trên biển Đông và tìm kiếm một giải pháp cho vấn đề này (tranh chấp chủ quyền biển Đông - PV)", ông Mã Anh Cửu trả lời câu hỏi của một nhà báo Mỹ. Trong một động thái khác có liên quan, khi xảy ra căng thẳng trên bãi cạn Scarborough nhiều học giả hai bờ eo biển Đài Loan tiếp tục kêu gọi giới chức Bắc Kinh và Đài Loan bắt tay hợp tác bảo vệ cái gọi là “chủ quyền” của "China" (tên tiếng Anh của cả Trung Quốc và Đài Loan) đối với vấn đề biển Đông. Tuy nhiên, nếu điều đó có xảy ra thì cũng chỉ có thể là một sự liên kết, “liên thủ” ngấm ngầm bởi việc liên kết hai bờ trong các hoạt động đàm phán hoặc mang tính bề nổi xoay tranh chấp chủ quyền biển Đông, Trường Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam - PV) sẽ động chạm đến chủ đề chính trị nhạy cảm giữa hai bờ eo biển Đài Loan cũng như tương lai chính trị của người cầm quyền trên hòn đảo này.

>> Quan hệ Nga - Mỹ căng như dây đàn ?

Vladimir Putin đã trở thành nhân vật gần như được chú ý nhất trong hội nghị thượng đỉnh G8 và NATO vừa qua, cho dù ông không tham dự các cuộc họp này. Mô phỏng hệ thống phòng thủ tên lửa Nhiều người biết chắc rằng ông có thể không tới Chicago tham dự hội nghị của NATO, nhưng việc ông từ chối xuất hiện tại Trại David lại là một bất ngờ. Việc 'không xuất hiện' này có một phần mang tính tượng trưng, nhưng cũng không quá quan trọng. Cho dù nguyên nhân là gì thì thực tế là, ông Putin cũng chẳng có nhiều nội dung để tranh luận trong các cuộc hội nghị này. Nhưng hẳn nhiên, ai cũng có thể đoán ra nguyên nhân một phần trong đó có thể là vấn đề lá chắn phòng thủ tên lửa của Mỹ và NATO ở châu Âu vẫn đang phủ bóng lên quan hệ giữa Mỹ và phương Tây. Các cuộc thảo luận diễn ra từ cuối năm 2010 và nửa đầu 2011 về chủ đề này tỏ ra khá hữu ích, nhưng lại mang lại một kết quả tiêu cực - không đưa ra có bất kỳ khả năng phòng thủ tên lửa chung nào. Kể từ sau đó, các cuộc thảo luận đã bị ngưng lại, và lúc này thì không có bất kỳ cuộc đàm phán nào mang lại kết quả khả quan. Trong một sự cố quên tắt micro, Tổng thống Barack Obama đã hứa hẹn với Thủ tướng Dmitry Medvedev (khi đó còn làm Tổng thống Nga) rằng ông sẽ 'linh hoạt hơn' sau cuộc bầu cử tới đây. Nhưng dù ông Obama có tái đắc cử đi chăng nữa, thì việc 'linh hoạt' này chắc chắn vẫn còn nhiều hạn chế - bởi hệ thống phòng thủ tên lửa này vẫn được phần lớn giới chính trị của Mỹ coi đó là một biểu tượng cho cả sức mạnh về quân sự và an ninh của Mỹ. Hầu hết các nghị sĩ ở Thượng và Hạ viện của Mỹ đều hiểu rõ vấn đề phức tạp trong tương tác giữa các yếu tố bảo phòng thủ và tấn công của hệ thống chiến lược và ảnh hưởng của nó lên sự ổn định mang tính chiến lược. (Họ chỉ không hiểu tại sao người Nga lại có thể phàn nàn bất kỳ điều gì về một hệ thống tên lửa chỉ đơn thuần mang tính 'phòng thủ'). Đối với Putin, ông có thể mềm mỏng hơn trong một số khía cạnh, nhưng riêng với vấn đề lá chắn tên lửa này thì không ai mong chờ ông sẽ có nhượng bộ. Hy vọng 'tái thiết' quan hệ Nga - Mỹ theo sáng kiến của ông Obama hồi năm 2009 vừa mới được nhen nhóm trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông Medevdev. Nay, Tổng thư ký NATO tuyên bố giai đoạn đầu của hệ thống đã được lắp đặt và đưa vào hoạt động. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc quá trình 'tái thiết' này sẽ bị đẩy về không xa vạch xuất phát ban đầu, bởi giữa hai 'cựu thù' chẳng có nhiều nền tảng vững chắc để xây dựng niềm tin trên đó. Hồi tháng 11 năm ngoái, trong một nỗ lực nhằm xoa dịu đối thủ cũ thời Chiến tranh Lạnh, NATO đưa ra lời mời hợp tác với Nga về hệ thống này tại Lisbon, nhưng cả hai phía đã phải rất chật vật để tìm ra một cơ sở chung. 'Đây không phải là một dự án nhằm chống lại Nga, đó là một dự án mà chúng tôi muốn cùng Nga thúc đẩy mối quan tâm về an ninh tại châu Âu" - Ngoại trưởng Đức Guido Westerwelle nói. "Và do đó, cánh cửa với Nga vẫn luôn mở". Tuy nhiên, cánh cửa đó có mở đủ rộng để Nga bước vào hay không lại là việc khác. Moscow đã kêu gọi cùng kiểm soát hệ thống này với NATO và kêu gọi NATO ký một cam kết mang tính ràng buộc pháp lý rằng hệ thống không nhằm vào Nga. Nhưng NATO kiên quyết không đồng ý, và khẳng định rằng hệ thống này chỉ nhằm đánh chặn các loại tên lửa của những nước như Iran. Còn Nga lại tin rằng các tên lửa của Iran khó có thể uy hiếp được Mỹ hoặc các mục tiêu của Mỹ ở châu Âu. Sẽ chẳng còn bất kỳ cơ hội nào cho việc 'tái thiết' nếu như nhìn vào thực tế: Mỹ không bao giờ từ bỏ chương trình phòng thủ tên lửa này, lại càng không bao giờ làm việc đó vì mong muốn của Nga. Nhưng khi nhìn vào túi tiền và thực trạng kinh tế ảm đạm của cả Mỹ và NATO, Nga có khi cũng chẳng cần phải quá sốt ruột về hệ thống tên lửa phòng thủ có nguy cơ đặt sát nách của mình. Nếu không có tiền, thì hệ thống này sẽ chẳng có động lực để vận hành. Hội nghị thượng đỉnh của NATO tại Chicago bàn thảo một nội dung vô cùng quan trọng đối với lá chắn tên lửa: ai sẽ phải trả tiền cho toàn bộ kế hoạch? Sáng kiến "quốc phòng thông minh" là một trong nội dung thảo luận lần này của NATO, nhằm cắt giảm một khoản tiền đáng kể bằng việc nâng cấp độ hợp tác về việc lên kế hoạch ngân sách. Nếu đi vào chi tiết các bất đồng bên trong NATO, thì có thể tính đến một giả thiết tương đối khả thi. Washington mong châu Âu đóng góp nhiều hơn về mặt tài chính để tạo ra hệ thống phòng thủ tại châu lục này. Nhưng nếu châu Âu cảm thấy rằng họ chưa cần tới một hệ thống đắt đỏ như vậy, thì người được lợi nhất hẳn sẽ là Nga. Bởi Moscow sẽ chẳng cần phải giương rađa hay đe dọa dùng bất kỳ loại tên lửa tối tân nào để đáp trả, thì tự thân một chiếc túi rỗng cũng là 'sát thủ' đáng gờm nhất cho cả hệ thống tên lửa phòng thủ tối tân nhất thế giới này rồi.

>> Bắc Kinh đuối lý khi đòi chủ quyền ở Biển Đông

Theo một công trình nghiên cứu vừa được Mỹ công bố, chính giới nghiên cứu Trung Quốc thấy rằng lập luận của Bắc Kinh về chủ quyền tại Biển Đông không thể đứng vững. Bắc Kinh đang dùng sức mạnh quân sự để uy hiếp nhiều quốc gia ở biển Đông Chính quyền Trung Quốc luôn luôn khẳng định rằng họ có chủ quyền “không thể chối cãi” trên hầu như toàn bộ Biển Đông. Thế nhưng, Bắc Kinh luôn luôn bác bỏ các đề nghị đưa tranh chấp ra trước tòa án quốc tế hoặc mở đàm phán đa phương về vấn đề này. >> Hải quân Trung Quốc có thực sự đáng lo ngại? Trong một công trình nghiên cứu vừa được một trung tâm nghiên cứu Mỹ công bố, sở dĩ chính quyền Trung Quốc có lập trường như trên, đó là vì chính các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã thấy rằng lập luận của Bắc Kinh không thể đứng vững dưới lăng kính của luật pháp quốc tế. Ngày 03/05/2012 vừa qua, Trung tâm nghiên cứu về một nền An ninh Mới của Mỹ (Center for a New American Security CNAS), trụ sở tại Hoa Kỳ, đã công bố đồng thời ba bài nghiên cứu của họ về các điểm nóng tại hai vùng biển Hoa Đông và Nam Hải (tức Biển Đông). Đáng chú ý nhất là bài của nữ chuyên gia Tôn Vân (Sun Yun) mang tựa đề: Nghiên cứu Nam Hải: Quan điểm Trung Quốc (Studying the South China Sea: The Chinese Perspective), nêu bật kết quả nghiên cứu của bốn định chế nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc hiện nay về Biển Đông. Trong bài viết dài 10 trang, bà Tôn Vân đã nêu bật kết luận của một chuyên gia phân tích của chính phủ Trung Quốc, sau khi điểm lại các kết quả nghiên cứu của các định chế được giao phó trách nhiệm đề xuất ý kiến với Nhà nước về chính sách thích hợp cho Biển Đông, nhằm đối phó với Hoa Kỳ và với các quốc gia khác trong khu vực. Kết luận đó rất rõ ràng: Nếu tôn trọng đầy đủ Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), Bắc Kinh sẽ phải từ bỏ tấm bản đồ chín đường gián đoạn cũng như “chủ quyền lịch sử" của họ tại vùng biển đang có tranh chấp. Mặt khác, nếu được tiến hành, các cuộc đàm phán đa phương về tranh chấp chủ quyền trên các hòn đảo, bãi đá hay rạn san hô ở Biển Đông “hầu như sẽ dẫn tới kết quả là Trung Quốc sẽ bị mất đi ít ra là một phần” các vùng biển và lãnh thổ mà họ đòi hỏi chủ quyền. Có điều, theo bà Tôn Vân, những lời thừa nhận kể trên của giới nghiên cứu đã được giữ kín hoàn toàn, không hề tiết lộ ra cho công chúng biết. Đối với bà Tôn Vân, trong cộng đồng nghiên cứu chính sách tại Trung Quốc, có một sự công nhận khá rộng rãi là chính sách Biển Đông căn cứ vào tấm bản đồ ‘hình lưỡi bò’ sẽ tạo ra nhiều vấn đề, tương tự như chủ trương thương thuyết song phương về những tranh chấp mà bản chất là đa phương, hay là việc áp dụng Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển UNCLOS. Bản nghiên cứu của bà Tôn Vân nhận định: “Bắc Kinh không thể cho phép xảy ra tình trạng tựa như là lãnh thổ của mình rơi vào tay ngoại bang. Do đó, giữa cử tọa ngoại quốc và dư luận trong nước, họ đã quyết định bám víu vào những đòi hỏi chủ quyền và những lời khẳng định hiện nay, kể cả khi phải trả giá cao về mặt ngoại giao”. Vì thế, các chuyên gia Trung Quốc đã đồng loạt đổ lỗi cho Hoa Kỳ về việc khuấy động cho tình hình Biển Đông căng thẳng. Theo họ, Mỹ đã lợi dụng vấn đề này để khai thác phá hoại tình hữu nghị giữa Trung Quốc và các láng giềng, tăng cường liên minh với Philippines và phát triển quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam để ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh và duy trì vị thế siêu cường của Mỹ trong khu vực. Các nhà phân tích Trung Quốc đều không tin là các nước nhỏ trong khu vực dám thách thức Trung Quốc trên Biển Đông nếu không có sự can thiệp của Mỹ? Bản nghiên cứu của bà Tôn Vân ghi rõ: ‘Các nhà phân tích Trung Quốc đều không tin là các nước nhỏ trong khu vực dám thách thức Trung Quốc trên Biển Đông nếu không có sự can thiệp của Mỹ’. Tác giả đã trích lời ông Viên Bằng (Yuan Peng), Giám đốc của Viện Nghiên cứu Hoa Kỳ của Học viện Quan hệ Quốc tế đương đại Trung Quốc cho rằng, chính sự can dự và hậu thuẫn của Mỹ đã nhào nặn phán đoán về chiến lược cũng như quyết định của các nước trong khu vực, thúc đẩy họ ngày càng quyết đoán hơn đối với Trung Quốc. Xin nói thêm là bà Tôn Vân hiện là một chuyên gia thỉnh giảng tại Trung Tâm Nghiên cứu Chính sách Đông Bắc Á, thuộc Viện Brookings ở Mỹ. Bà nguyên là chuyên gia phân tích của Tổ chức phi chính phủ nổi tiếng International Crisis Group, làm việc tại Bắc Kinh trong đề án Đông Bắc Á của tổ chức này.

>> Nga muốn tập trận hải quân với Philippines ?

Trong một động thái khác có liên quan, ngày hôm qua 21/5, tờ Hoàn Cầu thời báo đăng tải một bài xã luận kêu gọi thành lập liên minh "chuẩn" Nga - Trung Quốc được Tân Hoa Xã và nhiều tờ báo tiếng Hoa trích dẫn lại. Đại sứ Nga tại Philippines, Nikolay Kudashev trong lễ trình quốc thư lên Phó tổng thống Philippines Những căng thẳng xung quanh bãi Scarborough giữa Philippines với Trung Quốc hơn 1 tháng qua đang làm cho ngày càng nhiều các nước thứ 3 không có tranh chấp bắt đầu quan tâm sâu hơn và muốn tham gia, hiện diện ở biển Đông với một vai trò và ý đồ nhất định. >> Tàu ngầm Virginia Mỹ bí mật ra vào Biển Đông Không chỉ lên tiếng ủng hộ quan điểm của Trung Quốc về việc giải quyết tranh chấp bãi cạn Scarborough và tranh chấp biển Đông thông qua đàm phán tay đôi, trực tiếp, đồng thời, phản đối "bên thứ 3 can dự" (chính là Mỹ - PV), Nga lần đầu tiên bày tỏ thái độ ủng hộ việc đảm bảo tự do hàng hải trên biển Đông. Một vài chuyên gia quan hệ quốc tế cho rằng đó có thể là một phần sự manh nha hình thành "liên minh" Nga - Trung Quốc trong vấn đề biển Đông, ít nhất là về quan điểm, lý luận. Tuy nhiên, trên thực tế Nga không chỉ nói xuông mà dường như đang thực sự muốn quay trở lại biển Đông. Đại sứ Nga tại Philippines, Nikolay Kudashev trong một hoạt động tại Philippines Tờ Manila Bulletin xuất bản tại Philippines ngày 20/5 dẫn lời Đại sứ Liên bang Nga tại Philippines, Nikolay Kudashev cho biết, Nga đang rất cởi mở với các ý tưởng tiến hành tập trận quân sự chung với Philippines trong lĩnh vực chống cướp biển, tìm kiếm cứu nạn giống như những gì họ đã triển khai với Indonesia hồi đầu năm. Tuy nhiên, theo Đại sứ Nikolay Kudashev, để một hoạt động hợp tác trở nên thường xuyên hơn, để tăng cường mối gắn kết trong quan hệ quân sự giữa Moscow và Manila, hai nước cần hình thành ý tưởng mới về "tái cấu trúc khu vực", đồng thời đạp đổ "bóng ma Chiến tranh lạnh". Hoạt động quân sự trên biển Đông, đặc biệt là những cuộc tập trận chung Mỹ - Philippines đã và đang là chủ đề Mowscov quan tâm, theo dõi (ảnh tập trận chung Mỹ - Philippines) "Trong khi bóng ma của Chiến tranh lạnh vẫn đang tồn tại, trong khi các liên minh truyền thống vẫn duy trì bản chất chia rẽ, có thể điều đó sẽ là một vấn đề", ông Nikolay Kudashev nói với Manila Bulletin trong một cuộc phỏng vấn tại công viên Forbes thành phố Makati, ông "có cảm giác" như Philippines vẫn đang sống trong thời kỳ Chiến tranh lạnh. Nilkolai Kudashev lưu ý rằng các thỏa thuận, điều ước quốc tế mà Philippines đã ký với các nước khác, đặc biệt là với Mỹ (Hiệp ước đảm bảo an ninh MDT) có nguồn gốc từ thời kỳ Chiến tranh lạnh. Sự quay trở lại châu Á và hiện diện ngày càng thường xuyên của Mỹ trên biển Đông khiến Moscow bắt đầu nhấp nhổm "Những gì chúng tôi tin là cần thiết trong hiện tại, đó là một vấn đề lớn hơn để suy nghĩ và điều chỉnh lại. Chúng tôi (Nga) sẽ cố gắng để đạt được sự tinh tế nhất trong khả năng có thể, chúng tôi (Nga) sẽ không nói đến chuyện dỡ bỏ nó (hiệp ước đảm bảo an ninh Mỹ - Philippines - PV)". Đại sứ Nga nói rõ hơn, "Điều chỉnh lại các liên minh này (gồm liên minh Mỹ - Philippines - PV) và làm cho chúng trở nên phù hợp với thời đại mới, thực tế mới của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, thực tế của hoạt động hợp tác đối phó với các nguy cơ, bảo vệ nền kinh tế, phát triển các hoạt động kinh doanh. Chúng ta nên nghĩ về nó." Ông Nikolay Kudashev nhấn mạnh, "Nhìn về tương lai là điều vô cùng quan trọng để thiết kế một cấu trúc khu vực mới, để tìm kiếm một hướng đi và điều đó không hề dễ dàng." Quay trở lại khả năng tập trân quân sự chung Nga - Philippines, Kudashev nhắc lại các chuyến thăm Manila của 3 tàu hải quân Nga thời gian gần đây. Khu trục hạm chống tàu ngầm Admiral Panteleyev, tàu chở dầu Boris và tàu cứu hộ Fotiy Krylov đã đến Philippines vào tháng 2 vừa qua. Trong chuyến thăm này các thủy thủ Nga đã có hoạt động giao lưu với giới lãnh đạo quân sự và người dân Philippines. Khu trục hạm chống tàu ngầm Admiral Panteleyev của Nga đã ghé thăm Philippines tháng 2 năm nay "Trong các cuộc gặp (của lực lượng tàu chiến hải quân Nga) với đại diện hải quân và cảnh sát biển Philippines, phía Nga đã thảo luận với Philippines về vấn đề tập trận chung", Đại sứ Nikolay Kudashev cho biết. Trong một động thái khác có liên quan, ngày hôm qua 21/5, tờ Hoàn Cầu thời báo đăng tải một bài xã luận kêu gọi thành lập liên minh "chuẩn" Nga - Trung Quốc được Tân Hoa Xã và nhiều tờ báo tiếng Hoa trích dẫn lại. Tập trận chung hải quân Nga - Trung vừa diễn ra trên biển Hoàng Hải khiến nhiều người tin rằng đang manh nha hình thành một liên minh quân sự giữa Bắc Kinh với Moscow Theo quan điểm của bài báo này, dầu khí sẽ là "đột phá khẩu" cho việc hình thành một liên minh "chuẩn" Trung Quốc - Nga mà trước hết, Trung Quốc sẽ cùng với Nga xây dựng và phát triển mạng lưới vận chuyển, cung cấp dầu, khí đốt từ Trung Á, ngành công nghiệp chiếm 2/3 kim ngạch xuất khẩu và 1/2 ngân sách quốc gia của Liên bang Nga. Nếu nhìn lại những hành động leo thang, của Trung Quốc trong lúc căng thẳng leo thang trên bãi cạn Scarborough bằng việc kéo dàn khoan khổng lồ 981 và những tàu chở dầu, lọc dầu "khủng" ra biển Đông thời gian vừa qua, không phải vô căn cứ nếu đặt ra giả thuyết Bắc Kinh muốn lôi kéo Moscow vào các dự án dầu khí (phi pháp - PV) của họ trên biển Đông. Dàn khoan khổng lồ 981 Trung Quốc vừa kéo ra biển Đông, khi Nga quay trở lại khu vực này liệu Moscow có trở thành một "đồng minh" của Bắc Kinh là điều các bên liên quan đang quan tâm, theo dõi Những dấu hiệu trên một mặt cho thấy người Nga đang thực sự quan tâm và tìm kiếm một vai trò ngày càng lớn hơn tại biển Đông, nhưng điều đáng chú ý hơn cả là Moscow dường như có khuynh hướng nghiêng về phía Trung Quốc. Sự xuất hiện nhân tố mới trên biển Đông ngoài Mỹ, các nước đã bày tỏ sự quan tâm trước đó như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Ấn Độ thì sự hiện diện của Nga có thể sẽ là một nhân tố mới ít nhiều sẽ làm thay đổi cục diện trên biển Đông.

>> Chiến hạm Ấn Độ thăm cảng Hải Phòng

Hôm 19/5, hai chiến hạm INS Shivalik và INS Karmuk của Hải quân Ấn Độ đã cập cảng Hải Phòng bắt đầu chuyến thăm Việt Nam kéo dài từ 19-23/5/2012. Chuyến thăm nhằm thắt chặt quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Ấn Độ và Việt Nam, trong đó có trao đổi, giao lưu trong lĩnh vực quốc phòng. >> Hải quân Ấn Độ tại Biển Đông: Sự khởi đầu suôn sẻ Cũng trong khuôn khổ chuyến thăm, chiều 19/5, đoàn đến chào xã giao lãnh đạo Thành phố Hải Phòng; chỉ huy Bộ Tư lệnh Quân khu 3; Lãnh đạo Quân chủng Hải quân. Phát biểu tại các buổi tiếp, lãnh đạo địa phương, cơ quan phía Việt Nam khẳng định, chuyến thăm giúp tăng cường hiểu biết, hợp tác giữa hai bên về quốc phòng và các mặt khác. Trong thời gian ở Việt Nam, Đoàn cũng sẽ đi thăm một số di tích lịch sử, văn hóa của Việt Nam, thi đấu giao hữu thể thao với học viên trường Trung cấp Kỹ thuật Hải quân và một số hoạt động khác… Dưới đây là một vài hình ảnh tàu chiến Ấn Độ tại Hải Phòng: Sĩ quan đại diện Bộ tư lệnh Quân chủng Hải quân Việt Nam đón đoàn Ấn Độ. Khu trục tên lửa INS Shivalik (bên phải ảnh) là loại tàu chiến hiện đại của Hải quân Ấn Độ, có lượng giãn nước hơn 6.000 tấn, dài 142,5m. Shivalik trang bị hệ thống vũ khí có uy lực mạnh: 8 tên lửa đối hạm Club (hoặc Brahmos), tên lửa phòng không tầm trung 9M317 Shtil, tên lửa phòng không tầm ngắn Barak, pháo Ak-630...Tàu có thể chở được 2 trực thăng. Neo bên trái tàu Shivalik là tàu hộ vệ tên lửa cỡ nhỏ INS Karmuk thuộc lớp Kora. Tàu này có cấu hình vũ khí tương đương tàu tên lửa 1241.8 của Hải quân Nhân dân việt Nam (với 16 tên lửa Uran, pháo hạm 76mm, pháo phòng không Ak-630, tên lửa Igla) nhưng kích thước lớn hơn với bãi đáp trực thăng đuôi tàu. Hệ thống radar trên tàu INS Shivalik, chiếc tàu này do Ấn Độ tự đóng nhưng trang bị hệ thống vũ khí điện tử chủ yếu do Nga - Israel sản xuất. Cận cảnh cụm giàn phóng rocket săn ngầm RBU-6000 trên INS Shivalik, ngoài ra tàu còn có 2 cụm máy phóng ngư lôi chống ngầm.

>> Bí mật siêu tên lửa Nga lọt vào tay ai?

Mỹ cần các thông tin tuyệt mật về tên lửa Bulava để xây dựng các phương án đánh chặn. A. Gniteyev tại phiên tòa. Ảnh: FSB Kỹ sư A. Gniteyev lãnh án 8 năm tù vì tội phản quốc. Ảnh: FSB Mỹ đã có thể sử dụng thông tin lấy được về hệ thống điều khiển siêu tên lửa Bulava của Nga để xây dựng chiến thuật đánh chặn trong quá trình hiện đại hóa hệ thống phòng thủ tên lửa. Theo các nguồn tin trong các cơ quan công lực, thông tin mật về Bulava đã bị một cán bộ của Liên hiệp NPO Avtomatika bán cho “một nước lớn phương Tây”. >> Khám phá siêu tên lửa thế hệ 5 của Nga Chủ tịch Hội đồng Xã hội thuộc Bộ Quốc phòng Nga, Igor Korotchenko xác nhận rằng, tin tức đã lọt vào tay CIA Mỹ. Vụ scandal bùng nổ ngay trước cuộc gặp thượng đỉnh G8 mà Thủ tướng Nga Medvedev sẽ tham dự và gặp Tổng thống Mỹ Obama thay cho Tổng thống Nga Putin. Liệu sự cố này có đặt dấu chấm hết cho dự án tên lửa tiên tiến của Nga hay không và Mỹ có thể sử dụng thông tin về “bộ não” của Bulava như thế nào để vạch kế hoạch đánh chặn tên lửa này? Tại tòa án tỉnh Sverdlovsk đã kết thúc phiên tòa xử kín xử công dân Nga Аleksandr Gniteyev, cán bộ thuộc Liên hiệp khoa học-sản xuất NPO Avtomatika mang tên viện sĩ N.A. Semikhatov, một cơ quan nghiên cứu tuyệt mật của Nga, bị buộc tội phản quốc (Điều 275 Bộ luật Hình sự Liên bang Nga). Công tác điều tra vụ án này do Cục Điều tra thuộc Cơ quan An ninh Liên bang Nga FSB tiến hành. Vụ án này được khởi tố căn cứ vào các tài liệu nghiệp vụ của Sở FSB tỉnh Sverdlovsk. Bên điều tra đã xác định được rằng, Gniteyev theo yêu cầu của các nhân viên tình báo nước ngoài đã thu thập và chuyển giao những tin tức, kể cả tin tức là bí mật nhà nước, về các nghiên cứu của Nga trong lĩnh vực chế tạo tên lửa. Tòa án tỉnh Sverdlovsk đã ra phán quyết khẳng định Gniteyev phạm tội theo Điều 275 Bộ luật Hình sự Liên bang Nga (tội phản quốc) và tuyên án 8 năm tù giam chế độ nghiêm ngặt đối với bị cáo. Phó Thủ tướng Nga phụ trách công nghiệp quốc phòng Dmitri Rogozin đã bày tỏ sự bất bình đối với bản án được đưa ra. “Giá như là 80 (năm tù) thì sẽ ít hơn những kẻ muốn bán rẻ các bí mật nhà nước”, ông Rogozin viết trên Twitter. Vụ án này liên quan đến việc cung cấp thông tin về hệ thống điều khiển tên lửa chiến lược phóng từ tàu ngầm tối tân nhất của Nga Bulava. FSB không tiết lộ thông tin công nghệ tuyệt mật bị bán cho nước nào. Tuy nhiên, một nguồn tin giấu tên trong các cơ quan công lực lại tiết lộ, đó là “một nước phương Tây lớn”, nhưng không nói rõ đó là nước nào vì “sự việc có thể có sự tiếp diễn”. Nghiên cứu viên cao cấp của Trung tâm An ninh quốc tế thuộc Viện Kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế (IMEMO) Vladimir Yevseyev thì cho biết, quốc gia đó chính là Mỹ. “Nếu như nói về các nước phương Tây, thì Anh không có tên lửa đường đạn của riêng mình, họ sử dụng tên lửa Mỹ Trident trên các tàu ngầm của họ. Pháp có các tên lửa, song sẽ rất khó hiểu Pháp có thể sử dụng các thông tin ra sao để đối phó (tên lửa Nga). Israel đang chế tạo các hệ thống như thế, song chúng không dùng để đánh chặn các đầu đạn dạng như Bulava. Bởi vậy nếu như nói phương Tây, thì đó chí cỏ thế là Mỹ”, ông Yevseyev nói. Theo ông Yevseyev, Mỹ không cần thông tin về Bulava để phát triển các tên lửa của họ: “Họ không đang phát triển các tên lửa mới, họ vẫn đang sử dụng những sản phẩm mà họ đã có. Đó là các tên lửa hải quân Trident II lẫn các tên lửa trên mặt đất”. Tuy nhiên, thông tin về Bulava có thể hữu dụng để đánh giá khả năng của Nga vượt qua hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ ở châu Âu. “Có các loại đầu đạn khác nhau, chúng có thể bay đơn giản theo quỹ đạo đường đạn, song cũng có thể thực hiện những động tác cơ động nhất định, động tác cơ động có thể được thực hiện cả trong vũ trụ bằng cách dừng các động cơ nào đó, cũng như khi đi vào khí quyển. Không hiểu người ta nói đến cái gì, về giai đoạn bay tích cực của tên lửa hay là nói về chính đầu đạn. Nếu nói về Bulava thì có khả năng đánh giá khả năng đánh chặn bằng các hệ thống Aegis. Đó là hệ thống điều khiển tên lửa của các tàu chiến trang bị tên lửa đánh chặn SM-3. Bởi vì, không thể loại trừ việc các tàu trang bị hệ thống này tiến vào Biển Bắc”, ông Yevseyev nêu ý kiến Sơ đồ đánh chặn tên lửa Bulava bằng các hệ thống phòng thủ tên lửa Mỹ. Ảnh: Nakanune Tây Ban Nha đã cung cấp địa điểm trú đóng cho các tàu trang bị hệ thống Aegis và chúng đang hoạt động thường xuyên ở Địa Trung Hải. “Nhưng chúng có thể tiến vào Biển Bắc để đánh chặn các tên lửa đường đạn phóng từ tàu ngầm, chủ đề này thường xuyên được thảo luận và việc này khiến Nga cực kỳ bất bình”, ông Yevseyev bình luận. Theo lời ông, nhờ lấy được thông tin về Bulava, Mỹ có thể điều chỉnh nếu như không phải là các kế hoạch triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa ở châu Âu thì là các kế hoạch hiện đại hóa vũ khí. “Chuyện này đã có thể liên quan đến việc hiện đại hóa các tên lửa đánh chặn, khi người ta triển khai các tên lửa có tốc độ cao hơn nữa. Điều đó có thể được sử dụng không phải ở các tên lửa hiện có mà ở các tên lửa đang được phát triển”, nhà phân tích này nói. Theo ông, scandal gián điệp này không kết liễu dự án phát triển tên lửa tiên tiến của Nga, song có thể làm giảm hiệu quả sử dụng tên lửa này, cũng như “gợi ra những ý nghĩ rất nghiêm trọng về vấn đề cùng hợp tác trong lĩnh vực phòng thủ tên lửa”. Chủ tịch Hội đồng Xã hội thuộc Bộ Quốc phòng Nga, Igor Korotchenko cũng đồng tình với ý kiến của ông Yevseyev. “Rõ ràng ở đây là nói đến Mỹ mà cụ thể là CIA, vốn là cơ quan tình báo chính, tiến hành hoạt động tình báo ở Liên bang Nga, thu thập thông tin về các hệ thống tên lửa chiến lược thế hệ mới. Bulava là một trong những ưu tiên trong hoạt động của các cơ quan tình báo Mỹ. Tất cả chuyện này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến việc sử dụng chiến đấu các tên lửa này trong tương lai. Trong khi đó, khả năng tấn công theo nhiều phương án vào các mục tiêu tiềm tàng cho phép triệt tiêu các rủi ro có thể, liên quan đên đến việc rò rỉ thông tin vào tay Mỹ”, ông Korotchenko nói. “Ví dụ, chúng ta có thể bắn về hướng khác, không phải sang hướng Tây mà sang hướng Đông”, ông Vladimir Yevseyev nói thêm. Nguyên lý hoạt động của tên lửa Bulava. Ảnh: Nakanune Theo các chuyên gia, việc bán thông tin về Bulava không thể liên quan đến việc tiến hành các vụ thử nghiệm và dĩ nhiên không thể ảnh hưởng đến thành công hay thất bại của các vụ phóng thử. “Chỉ còn cách hy vọng là tiềm năng của tên lửa sẽ cho phép giảm thiểu tối đa tổn hại tiềm tàng, và tổn hại sẽ không quá nghiêm trọng.. NPO Avtomatika đang phát triển các hệ thống điều khiển, đó thực tế là “các bộ não” của tên lửa.Tình huống này thật khó chịu bởi vì đó là các thuật toán dẫn đường, các thuật toán tách các đầu đạn”, ông Korotchenko nói. Tuy nhiên, ông cho rằng, vụ này sẽ không ảnh hưởng đến quá trình đàm phán về phòng thủ tên lửa. “Các cơ quan tình báo làm việc theo hướng thu thập các bí mật, điều đó sẽ không ảnh hưởng đến tiến trình quan hệ quốc tế ”, ông Korotchenko dự báo. Hiện Nga cũng đang phát triển tên lửa hạt nhân nhiên liệu lỏng phóng từ tàu ngầm Liner mà một số chuyên gia coi là phương án thay thế cho tên lửa đầy lận đận Bulava. Tuy nhiên, ông Vladimir Yevseyev không cho rằng, sau vụ gián điệp liên quan đến Bulava, Nga lại bất ngờ chuyển sang ưu ái tên lửa Liner. “Tên lửa Liner trù tính việc sử dụng các tàu ngầm lớp Projekt 667BDRM, còn dành cho tên lửa Bulava là lớp tài ngầm Projekt 955 Borey. Đó là các tàu ngầm và các hệ thống khác nhau. Liner là nỗ lực tăng hạn sử dụng và mở rộng khả năng của tên lửa Sineva. Nó không phải là phương án thay thế cho Bulava”, ông Yevseyev nhận định. Về mức án tù dành cho bị cáo, các chuyên gia nêu ra hai nguyên nhân: “Chúng tôi không biết khối lượng thông tin bị chuyển giao. Mức án tối đa là 20 năm. Có thể mức án đó là do hoặc là mức độ tổn thất không lớn (các tin tức cho dù có thể quan trọng nhưng lại không gây tổn hại nghiêm trọng chẳng hạn), hoặc là do anh ta ở giai đoạn nhất định đã chấp nhận hợp tác với bên điều tra”, ông Korotchenko nói.