>> Irkutsk sắp ra lô Yak-130 mới

Trong lô máy bay Yak-130 xuất khẩu sắp tới, 16 chiếc sẽ chuyển giao cho Không quân Yak-130, 6 chiếc còn lại sẽ biên chế cho Không quân Nga thay vì bán cho Libya. Tại diễn đàn kinh tế Baikal ở Irkutsk, chủ tịch tập đoàn sản xuất máy bay Irkut, ông Alexei Fedorov nói với các phóng viên rằng hiện nay có khoảng 30 chiếc máy bay Yak-130 đang được hoàn thiện các khâu cuối cùng và chờ xuất xưởng tại nhà máy Irkutsk. Trong số đó, 16 chiếc bán cho không quân Algeria theo một bản hợp đồng kí trong năm 2006. Một hợp đồng khác là với Libya, khi Irkut hợp tác với công ty Rosoboronexport dự định cung cấp 6 chiếc Yak-130 huấn luyện chiến đấu mới. Theo đó, Nga sẽ cung cấp 2 chiếc trong năm 2011 và 4 chiếc năm 2012. Nhưng hợp đồng này đã bị đình chỉ do chiến sự xảy ra ở quốc gia Bắc Phi này. Máy bay huấn luyện/chiến đấu Yak - 130. Tuy nhiên, khách hàng chính của Irkut vẫn là Không quân Nga. Các hợp đồng với Bộ Quốc phòng dự kiến sẽ hoàn tất vào cuối năm 2011, và các lô máy bay sẽ được giao vào đầu năm 2012. Chủ tịch Fedorov cho biết Bộ quốc phòng Nga vẫn chưa đồng ý với mức giá Yak-130 mà tập đoàn đưa ra. Nhưng người ta cho rằng vấn đề này sẽ được giải quyết trong tương lai gần, và nếu thế Irkut sẽ cung cấp 65 chiếc Yak-130 cho không quân Nga. Hiện tại vẫn còn nhiều đối thủ cạnh tranh với Irkut, trong đó có nhà máy Nizhny Novgorov. Nhưng lợi thế của Irkut là có nền tảng sản xuất hiện đại, và hiện tại đã có khoảng 20 thân máy bay đã được lắp ráp. 65 chiếc Yak-130 dự kiến sẽ hoàn thành chuyển giao vào năm 2015, đáp ứng yêu cầu chương trình cung cấp vật tư vũ khí và máy bay tấn công cho không quân Nga, dần dần thay thế Su-25. Yak-130 được phát triển do yêu cầu của không lực Nga và được thiết kế để huấn luyện chiến thuật cho phi công. Hiện nay, Yak-130 là máy bay huấn luyện duy nhất trên thế giới có các đặc tính khí động học không thua kém các máy bay chiến đấu hiện đại. Máy bay được trang bị hiện đại, khả năng cơ động được đánh giá cao với vận tốc có thể đạt 1.060 km/h. Trong phiên bản chiến đấu của UBS Yak-130 có thể mang tổng số vũ khí với trọng lượng lên tới 3 tấn.

>> Lý giải sự thất bại của phòng không Libya

Chiến tranh Libya đang dần đi đến hồi kết, ông Gaddafi bị bắt hoặc đầu hàng chỉ là vấn đề thời gian, tuy nhiên có một điều băn khoăn mà bấy lâu nay nhiều nhà phân tích vẫn chưa tìm thấy đáp án rõ ràng nhất: Tại sao lực lượng phòng không được đánh giá hàng đầu khu vực của Libya hầu như không hoạt động? Hàng chục ngàn tên lửa phòng không của Libya đã đi đâu? Chiến thuật SEAD (Suppression of Enemy Air Defenses) chế áp hệ thống phòng không đối phương của NATO quá tốt, hay ông Gaddafi đã tự thua ngay loạt đạn đầu tiên? Đôi nét về phòng không Libya Theo báo cáo của Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Quốc Tế IISS, lực lượng phòng không Libya có hàng chục ngàn tên lửa vác vai SA-7, 60 hệ thống tên lửa phòng không SA-9. Lực lượng phòng không đặc biệt được trang bị rất nhiều các loại tên lửa đối không SA-2, SA-3, SA-8 đặc biệt là SA-5 Gammon. Trong tay của ông Gaddafi có nhiều vũ khí có thể làm nên điều bất ngờ lớn, tên lửa S/A-5 là một ví dụ. Lực lượng radar cảnh giới của Libya có 17 hệ thống radar được bố trí trong 4 khu vực chiến lược được đặt dọc theo bờ biển phía Tây. Radar cảnh giới P-12 Nato định danh là Spoon Rest, là loại radar cảnh giới 2D, tầm phát hiện mục tiêu 200km, độ cao 25km. Một số loại khác, Radar P-18 tầm phát hiện mục tiêu 250km, độ cao 35km, Radar cảnh giới P-14 NATO định danh Tall King, tầm phát hiện mục tiêu lến đến 600km, độ cao 40km. Radar cảnh báo sớm bán di động P-35/37 NATO định dang Bar Lock, tầm phát hiện mục tiêu 350km, độ cao 25km... Nếu nhìn vào số trang bị này, tuy rất khó để giành chiến thắng trước sức mạnh của NATO, nhưng hoàn toàn có thể làm một điều gì đó. Song số tên lửa phòng không lớn của Libya đã không một lần khai hỏa, NATO bay lượn trên bầu trời Libya như đi vào chốn không người. Đòn đánh phủ đầu Ngay trong ngày đầu tiên của chiến dịch Bình minh Odyssey, NATO đã phóng đi hơn 110 tên lửa hành trình Tomahawk. Như vậy có thể thấy rằng, NATO đã tung lực lượng đặc biệt tiến hành xác định các mục tiêu của ông Gaddafi từ trước. Rất có thể, NATO đã đi trước một bước trong chiến tranh tình báo. Việc không chuẩn bị trước khiến ông Gaddafi thua ngay sau đòn đánh phủ đầu của NATO. Ảnh: Getty Images Tomahawk là loại tên lửa hành trình được dẫn đường kết hợp quán tính và GPS, tên lửa có khả năng bay kiểu men theo địa hình TERCOM. Tham số về mục tiêu được nạp vào tên lửa trước khi phóng, trong suốt quá trình bay hệ thống GPS sẽ hiệu chỉnh các tham số về mục tiêu. Tên lửa có khả năng tấn công chính xác rất cao, cùng với đó, lực lượng mặt đất của ông Gaddafi gần như không có khả năng gây nhiễu tín hiệu GPS. Xác suất trúng mục tiêu cũng vì thế mà tăng lên rất nhiều lần. Sau loạt 110 tên lửa hành trình Tomahawk làm tê liệt phần lớn sự kháng cự của lực lượng phòng không Libya, NATO tiếp tục tung các máy bay có trang bị tên lửa hành trình Stom Shadow tiếp tục săn lùng các mục tiêu còn lại của lực lương phòng không Libya. Đây là loại tên lửa hành trình được phóng từ máy bay chiến đấu, sử dụng để tấn công các mục tiêu như kho tàng, bến bải, căn cứ quân sự, trung tâm chỉ huy... Stom Shadow có nguyên tắc hoạt động tương tự như Tomahawk, tên lửa cũng được dẫn đường kết hợp quán tính và GPS, khả năng bay men theo địa hình TERCOM. Tọa độ về mục tiêu được nạp vào tên lửa trước khi phóng, ở giai đoạn cuối của hành trình, tên lửa bay lên cao và kích hoạt máy ảnh hồng ngoại để nhắm mục tiêu. Tên lửa chống bức xạ AGM-88 Harm, đây là loại tên lửa chống bức xạ tốc độ cao, được thiết kế để phá hủy các trạm radar của đối phương. Những tên lửa chống bức xạ thế hệ cũ như AGM-45 Shrike và AGM-78 có một nhược điểm là nếu đối phương ngắt trạm phát sóng radar tên lửa sẽ bị mất phương hướng. AGM-88 Harm được bổ sung thêm hệ dẫn đường GPS, một khi mất tín hiệu phát xạ tên lửa vẫn có thể tiếp tục bay đến tọa độ mục tiêu đã được xác định trước bằng GPS. Tại chiến trường Libya chưa có báo cáo về việc sử dụng tên lửa chống bức xạ AGM-88 Harm. Như vậy có thể nhận định lực lượng radar cảnh giới của Libya gần như không hoạt động. Những lý giải Sự im lặng của lực lượng phòng không Libya cho thấy, họ không hề được chuẩn bị cho việc chống SEAD. Khi lực lượng nổi dậy tiến vào Tripoli, họ phát hiện ra hàng ngàn tên lửa phòng không đang được bảo quản trong kho và chưa hề được nạp nhiên liệu. Điều đó dẫn đến một nhận định rằng, lực lương phòng không của ông Gaddafi chưa bao giờ được ra lệnh phải chuẩn bị chiến đấu với máy bay NATO. Phải chăng, ông Gaddafi đã phạm sai lầm khi “cả tin” vào các chính sách ngoại giao của phương Tây và NATO, cho rằng các quốc gia này sẽ không can thiệp vì đang sa lầy trên nhiều chiến trường khác, để đến nỗi không kịp trở tay? Ông đã quên mất một quy luật cơ bản rằng, sức mạnh quân đội mới chính là chìa khóa cho hòa bình và ổn định? Đất nước Libya tuy rộng lớn, nhưng phần lớn diện tích là sa mạc, dân cư chỉ sống tập trung tại các khu vực ven biển Địa Trung Hải. Sơ đồ bố trí phòng không của Libya củng chỉ tập trung ở khu vực này. Do đó việc xác định mục tiêu cho các tên lửa của NATO cũng trở nên dễ dàng hơn. Một số ý kiến khác cho rằng, ông Gaddafi không dám đương đầu với sức mạnh của không quân NATO. Họ nghĩ rằng, chạy trốn sẽ đảm bảo được an toàn hơn là đương đầu với NATO. Một số khác lại cảm thấy tiếc cho lực lượng phòng không được đánh giá là khá hùng hậu của ông Gaddafi. Nếu họ giám mở máy phát sóng radar, quyết một trận sinh tử với không quân NATO, mọi chuyện có thể đã diễn biến theo chiều hướng khác. Cũng có một số nhận định cho rằng, có nội gián trong hàng ngũ lãnh đạo quân sự cấp cao, đã tham mưu cho ông Gaddafi kế sách "im lặng là vàng". Một khi không nhận được chỉ thị từ cấp trên về việc phải hành động, cho dù có hàng ngàn tên lửa phòng không hiện đại trong tay cũng trở nên vô dụng. Ngoài sức mạnh áp đảo về vũ khí, NATO còn áp đảo luôn trong chiến tranh tình báo, chiến tranh thông tin, ông Gaddafi gần như thua toàn diện. Suy ngẫm từ sự thất bại của ông Gaddafi, thấy rằng câu tục ngữ Latinh cổ xưa “Muốn có hòa bình, hãy chuẩn bị cho chiến tranh" vẫn mang tính thời sự.

>> Scud - Quân bài cuối cùng của ông Gaddafi ???

Quân đội chính phủ Libya đã bắn thêm 3 quả tên lửa hành trình đối đất Scud từ một căn cứ bí mật gần khu vực Sirte. Tên lửa Scud Trong khi lực lượng nỗi dậy đang vây hãm Tripoli, quân đội chính phủ Libya đã bắn 3 quả tên lửa hành trình đối đất Scud từ một căn cứ bí mật gần khu vực Sirte. Đây cũng chính là thành lũy thứ hai của quân đội chính phủ sau Thủ đô Tripoli và đây cũng chính là khu vực quê hương của Tổng thống Gaddafi. Nếu Tripoli thất thủ, Sirte có thể sẽ là trung tâm của chính phủ Libya, nhiều khả năng toàn bộ các vũ khí mang tầm chiến lược mà quân đội chính phủ đang sở hữu đã được triển khai tại các căn cứ bí mật xung quanh Sirte. Ông Gaddafi có thể sử dụng tên lửa Scud như là quân bài chiến lược cuối cùng, trong ảnh một xe phóng của tên lửa Scud bị lực lượng nỗi dậy chiếm được. (ảnh: Reuters) Trang tin Defence News dẫn lời phát ngôn viên của NATO Oana Lungescu cho biết, dù Tripoli đang bị vây hãm nhưng quân đội chính phủ vẫn bắn thêm 3 tên lửa Scud vào Mistara, bà Oana nói “Chúng tôi đã xác nhận việc quân đội chính phủ bắn 3 tên lửa Scud về Mistara, tên lửa đã rơi xuống khu vực ven biển hoặc bờ biển của Mistara, hiện tại chúng tôi có thông tin về thiệt hại cho thường dân tại đây” Đây là lần thứ 2 quân đội chính phủ bắn tên lửa Scud kể từ khi NATO thực hiện chiến dịch không kích theo nghị quyết số 1973 của Hội Đồng Bảo An Liên Hợp Quốc. Bà Oana cho biết thêm. “Việc sử dụng tên lửa Scud là một mối đe dọa lớn cho thường dân, đó là một vũ khí mang tính khủng bố, việc sử dụng nó là một hành động hoàn toàn vô trách nhiệm” Theo các nguồn tin tình báo của NATO, Libya đang sở hữu khoảng 240 tên lửa Scud, các tên lửa Scud có nhược điểm lớn là độ chính xác rất kém. Đây không phải là vũ khí thích hợp để tấn công một mục tiêu cụ thể nào. Tuy hiên, trong trường hợp bị dồn đến đường cùng, ông Gaddafi sẽ sử dụng các tên lửa này để tấn công các thành phố mà lực lượng nỗi dậy đang chiếm đóng, đó sẽ là một thảm họa đối với người dân Libya. Việc lần thứ 2 tên lửa Scud được bắn đi từ Sirte có thể thấy rằng, ông Gaddafi đã chuẩn bị cho việc biến Sirte thành “thánh địa tử thủ cuối cùng”. Bên cạnh đó, theo các nguồn tin NATO, quân đội chính phủ sở hữu rất nhiều vũ khí hóa học và sinh học. Không có gì để đảm bảo rằng, ông Gaddafi không sử dụng nó để cứu vãn tình hình chiến sự tại đây. Một khi bị dồn đến đường cùng, không ai có thể đoán được những gì mà ông Gaddafi sẽ làm. Trong nhiều tháng qua, săn lùng và tiêu diệt các bệ phóng tên lửa Scud của quân đội chính phủ là một trong những nhiệm vụ hàng đầu của Liên quân. Tuy nhiên, có thể quân đội chính phủ đã rút ra được bài học từ chiến tranh Iraq, nên đạt được nhiều thành công trong việc giấu các vũ khí chiến lược khỏi tầm ngắm của NATO. Một khi tình hình chiến sự đã ngã ngũ, đó là thời gian thích hợp nhất để sử dụng các vũ khí chiến lược tạo ra sự thay đổi lớn trên chiến trường. Một số nhà phân tích cho rằng, việc 2 lần bắn tên lửa Scud ra bờ biển là một động thái mang tính cảnh báo với lực lượng nỗi dậy. Sirte, thành lũy cuối cùng của ông Gaddafi và những người trung thành. Sirte trung tâm của bất ổn tương lai? Việc Tripoli thất thủ, chưa phải là dấu chấm hết cho cuộc xung đột tại Libya, Sirte vẫn còn đó. Nếu chính quyền mới do Hội đồng chuyển tiếp quốc gia lập ra, Sirte vẫn là khu vực ngoài vòng pháp luật đối với chính phủ mới. Sirte là quê hương của Tổng thống Gaddafi, nơi có bộ tộc của tổng thống, là khu vực của những người đặc biệt trung thành với ông Gaddafi. Tất nhiên, Hội đồng chuyển tiếp quốc gia NTC là kẻ thù không đội trời chung với họ. Sirte sẽ là trung tâm các khởi phát các thù hằn dân tộc và tôn giáo, lợi ích, nhóm những người bị mất quyền lợi từ việc ông Gaddafi bị lật đổ chắc chắn sẽ không ngồi yên nhìn “miếng bánh” của mình rời vào tay người khác.

>> Bài học từ ‘Black Hawk Down’

Nạn đói lại tái diễn ở đất nước khốn khổ Somalia. Liệu những gì từng diễn ra năm 1993 có quay lại với nước Mỹ. Hình ảnh binh sĩ Mỹ bị kéo lê trên đường phố Somalia là nỗi ám ảnh kinh hoàng với công chúng Mỹ Bài viết dưới đây cũng lý giải việc phương Tây lo sợ Libya trở thành một Somalia thứ 2. Kể từ khi nạn đói càn quét qua các vùng đất bị chiến tranh tàn phá hồi tháng 7, đã có hàng chục nghìn người chết đói, càng ngày càng có nhiều người di cư với mong muốn tìm được một nơi cư ngụ tốt hơn, có thêm khả năng sống sót. Ngày 8/8, chính phủ Mỹ đã tuyên bố viện trợ thêm 105 triệu USD, nâng tổng số tiền ủng hộ của Mỹ cho cuộc khủng khoảng lương thực lên đến hơn 500 triệu USD. Hành động này khiến người ta liên tưởng đến “Black Hawk Down”, gợi lại một dấu ấn khủng khiếp trong công chúng Mỹ. Bên cạnh những nỗ lực giải quyết nạn đói ở Somalia, cộng đồng thế giới chắc chắn không thể quên được những bài học xảy ra trong quá khứ tại quốc gia này, đặc biệt là nước Mỹ. 20 năm trước, chế độ Mohamed Siah Barre sụp đổ, Somalia rơi vào vòng xoáy chiến tranh tranh giành quyền lực giữa các phe phái, nông nghiệp bị tàn phá, nạn đói hoành hành nghiêm trọng. Trong bối cảnh đó, quân đội Mỹ được điều đến nhằm bảo vệ việc phân phát hàng cứu trợ và nỗ lực giảm bớt nạn đói. Nhưng chắc chắn không ai đoán được kết cục kinh hoàng: Máy bay trực thăng Black Hawk bị súng phóng lựu bắn rơi trên bầu trời Mogadisu, 103 binh lính chết và bị thương, một người bị bắt sống, thi thể 1 lính thủy đánh bộ bị kéo lê trên đường phố. Somalia – mảnh đất “quỷ ám” Tình hình ở Somalia đã trở nên xấu đi kể từ giữa những năm 1980, nhưng vấn đề thực sự bắt đầu vào tháng 1/1991, khi liên minh các bộ tộc đã lật đổ Tổng thống Mohammed Siad Barre. Khi chính phủ sụp đổ, một cuộc chiến đã nổ ra giữa các phe phái mà dẫn đầu là Mohamed Farrah Aidid lãnh đạo Đại Hội Somali Thống Nhất, Ali Mahdi Mohamed - tổng thống tạm quyền, ông Barre – tổng thống đã bị phế bỏ. Giao tranh nổ ra khiến dân chúng phải tháo chạy khỏi “tam giác chết chóc” ở Kismayo, Bardera, và Baidoa. Trồng trọt, chăn nuôi đình trệ. Hơn nửa triệu người dân Somalia phải tị nạn ở nước láng giềng Kenya, khoảng 500.000 người khác phải rời nhà cửa. Chỉ trong các trại tị nạn ở ngoại ô, người dân mới có hy vọng sống sót. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc phải can dự mạnh mẽ, gửi đến 50 quan sát viên và 500 binh sĩ Pakistan trong lực lượng gìn giữ hòa bình. Ngoài ra Mỹ được cho phép không vận hàng hóa khẩn cấp từ Mombasa, Kenya vào Somalia. Giữa năm 1992, Mỹ cũng gửi lực lượng gìn giữ hòa bình tới đất nước đang khủng hoảng này. Đó cũng là lúc Chiến dịch phục hồi Hy vọng bắt đầu. Dưới sự dẫn dắt của Đại sứ Robert Oakley và Trung tướng Robert Johnston, dấu hiệu chấm dứt khủng hoảng đã le lói. Người Mỹ đã thuyết phục các lãnh chúa mở các tuyến đường vận chuyển hàng nhân đạo. Các chính quyền cấp địa phương được thiết lập nhằm ổn định tình hình. Lực lượng gìn giữ hòa bình của Mỹ cũng đã cam kết sẽ không dùng đến vũ lực ngoại trừ trường hợp tự vệ. Hội nghị hòa giải quốc gia cũng đã được triệu tập tại Addis Ababa, Ethiopia. Thế nhưng xung đột đã xảy ra ngay trong khi đang đẩy mạnh nỗ lực giải quyết nạn đói. Châm ngòi cho xung đột là việc 43 binh lính thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc bị phe ông Aidid sát hại. Kết thúc cho mâu thuẫn này là sự kiện “Black Hawk Down” với 18 lính thuỷ đánh bộ và hàng trăm người Somalia thiệt mạng. 18 tháng sau đó, lực lượng của Liên Hợp Quốc rút khỏi mảnh đất “quỷ ám” này, Somalia lại chìm vào cơn ác mộng tưởng chừng không bao giờ dứt. "Vừa đánh vừa đàm" và bài học cay đắng Không thể phủ nhận những thành công mà Chiến dịch phục hồi Hy vọng đã đem lại. Cho dù những tổn thất của quân đội Mỹ là không nhỏ nhưng trước đó Mỹ đã đóng góp đáng kể vào nỗ lực giảm nạn đói ở Somalia. Chìa khóa của chiến lược chính là nhờ hai biện pháp: triển khai quân sự và thuyết phục các lãnh chúa địa phương. Với sự hiện diện của quân đội Mỹ, chính quyền ông Aidid ít nhiều phải kiêng dè. Nhiều cuộc gặp gỡ giữa ông Aidid và Đại sứ Oakley đã diễn ra tạo điều kiện cho đoàn chuyên chở thực phẩm đến được các khu vực chịu nạn đói nặng nề. Quân đội Mỹ cũng đã thành lập các Trung tâm Hoạt động Quân dân, tạo điều kiện cho các tổ chức viện trợ nhân đạo phát huy tác dụng. Aidid và Ali Mahdi quan tâm đến lợi ích phe cánh và cũng đã giành được quyền lực. Nhưng ở Somalia bây giờ, phe al-Shabab được coi như một một Al-Qaeda ở vùng vịnh Eden lại chống phương Tây một cách cực đoan. Tuy nhiên việc áp dụng 2 hướng tiến công: quân sự - đối thoại là có thể nghĩ đến. Việc al – Shabab rút quân khỏi thủ đô Mogadishu hôm 6/8 là một cơ hội cho Liên đoàn châu Phi và chính phủ Somalia cơ hội khôi phục trật tự, kiểm soát các sân bay, bến cảng, các con đường viện trợ nhân đạo. Những hoạt động đó đều cần nhận được sự hỗ trợ. Đạo luật chống khủng bố mang tên Ái quốc (Patriot) của Mỹ đã thiết lập hình phạt cho hành vi hỗ trợ phiến quân al-Shabab. Nhưng những tuyên bố gần đây của Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, bà Susan Rice và các quan chức chính phủ cho thấy Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ không trừng phạt các lực lượng cứu trợ nếu họ phải làm việc với những nhóm khủng bố này miễn là họ cam kết chống lại việc al-Shabab tịch thu hàng viện trợ và thu thuế vận chuyển. Ngoài ra cung cấp tài chính cho Chương trình Lương thực thế giới, Liên hợp quốc, các tổ chức không trực thuộc chính phủ Mỹ, tổ chức Cứu trợ Hồi giáo cũng là một cách thiết thực để giảm bớt nạn đói ở Somalia. Bên cạnh đó, một giải pháp quan trọng khác là tiếp cận với tổ chức al-Shabab, kể cả trực tiếp hay gián tiếp thông qua Tổ chức Hội nghị Hồi giáo – một hiệp hội của quốc tế của các quốc gia Hồi giáo. Hoạt động này nhằm tìm kiếm sự an toàn cho các nhân viên cứu trợ nhân đạo, ngăn chặn hay ít nhất cũng giảm thiểu việc chiếm giữ thực phẩm của phiến quân. Chiến dịch phục hồi Hy vọng không phải là liều thuốc trị bách bệnh, nhưng nó đã chứng minh khả năng các lực lượng bên ngoài có thể giúp đỡ Somalia cải thiện tình hình khủng hoảng. Tuy nhiên bài học rút ra từ “Black Hawk Down” là: mọi can thiệp vào những nơi hỗn loạn, bất kể là mục đích tốt hay xấu, đều mang tính rủi ro hơn là có lợi. Hôm nay, khi phải đối mặt với nạn đói ở vùng Sừng châu Phi, bài học ấy lại càng hữu ích, sự giúp đỡ nào cũng cần cân nhắc cẩn trọng. Can thiệp quân sự không phải là một giải pháp, nạn đói là một vấn đề chính trị và cần những biện pháp khéo léo, bền vững dựa trên phục hồi và phát triển kinh tế. Điều này chỉ có thể thực hiện bởi người Somalia, tương lai người dân Somalia nằm trong bàn tay của chính họ. Cộng đồng quốc tế chỉ có thể trợ giúp bằng cách tách cuộc chiến chống khủng bố ra khỏi nội chiến ở Somalia, tạo điều kiện hòa giải dân tộc đồng thời thuyết phục các quốc gia láng giềng Ethiopia, Eritrea không can thiệp vào cuộc xung đột, định hướng cho Liên minh châu Phi và chính phủ Somalia không để vấn đề trở nên ngày càng trầm trọng.

>> Nga tuyên bố không 'chứa chấp' ông Gaddafi

Bộ trưởng Ngoại giao Nga, Sergey Lavrov tuyên bố nước này không sẵn sàng chấp nhận thủ lĩnh Libya tị nạn. Khả năng giải pháp cho cuộc chiến ở Libya xem ra còn xa vời. Cộng tác viên chủ chốt của Viện kinh tế quốc tế và quan hệ đối ngoại IMEMO Georgy Mirsky nói với báo Izvestia: “Khó có khả năng đại tá Gaddafimột lúc nào đó đề nghị Nga hay một nước lớn nào đó cho phép tị nạn”. Theo ông, thường người ta chọn những nước nhỏ hơn để làm việc đó. Hãy nhớ lại trường hợp của Quốc Vương Iran cuối cùng. Ông này đã không được Hoa Kỳ chập nhận sau cách mạng năm 1979 nên buộc phải “lang bạt” khắp thế giới. Do đó, nếu Gaddafi sẽ tìm nơi sống những ngày cuối đời, chắc là ông ta sẽ tìm một nước châu Phi nào đó. Hơn nữa, Libya đã từng giúp đỡ đáng kể cho nhiều nước trên lục địa này. Dù ông Gaddafi không có ý định tị nạn và nhiều lần tuyên bố sẽ "tử thủ tới cùng", hành động khước từ của chính quyền Nga được ông Georgy Mirsky nhận định là "cố gắng giải quyết mọi chuyện trước khi nó xảy ra". Tổng thống Gaddafi liệu có chọn giải pháp từ chức đi tị nạn không trước sức ép ngày càng lớn của Phương Tây. Ông Sergey Lavrov cũng lưu ý là Nga không công nhận Hội đồng dân tộc chuyển tiếp Libya do những người chống lại chế độ cầm quyền lập nên. Đề nghị này đã được đưa ra tại hội nghị Nhóm tiếp xúc về Libya ở Istanbul Thổ Nhĩ Kỳ. Theo người đứng đầu Bộ Ngoại giao, Nga sẵn sàng công nhận Hội đồng như là một bên đàm phán. Chuyên gia của Trung tâm nghiên cứu Cận Đông hiện đại ở Saint Petersburg Gumer Isaev nói: “Hội đồng dân tộc chuyển tiếp là tổ chức bù nhìn, nó không thể tồn tại nếu không có sự hỗ trợ từ bên ngoài, và nếu công nhận nó là đại diện của toàn bộ Libya thì là không hợp pháp”. Ông Georgy Mirsky cho rằng: “Phương Tây công nhận Benghazi. Nga thì đang gắng đứng trên cuộc tranh cãi, vì vậy nên nói về hai phía đàm phán. Tuy nhiên, khó có ai ở Libya lại đánh giá cao điều này. Gaddafi sẽ bảo là Moscow đã công nhận những kẻ chống ông ta, còn ở Benghazi thì mọi người lại nói chúng ta không ủng hộ họ hoàn toàn như phương Tây”. [BDV news]

>> Pháp thiếu phương tiện cho cuộc chiến Libya

Pháp không còn đủ phương tiện quân sự để phục vụ cho tham vọng chính trị do triển khai quân đội trên nhiều mặt trận trong điều kiện kinh tế khó khăn. Pháp triển khai quân đội trên nhiều mật trận từ Afghanistan, Côte d’Ivoire đến Libya trong khi kinh tế trong nước đang hết sức khó khăn. Trong bối cảnh đó, cuộc chiến tại Libya đang bị sa lầy và tiêu tốn nhiều tiền của quốc gia. Các báo Pháp hôm nay có nhiều bài viết phân tích vấn đề này, nhưng đáng chú ý nhất là bài chạy tít trên trang nhất của tờ Le Monde: "Pháp không còn đủ phương tiện quân sự để phục vụ cho tham vọng chính trị". Theo Le Monde, các tướng lĩnh quân đội Pháp cảnh báo đang gặp nhiều khó khăn. Tổng tham mưu trưởng hải quân Pháp, đô đốc Pierre-Francois Forissier, nhận định, quân đội đang hoạt động quá mức bình thường, và không còn đủ khả năng để vừa tác chiến vừa có thể phục hồi tiềm lực quân sự. Khi không quân Pháp tham chiến tại Libya, công tác đào tạo phi công mới phải dừng lại. Nếu trận chiến kéo dài đến cuối năm 2011, thì phải đến năm 2012, hàng không mẫu hạm Charles de Gaulle mới về được để có thể thay thiết bị. Như vậy, trên tổng thể, hậu phương thiếu phương tiện cho công tác huấn luyện. Khả năng sẳn sàng tác chiến rất thấp, dưới 50% đối với máy bay. Tinh thần thì sa sút. Từ những năm 1960, quân đội Pháp đối mặt với ba vấn đề : tái cấu trúc, tham gia chiến dịch ở nước ngoài và bị hạn chế tài chính. Thế nhưng, theo tham mưu trưởng quân đội Pháp, đô đốc Edouard Guillaud, chưa bao giờ ba vấn đề này nổi cộm như hiện tại, quân đội đang trong tình trạng yếu ớt và khó khăn. Nhất là những bó buộc tài chính có thể làm nguy hại khả năng tác chiến. Tàu sân bay Charles de Gaulle. Trong bối cảnh đó, cuộc chiến tại Libya ngốn nhiều tiền của : 1,2 triệu euro mỗi ngày, tức nước Pháp đã chi đến 100 triệu euro cho cuộc chiến này, chỉ sau 3 tháng. Với đà này, mức chi cho các chiến dịch ở nước ngoài đến cuối năm 2011 chắc chắn vượt 1 tỷ euro, trong khi ngân sách được thông qua dành cho năm nay chỉ ở mức 640 triệu. Từ những năm 1960, quân đội Pháp đối mặt với ba vấn đề : tái cấu trúc, tham gia chiến dịch ở nước ngoài và bị hạn chế tài chính. Thế nhưng, theo tham mưu trưởng quân đội Pháp, đô đốc Edouard Guillaud, chưa bao giờ ba vấn đề này nổi cộm như hiện tại, quân đội đang trong tình trạng yếu ớt và khó khăn. Nhất là những bó buộc tài chính có thể làm nguy hại khả năng tác chiến. Trong bối cảnh đó, cuộc chiến tại Libya ngốn nhiều tiền của : 1,2 triệu euro mỗi ngày, tức nước Pháp đã chi đến 100 triệu euro cho cuộc chiến này, chỉ sau 3 tháng. Với đà này, mức chi cho các chiến dịch ở nước ngoài đến cuối năm 2011 chắc chắn vượt 1 tỷ euro, trong khi ngân sách được thông qua dành cho năm nay chỉ ở mức 640 triệu. Từ những năm 1960, quân đội Pháp đối mặt với ba vấn đề : tái cấu trúc, tham gia chiến dịch ở nước ngoài và bị hạn chế tài chính. Thế nhưng, theo tham mưu trưởng quân đội Pháp, đô đốc Edouard Guillaud, chưa bao giờ ba vấn đề này nổi cộm như hiện tại, quân đội đang trong tình trạng yếu ớt và khó khăn. Nhất là những bó buộc tài chính có thể làm nguy hại khả năng tác chiến. Trong bối cảnh đó, cuộc chiến tại Libya ngốn nhiều tiền của : 1,2 triệu euro mỗi ngày, tức nước Pháp đã chi đến 100 triệu euro cho cuộc chiến này, chỉ sau 3 tháng. Với đà này, mức chi cho các chiến dịch ở nước ngoài đến cuối năm 2011 chắc chắn vượt 1 tỷ euro, trong khi ngân sách được thông qua dành cho năm nay chỉ ở mức 640 triệu. Cũng giống như các cường quốc Châu Âu khác, Pháp đang đối mặt với thách thức to lớn, đó là sở hữu một quân đội « đúng giá ». Cụ thể là : chuyên nghiệp và thu gọn, hiện đại và hiệu quả, được dân ủng hộ và sẵn sàng tác chiến khi giới lãnh đạo chính trị cần đến. Thế nhưng, ngân sách quốc phòng của các nước Châu Âu không ngừng bị cắt bớt để phục vụ cho mục tiêu xã hội và kinh tế. Liên quan đến vấn đề này, Le Monde phỏng vấn ông Bastien Irondelle, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế (CERI-Pháp). Ông này cũng nhấn mạnh khoảng cách giữa tham vọng chính trị và phương tiện hiện hữu của Pháp. Ông nhắc lại, năm 1996, tổng thống Jacques Chirac đã tiến hành cải tổ quân đội với mục tiêu rất rõ ràng : chuyên nghiệp hóa và hiện đại hóa. Nhiều chương trình đã được đưa ra như trực thăng Tigre, xe tăng Leclerc, máy bay chiến đấu Rafale, hàng không mẫu hạm. Thế nhưng, sau đó khó khăn về ngân sách đã xuất hiện. Theo sách trắng năm 2008, cần phải chọn mục tiêu khi tiến hành chiến dịch ở nước ngoài. Thế mà, tổng thống Sarkozy lại liên tiếp tham chiến ở Afghanistan, Côte d’Ivoire, rồi đến Libya. Ngân sách thì không đủ, người đóng thuế lo lắng về kết quả của các cuộc chiến, như cuộc chiến tại Libya chẳng hạn. Để tóm tắt thực trạng thiếu thốn của quân đội Pháp, ta có thể mượn câu nói của chuyên gia này: "Nước Pháp muốn đấu quyền Anh vượt hạng cân". [BDV news]

>> Thế giới lao vào cuộc đua tàu sân bay

Mặc dù xuất hiện tranh cãi ngày một lớn về chi phí và sự phù hợp của các tàu sân bay, nhưng hải quân các nước vẫn tiếp tục gia tăng đội tàu của mình với tốc độ chưa từng thấy kể từ Thế chiến II. Trình diễn sức mạnh Mỹ - nước có số tàu sân bay nhiều hơn mọi quốc gia khác cộng lại - thiết lập được sức mạnh hải quân như Anh, Pháp và Nga đang theo đuổi. Brazil, Ấn Độ và Trung Quốc thuộc nhóm các nền kinh tế mới nổi cũng không ngừng tăng tốc. "Toàn bộ ý tưởng nhằm trình diễn sức mạnh, quyền lực”, phó Đô đốc Philippe Coindreau, chỉ huy đội đặc nhiệm của hải quân Pháp dẫn đầu cuộc không kích vào Libya từ 22/3, cho biết. Tàu sân bay Charles de Gaulle của Pháp. Ảnh: AP "Một tàu sân bay hoàn toàn phù hợp với các kiểu xung đột này, và con tàu ấy đã chứng tỏ nó mỗi ngày”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn thực hiện tại tàu sân bay Pháp Charles de Gaulle, mang sứ mệnh tấn công vào các lực lượng của lãnh đạo Libya Moammar Gadhafi kể từ cuộc can thiệp của liên quân vào Libya bắt đầu ngày 22/3. Tàu sân bay hạt nhân trọng tải 42.000 tấn đã cùng tham gia chiến dịch với một tàu nhỏ hơn - tàu Giuseppe Garibaldi của Italy 14.000 tấn. Không có tàu sân bay nào của Mỹ tham gia cho dù lực lượng Mỹ có mặt trong cuộc chiến này ở giai đoạn đầu tiên. Hải quân Mỹ vẫn sở hữu 11 tàu sân bay hạt nhân, hầu hết là tàu lớp Nimitz có trọng tải lên tới 100.000 tấn. “Pháo đài nổi” trở thành xương sống sức mạnh biển của Mỹ sau Thế chiến II, trình diễn sức mạnh quân sự Mỹ trong các cuộc khủng hoảng khắp thế giới như Triều Tiên, Iraq, Kosovo và Afghanistan. Theo Lee Willett, phụ trách chương trình nghiên cứu hàng hải tại Viện nghiên cứu Royal United Services có trụ sở ở London, cho hay, cuộc chiến tại Libya đã minh chứng cho tính hữu ích của các tàu sân bay. Pháp và Italy, hai quốc gia thành viên NATO gần gũi nhất bờ biển Bắc Phi, đã chọn cách triển khai các tàu trong chiến dịch cho dù họ có các căn cứ không quân gần hơn, ông nhấn mạnh. "Trên khắp thế giới, những cường quốc hải quân hay lực lượng hải quân chưa lớn lắm đều tìm kiếm việc tạo lập sức mạnh không quân trên biển”, Willett nói. "Họ có thể không muốn là những cường quốc toàn cầu, nhưng chắc chắn mong muốn có sức mạnh trong khu vực”. Căn cứ không quân di động Rất khó xác định số lượng chính xác các tàu sân bay đang hoạt động trên khắp thế giới vì sự tồn tại của các tàu này được phân thành nhiều loại khác nhau như tàu chiến đổ bộ, tàu sân bay trực thăng hay tàu khu trục - nhưng tóm lại tàu sân bay được xem như là một căn cứ không quân di động có bãi đáp cho máy bay cất cánh, hạ cánh. Trong số này, 8 tàu tấn công đổ bộ lớp Wasp trọng tải 41.000 tấn của Mỹ. Tàu lớp Mistral của Pháp; HMS Ocean của Anh và Juan Carlos I của Tây Ban Nha đều được coi là các tàu sử dụng đa mục đích, có thể mang máy bay chiến đấu, trực thăng và hàng trăm lính thủy đánh bộ cho các chiến dịch đổ bộ. Thậm chí các tàu khu trục lớp Hyuga của Nhật cũng được coi là các tàu sân bay hiệu quả. Tàu này có thể mang nhiều trực thăng trên boong và có hầm chứa máy bay phía dưới. "Nói chung, tàu sân bay trở nên phổ biến vì đây là những nền tảng rất linh hoạt có thể được sử dụng cho nhiều nhiệm vụ, không chỉ trong chiến tranh”, Nate Hughes, giám đốc phân tích quân sự tại tổ chức cố vấn Stratfor, Mỹ cho biết. Hải quân Mỹ dự kiến sẽ giới thiệu Gerald R. Ford, tàu chỉ huy của nhóm ba 3 siêu tàu sân bay lớp mới, vào năm 2015. Mỗi chiếc có trị giá khoảng 9 tỉ USD. Các nước khác trong NATO đang bổ sung thêm cho hạm đội tàu sân bay của họ gồm Anh, hiện đang đóng hai chiếc, và Pháp đang cân nhắc mua tàu sân bay hạt nhân thứ hai. Tây Ban Nha và Italia vừa đưa ra hai tàu sân bay mới. Trung Quốc và Ấn Độ đều trong quá trình nâng cấp các tàu sân bay xây dựng thời Liên Xô. Ấn Độ cũng đang phát triển tàu sân bay nội địa đầu tiên. Nga sẽ hiện đại hóa tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov trong năm tới để gia tăng thời hạn hoạt động của tàu sau năm 2030 và lên kế hoạch tậu các tàu lớp Mistral của Pháp. Brazil đã hoàn tất quá trình nâng cấp tàu sân bay Foch gần đây mua từ Pháp, giờ đổi tên là Sao Paolo. Con tàu này giờ đây trở thành tàu đô đốc của Hải quân Brazil. “Hải quân các thành viên BRIC đặc biệt chú tâm tới tàu sân bay”, Willett nói. Một số chuyên gia quân sự vẫn tiếp tục tranh cãi về sự phù hợp của tàu sân bay. Theo các người phê bình, khái niệm căn cứ không quân trên biển giờ đây đã lỗi thời. Họ lập luận rằng, tiến bộ trong các vũ khí chống hạm khiến cho tàu sân bay trở nên quá tốn kém và rủi ro cao trong một cuộc chiến. Trong khi các tàu sân bay mang máy bay, tên lửa được xem là “pháo đài bất khả chiến bại”, thì thực tế là, kể từ Thế chiến II, phần lớn chúng được sử dụng trong các cuộc xung đột với những đối thủ yếu hơn nhiều. Chúng chưa từng chạm mặt những lực lượng hải quân hiện đại với tên lửa đạn đạo “sát thủ tàu sân bay”, siêu ngư lôi hay tên lửa siêu thanh. "Những công nghệ mới khiến cho các vũ khí hiện đại dễ dàng hơn trong tiếp cận mục tiêu tàu sân bay từ khoảng cách lớn hơn nhiều”, Benjamin Friedman, nhà nghiên cứu tại Viện CATO ở Washington nói. "Công nghệ ấy có khả năng tấn công nhanh hơn việc phòng thủ, nghĩa là trong hai thập niên tới, tàu sân bay có thể không tồn tại”. [Vietnamnet news]

>> Góc nhìn về vấn đề Libya từ châu Phi

Libya sẽ đi đâu về đâu? Lối thoát nào cho cuộc khủng hoảng chính trị quân sự tại đây? Đó là mối quan tâm lớn của cộng đồng quốc tế. Ngày 19/3/2011, Pháp, Anh, Mỹ mở màn cuộc không kích chống lại quân đội của Tổng thống Gaddafi theo Nghị quyết 1973 của Hội Đồng Bảo An Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, nhiều quốc gia trên thế giới tin rằng, hành động can thiệp quân sự với mục đích bảo vệ dân thường khỏi các cuộc tấn công của quân đội chính phủ, cải thiện tình hình nhân đạo tại đây, sẽ cho kết quả ngược lại. Động cơ nào của hành động quân sự? Một số nhà phân tích cho rằng, phương Tây có mục đích khác đằng sau việc thực thi vùng cấm bay để bảo vệ thường dân theo nghị quyết của Liên Hợp Quốc. Abdullatif Haj Hussein, một nhà phân tích chính trị người Sudan nói với Tân Hoa Xã rằng, thực hiện nghị quyết của Liên Hợp Quốc chỉ là cái cớ cho hành động can thiệp quân sự vào Libya. “Chúng ta đã nhận thấy bài học từ Iraq và Afghanistan, can thiệp quân sự vào các quốc gia này có liên quan mật thiết với lợi ích kinh tế và chính trị. Lượng dầu mỏ của Libya chiếm 2/3 nhu cầu của các quốc gia đang tiến hành can thiệp quân sự vào Libya, các quốc gia này đang tìm kiếm một giải pháp nhằm đảm bảo lợi ích về dầu mỏ của họ tại Libya”, Ông Hussien đã nói. Ông cũng lưu ý thêm rằng: “Tham vọng to lớn của các cường quốc đóng một vai trò quan trọng trong việc thay đổi đường đi của các cuộc biểu tình tại Libya và các quốc gia khác. Các nước lớn đang tìm cách vẽ một bản đồ mới tại Bắc Phi và Địa Trung Hải và Nghị quyết số 1973 là cơ hội lớn để thực hiện điều này”. Vùng cấm bay chỉ là cái cớ cho hành động can thiệp quân sự vào Libya. Abdul-Rahim al-Sunny một nhà phân tích trị người Sudan khác cho biết: “Mục tiêu đằng sau sự can thiệp quân sự tại Libya là chia nước này thành hai miền phía Đông và phía Tây và đưa đất nước này trở lại thời kỳ đã tồn tại dưới sự cai trị của vua Al –Sanousi” Ông Abdul-Rahim al-Sunny cho biết thêm: “Một khía cạnh nữa giải thích cho động cơ can thiệp quân sự vào Libya là để bán vũ khí, thúc đẩy chính phủ các nước trên tiếp tục rót vốn cho các chương trình phát triển vũ khí. Đó là lợi ích cốt lõi của phương Tây, họ sẽ kéo dài cuộc chiến tại Libya càng lâu càng tốt, và dường như họ không quan tâm đến việc lật đổ ông Gaddafi. Tôi tin rằng, các nước phương Tây lọ ngại người Hồi Giáo sẽ kiểm soát Libya nếu ông Gaddafi bị lật đổ” Các chuyên gia cho rằng, tầm quan trọng của dầu mỏ tại Libya không nằm ở số lượng mà ở chất lượng của dầu mỏ tại đây. Hiện tại, Libya đang sản xuất 2 triệu thùng dầu thô mỗi ngày và đang có kế hoạch tăng sản lượng lên đến 3 triệu thùng mỗi ngày trong những năm tới. Năm 2010, các công ty dầu mỏ tại Libya phát hiện ra hơn 24 mỏ dầu mới. Liên minh châu Phi và nhiều quốc gia trên thế giới phản đối sự can thiệp quân sự để giải quyết tình hình tại Libya. Can thiệp quân sự làm chiến sự trở nên phức tạp hơn, kéo dài và đó sẽ tạo ra một cuộc khủng khoảng nhân đạo nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Nghị quyết 1973 ra đời nhằm bảo vệ thường dân trước các cuộc tấn công của quân đội chính phủ ông Gaddafi. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy chiều hướng ngược lại, vùng cấm bay được lập ra để bảo vệ thường dân tại các khu vực do lực lượng nỗi dậy kiểm soát, nhưng lại gây hại cho thường dân tại các khu vực do quân đội chính phủ kiểm soát. Với lực lượng nỗi dậy, thiếu vũ khí hạng nặng, binh sĩ không có kinh nghiệm chiến đấu. Rõ ràng, họ không thể dành chiến thắng nếu không có sự can thiệp quân sự từ bên ngoài. Anh, Pháp, Italy đã điều động cố vấn quân sự đến Libya hỗ trợ cho lực lượng nỗi dậy. Điều đó càng khẳng định họ đang muốn chia Libya thành hai miền, phía Tây do Tổng thống Gaddafi quản lý và phía Đông do Hội đồng chuyển tiếp quốc gia TNC đại diện cho lực lượng nỗi dậy kiểm soát. Cần lưu ý rằng, phía Đông là khu vực giàu dầu mỏ nhất của Libya. Liên minh châu Phi AU tin rằng, một giải pháp chính trị là chìa khóa cho cuộc xung đột tại Libya. Chủ tịch AU cho biết: “Ngay từ đầu, chúng tôi tin rằng, tình hình tại Libya chỉ có thể giải quyết bằng một giải pháp chính trị”. Tuy vậy, Bruce Jones, Giám đốc của Trung tâm hợp tác quốc tế ĐH New York cho biết, vẫn chưa thấy các hoạt động xúc tiến cho một thỏa thuận ngừng bắn giữa đôi bên. Tuy nhiên, các nhà phân tích chính trị tin rằng, bất kỳ giải pháp chính trị nào cần phải được kiểm soát bởi chính người dân Libya. Họ chứ không phải ai khác mới chính là những người có quyền quyết định về vận mệnh của đất nước mình. Thực tế cho thấy rằng, phương Tây đã không thành công trong việc tái thiết Iraq và Afghanistan sau chiến tranh. [BDV news]

>> Thiệt hại của quân đội Libya qua ảnh

[BDV news] Với sức mạnh vượt trội, lực lượng Liên quân đã khiến quân đội trung thành với ông Gadhafi những chịu những đòn chí mạng. Tên lửa hành trình Tomahawk được giao nhiệm vụ tiên phong trong việc tiêu diệt các căn cứ của quân đội ông Gadhafi. Một quả tên lửa Tomahawk đánh trúng một bãi đỗ xe của quân chính phủ Libya. Các căn cứ của quân đội chính phủ liên tiếp bị trúng bom của Liên quân. Một xe phóng rocket bắn loạt BM-21 của quân chính phủ bị hỏa lực của Liên quân thiêu rụi. Nét mặt vui sướng của một chiến binh nổi dậy trước một xe tăng T-72 của quân đội chính phủ bị Liên quân tiêu diệt. Một chiếc tháp pháo xe tăng T-72 của quân đội chính phủ bị tên lửa chống tăng Liên quân đánh bay ra khỏi thân xa một đoạn khá xa. Một xe phóng tên lửa đối không SA-8 của quân chính phủ bị Liên quân tiêu diệt. Lực lượng nỗi dậy đang kiểm tra các xe quân sự của quân chính phủ bị Liên quân tiêu diệt. Một xe phóng tên lửa hành trình đối đất Scud của quân đội chính phủ bị trúng mảnh đạn của hỏa lực Liên quân làm vỡ kính buồng lái. Một phiến quân với lá cờ của lực lượng nổi dậy đứng trên đống đổ nát của các xe quân sự của quân đội chính phủ như một sự khẳng định cho chiến thắng.

>> Ai thủ lợi từ cuộc chiến Libya?

[Internet] Các chuyên gia quốc tế cho rằng không khó để xác định những nước kiếm lợi từ cuộc chiến đang diễn ra ác liệt ở Libya. Theo chuyên gia về Trung Đông và Bắc Phi Pepe Escobar của báo Asia Times, Nghị quyết 1973 của HĐBA LHQ đã mở đường cho phương Tây và đồng minh bảo vệ một lực lượng vũ trang chống chính phủ. Ông này nhận định ngay cả “con nít” cũng biết rõ mục tiêu của chiến dịch quân sự là nhằm lật đổ chính phủ của nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi.   Chỉ huy chiến dịch Libya của NATO, trung tướng Charles Bouchard có thể quả quyết rằng sứ mệnh mà khối này vừa chính thức cầm trịch chỉ nhằm bảo vệ thường dân vô tội. Chỉ có điều những “thường dân vô tội” này lại lái xe tăng, bắn súng AK và giao tranh quyết liệt với quân chính phủ. Mặt khác, liên quân cũng chỉ bao gồm 12/28 nước thành viên NATO cộng với Qatar.  Theo các chuyên gia, ít ra cho đến thời điểm này, người ta có thể dễ dàng nhận ra những bên hưởng lợi trong cuộc chiến ở Libya. Đó là Mỹ, NATO, Ả Rập Xê Út, Qatar, Pháp, Anh, các tập đoàn nước ngoài và thậm chí cả al-Qaeda.   Mỹ: Cuối tuần qua, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates đã liệt kê 3 nước bị cho là “bất hảo” ở Trung Đông và Bắc Phi là Iran, Syria và Libya. Trong chiến dịch lần này, Lầu Năm Góc nhắm vào mắt xích yếu nhất là Libya.  Theo Asia Times, cuộc chiến Libya chính là cuộc vận hành thử nghiệm của Bộ Tư lệnh châu Phi (Africom), vốn được thành lập dưới thời Tổng thống George W.Bush và được chính quyền của Tổng thống đương nhiệm Barack Obama củng cố. Đây là cuộc chiến đầu tiên của lực lượng Mỹ mà Africom chịu trách nhiệm trực tiếp điều hành. Đại bản doanh của Bộ Tư lệnh này lại đặt tại thành phố Stuttgart (Đức) do không quốc gia châu Phi nào chịu “chứa chấp”. Ngoài Libya, những nước châu Phi bị đặt vào tầm ngắm của Africom còn có Sudan, Bờ Biển Ngà, Eritrea và Zimbabwe. Horace Campbell, giáo sư khoa học chính trị thuộc Đại học Syracuse (Mỹ) thì nhận định chiến dịch của Africom “về cơ bản là mặt trận của các nhà thầu quân sự Mỹ như Dincorp, MPRI và KBR đang hoạt động ở châu Phi”. Báo The Times hôm 30.3 dẫn các nguồn tin riêng cho biết Mỹ có thể huy động lực lượng “quân đội tư nhân” này sang Libya để tránh vi phạm cam kết không đưa bộ binh vào cuộc chiến. NATO: Chiến dịch Libya chính là cơ hội để NATO biến Địa Trung Hải thành “ao nhà”. Đến nay, chỉ còn 3 nước ven Địa Trung Hải chưa là thành viên đầy đủ hoặc nằm trong danh sách đối tác của NATO. Đó là Libya, Li-băng và Syria. Sau Libya, rất có thể Syria là mục tiêu tiếp theo còn Li-băng bị NATO phong tỏa từ năm 2006.  Ả Rập Xê Út: Nếu ông Gaddafi ra đi, Quốc vương Abdullah của Ả Rập Xê Út sẽ bớt được một đối thủ đáng gờm trong khu vực. Theo báo Daily Mail, không lâu trước khi liên quân do Mỹ dẫn đầu tiến vào Iraq năm 2003, ông Gaddafi đã tranh cãi nảy lửa với ông Abdullah, khi đó còn là thái tử, tại một hội nghị cấp cao của khối Ả Rập xung quanh tính hợp pháp của cuộc chiến. Ông Abdullah ủng hộ hành động của phương Tây trong khi ông Gaddafi cực lực phản đối. Đến năm 2004, Ả Rập Xê Út tuyên bố phá được một âm mưu ám sát Thái tử Abdullah mà họ cho là có liên quan đến Libya. Chuyên gia Escobar cho biết Ả Rập Xê Út là nước quảng bá mạnh mẽ việc Liên đoàn Ả Rập “nhất trí” kêu gọi thành lập vùng cấm bay trên không phận Libya. Trên thực tế, chỉ 11/22 nước thành viên của tổ chức này tham gia biểu quyết, trong đó có 6 nước thành viên Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh do Ả Rập Xê Út thống lĩnh. Algeria và Syria thì bỏ phiếu chống. Nghĩa là chỉ có 9/22 thành viên Liên đoàn Ả Rập ủng hộ thành lập vùng cấm bay. Qatar: Quyết định gửi 2 máy bay chiến đấu tham gia thực thi vùng cấm bay ở Libya được đưa ra trong khi Qatar tìm cách tiếp cận nguồn dầu lửa ở miền đông Libya. Việc chính thức công nhận Hội đồng Quốc gia lâm thời do lực lượng chống đối thành lập được Qatar đưa ra một ngày sau khi nước này giành quyền tiếp thị dầu lửa được khai thác ở miền đông Libya, theo Asia Times. Pháp: Asia Times dẫn lời giới quan sát đánh giá vùng cấm bay là cơ hội để Pháp quảng bá các mẫu máy bay chiến đấu Mirage và Rafale trên thị trường vũ khí thế giới. Ngoài ra, còn phải kể đến sự phẫn nộ của Pháp trước việc ông Gaddafi hủy bỏ các hợp đồng mua máy bay chiến đấu Rafale và hợp đồng xây dựng nhà máy điện hạt nhân do nước này thiết kế. Nhiều ý kiến khác cho rằng Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy muốn gỡ thể diện sau khi bị chỉ trích là phản ứng chậm và yếu ớt trong vụ chính biến tại Tunisia và Ai Cập cũng như tranh thủ cử tri cho các kỳ bầu cử quan trọng. Pháp là nước đầu tiên công nhận Hội đồng Quốc gia lâm thời của phe chống đối và là nước đầu tiên dội bom xuống Libya. Anh: Cùng với Pháp, Anh là nước ủng hộ mạnh mẽ việc thiết lập vùng cấm bay ở Libya và khẳng định từ đầu là ông Gaddafi phải ra đi. Theo Daily Mail, 2 nước đã có “hận thù” từ lâu sau khi London cáo buộc Tripoli ủng hộ tài chính và huấn luyện các tay súng thuộc Quân đội Cộng hòa Ireland (IRA). Quan trọng hơn phải kể đến vụ đánh bom chiếc máy bay của hãng Pan Am trên bầu trời Lockerbie (Scotland) hồi năm 1988 làm 270 người thiệt mạng. Ngoại trưởng vừa đào tẩu của Libya Moussa Koussa, khi đó còn là một lãnh đạo tình báo, bị cáo buộc là người đã vạch kế hoạch đánh bom. Ông Koussa cũng bị coi là mắt xích quan trọng giữa ông Gaddafi và kẻ thực hiện vụ đánh bom tên Abdulbaset Al Megrahi. Al-Qaeda: Theo báo Telegraph, một thủ lĩnh của phe chống đối ở Libya là Abdel-Hakim al-Hasidi, vốn từng cùng Taliban đánh Mỹ ở Afghanistan, xác nhận rằng ông ta đã chiêu mộ được khoảng 25 “chiến binh tử vì đạo” ở miền đông Libya để đánh Mỹ ở Iraq và một số trong những người này “hiện đang chiến đấu ở thành phố Adjabiya”. Tờ The Washington Post thì đưa tin Mỹ đang tích cực làm rõ thông tin tình báo rằng có sự hiện diện của al-Qaeda giữa các tay súng thuộc quân chống đối ở Libya. Đó là chưa kể nghi ngờ về việc lực lượng chống Chính phủ Libya bán vũ khí cho Hamas và Hezbollah. Trước đó, Tổng thống Idriss Deby của Chad, nước láng giềng phía nam Libya, quả quyết rằng các phần tử có liên hệ với al-Qaeda đã đột nhập nhiều kho vũ khí ở Cyrenaica, miền đông Libya và có thể đã cướp được một số tên lửa đất đối không. Đầu tháng 3, nhóm al-Qaeda ở vùng Maghreb, một chi nhánh của mạng lưới khủng bố khét tiếng, đã lên tiếng ủng hộ lực lượng chống Chính phủ Libya. RIA Novosti dẫn lời Giám đốc Trung tâm Phân tích thương mại vũ khí thế giới của Nga Igor Korotchenko cũng cảnh báo rằng những tên lửa đất đối không MANPADS mà quân đội Libya trang bị cho dân chúng cũng như những vũ khí mà phe chống đối chiếm được có thể rơi vào tay các phần tử khủng bố. Các tập đoàn kinh doanh nước: Ít người biết rằng phía đông sa mạc Sahara chứa một bể nước ngầm khổng lồ có tên Hệ thống ngậm nước Nubian Sandstone (NSAS). Các nhà khoa học ước tính rằng trữ lượng nước ngọt của “đại dương ngầm” lớn nhất thế giới này tương đương với lượng nước chảy qua sông Nil trong 200 năm. Có diện tích bề mặt 2 triệu km2, NSAS trải dài qua 4 nước Suadan, Chad, Ai Cập và Libya, trong đó Libya và Ai Cập chiếm phần lớn nhất. Năm 1984, ông Gaddafi chính thức cho khởi công xây dựng tuyến đường ống dẫn nước khổng lồ GMMRP dài 4.000 km để lấy nước từ NSAS. Công trình này được hoàn thành theo từng phần và đến năm 2007, nó đã có thể cung cấp nước ngọt cho Tripoli, Benghazi và toàn bộ khu vực duyên hải của Libya. Theo Asia Times, chi phí xây dựng GMMRP là 25 tỉ USD và ông Gaddafi từng tuyên bố số tiền này hoàn toàn từ ngân sách quốc gia chứ chính phủ không hề vay mượn từ Quỹ Tiền tệ quốc tế hay Ngân hàng Thế giới. Giới quan sát cho rằng các tập đoàn nước Veolia, Suez Ondeo và Saur của Pháp, vốn đang kiểm soát 40% thị trường nước ngọt thế giới, rất muốn giành quyền khai thác nguồn tài nguyên chiến lược này của Libya. Ngoài ra còn phải kể đến các bên nhằm vào trữ lượng dầu khí khổng lồ của Libya. Với nguồn dự trữ 46,5 tỉ thùng, Libya là nền kinh tế dầu mỏ lớn nhất châu Phi, xếp trên Nigeria và Algeria. Tập đoàn dầu mỏ quốc gia (NOC) của Libya nằm trong top 25 trong danh sách 100 công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới, theo website Globalresearch.ca.

>> Kho vũ khí của quân đội Libya

[vnexpress news] Những năm tháng bị cấm vận đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới quân đội Libya. Kho vũ khí của nhà lãnh đạo Gadhafi hiện giờ chủ yếu là những xe tăng, máy bay và khẩu pháo có từ thời Liên Xô. Xe tăng T-72 bị chiến đấu cơ của Pháp phá hủy trong cuộc không kích tại Shat al-Bedin, cách Benghazi 50 km về phía tây. T-72 được đưa vào sử dụng trong những năm 1970 và trở thành lực lượng chủ đạo trong quân đội các nước Tây Âu những năm 1980. Nó không so sánh được với xe tăng Abrams của Mỹ nhưng vẫn được coi là một đối thủ mạnh mẽ trên chiến trường. Một chiến binh nổi dậy đứng bên cạnh xác xe tăng T-55 thuộc lực lượng của nhà lãnh đạo Gadhafi. Sau khi Bức tường Berlin sụp đổ, nhiều nước phương Tây đã bán T-55 cho các quốc gia như Libya. Một loại phương tiện cũ kỹ vẫn được khai thác tại Libya là T-54. Với tháp pháo hình tròn và khẩu súng có nòng 100 mm, xe tăng T-54 giống với dòng xe tăng T-34 của Nga dùng chủ đạo trong Thế chiến 2. Rất nhiều phiên bản đã được phát triển kể từ khi ra mắt vào năm 1949. Nhưng dù nâng cấp đến đâu thì cũng không giấu được tuổi tác của nó và T-54 ngày nay chủ yếu chỉ là cổ vật so với các xe tăng đương thời. Xe tăng T-90 về cơ bản là phiên bản cải tiến của xe tăng T-72 do Nga sản xuất. Mọi đặc điểm của có ở T-72 đều được nâng cấp. Trong số đó, T-90 có một khẩu súng 125 mm, động cơ mới và đèn hồng ngoại. Xe tăng T-62 được sử dụng rộng rãi vào những năm 1960. Nó được coi như đối trọng của Nga cho các xe tăng của NATO như Centurion và M48 Patton. Nhưng ngay sau đó phương Tây đã tung ra một loạt mẫu ưu việt hơn như Chieftain, AMX-30 và M60. Trước chiến dịch ném bom cuối tuần trước, Libya được ghi nhận là có 426 máy bay chiến đấu cũng như 52 trực thăng có vũ trang thuộc nhiều chủng loại. Cũng giống như đơn vị xe tăng của nước này, hầu hết lực lượng phòng không đều gồm các loại máy bay cũ kỹ, do Liên Xô sản xuất. Chẳng hạn như như máy bay ném bom siêu thanh Tupolev 22 này, đã bị loại bỏ khỏi phi đội của Nga vào những năm 1990, nhưng vẫn có mặt tại các kho vũ khí của những khách hàng cũ như Libya. Lực lượng chủ đạo trong quân đội Mỹ tại chiến tranh Việt Nam, xe bọc thép M113 là một phương tiện vận chuyển quân đội vững chắc. Tuy nhiên một bất lợi lớn đối với phương tiện này là vỏ bọc quá mỏng của nó khó có thể chống đỡ những quả đạn rocket hay các loại vũ khí chống tăng khác. Chiếc xe bọc thép BTR-50/-60 ra mắt đầu tiên vào những năm 1961. Trong lần tham chiến đầu tiên tại Afghanistan những năm 1980, vỏ mỏng của nó đã trở thành điểm yếu trước những chiến binh Afghanistan với đạn rocket. Ngoài ra, một lỗi kỹ thuật cũng khiến nòng súng không điều chỉnh được để bắn lên tầm cao hơn. SA-13, còn được gọi là Strela 10, là loại tên lửa phòng không thế hệ kế tiếp của SA-9. Tên lửa này có thể đạt tốc độ gần với chiến đấu cơ Mach 2, trong đó có hệ thống dẫn đường điện quang học để nhằm đúng mục tiêu. Ra đời vào năm 1970, MIG-23 là loại chiến đấu cơ của Liên Xô. Tuy nhiên, máy bay này chiến đấu khá kém so với các loại chiến đấu cơ của phương tây. Trong cuộc chiến năm 1982 ở Lebanon, Israel đã hạ hơn 80 máy bay của Syria - trong đó 30 chiếc là MIG-23. Máy bay đánh chặn siêu thanh MIG-25 là câu trả lời của Nga trước sự thống trị bầu trời của Mỹ những năm 1960 - 1970. Phi cơ này có khả năng đạt tới tốc độ tối đa tương đương chiến đấu cơ Mach 2.83. Các loại trực thăng tấn công của Libya bao gồm Mi-24, Mi-25 và Mi-35, được thiết kế vào những năm 1970. Chúng được quân đội Xô Viết sử dụng rộng rãi tại Afghanistan cho đến khi lực lượng ở nước Trung Á này được trang bị tên lửa Stinger. Một loại tên lửa đất đối không khác thuộc thời kỳ Xô Viết, SA-2 có từ giữa những năm 1950. Nó gây được sự chú ý đầu tiên khi Xô Viết sử dụng một chiếc SA-2 để hạ máy bay do thám U-2 năm 1960. Tên lửa SA-3 được thiết kế để nhằm các mục tiêu ở tầm thấp hơn so với loại SA-2. Được khai thác vào giữa những năm 1960, loại vũ khí này được Ai Cập và Syria sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến năm 1973 với Israel.

>> Lafontaine "Chó Sói và Cừu non Libya"

[bee news] Truyện kể rằng Sói đang uống nước trên đầu nguồn, chợt thấy một con Cừu non đang uống nước dưới chân suối, liền tiến lại gần giận dữ: "Cừu non sao dám làm bẩn đục dòng nước của tao?" Cừu phân trần rằng nó chỉ uống nước thấp dưới chân Sói, và nước không thể chảy ngược lại đầu nguồn. Sói giận điên lên, bảo rằng "Hơn sáu tháng trước mày đã nói xấu tao". Thưa ông “Lúc đó tôi còn chưa sinh ra”. Cừu non chưa kịp phân trần thì nó đã nằm trong bụng sói. Sau gần 400 năm, câu truyện ngụ ngôn xưa của Lafontaine được đương kim tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy dàn dựng thành kịch bản có thật. Vào hồi 16h45 GMT (tức 23h45 theo giờ Việt Nam) Pháp đã sử dụng 20 máy bay chiến đấu oanh tạc Libya, khởi đầu chiến dịch "Odyssey Dawn". Lực lương liên quân (gồm Mỹ, Pháp, Anh, Canada và Italy) hiện đang sử dung khoảng 25 tầu chiến và tầu ngầm cùng nhiều máy bay chiến đấu hiện đại nhất áp sát bờ biển để tấn công Libya. Đã có hàng trăm quả tên lửa Tomahawk được phóng đi và đã hủy diệt toàn bộ khả năng tự vệ của Libya. Một cuộc diễn tập hiệp đồng tác chiến đã có tiền "phạt vạ", bởi theo như thông báo, Mỹ và Anh đã phong tỏa hơn 50 tỷ đôla của Libya ở các ngân hàng của họ. Một cuộc trình diễn của các loại siêu máy bay tấn công tàng hình, tất cả các loại tầu ngầm chiến lược, tất cả các loại tên lửa hủy diệt, không khỏi không làm cho Nga và Trung Quốc chột dạ. Sau đợt thao diễn kỹ thuật này chắc chả có nước "nhỏ" nào dám đòi có chủ quyền. Một kiểu thực dân cũ đang được áp đặt trở lại. Chỉ trong ngày đầu tiên không kích đã có hàng trăm người Libya bị chết và bị thương, số người bị chết và bị thương này nhiều hơn nhiều lần số người chết do xung đột phe phái nội bộ Libya. Số lượng người chết sẽ còn tăng hơn nhiều khi cuộc tấn công tiếp tục. Và lẽ dĩ nhiên sẽ chỉ có người Libya là bị chết thảm, bởi đây là một cuộc chiến tranh một phía, một cuộc chiến công nghệ cao mà người dân Libya không thể có khả năng chống cự. Những quả tên lửa được vệ tinh dẫn đường có khả năng san phẳng một thành phố chỉ trong tích tắc. Trong tác phẩm văn học nổi tiếng "Les Trois Mousquetaires" - Ba chàng ngự lâm pháo thủ, Alexandre Dumas, đã mô tả người Pháp không đánh kẻ đã rơi kiếm. Xem ra ông Sakozy không thạo binh kiếm lắm nên đã chọn kẻ không có kiếm để đâm cho chắc thắng. Người Pháp đang chờ đón một chiến thắng vinh quang do một người nhập cư mang lại. Một vinh quang với tên gọi "Odyssey Dawn" - Bản anh hùng ca về Cuộc thập tự chinh lúc bình minh. Tổng thống Pháp Sarkozy ân cần đón tiếp đại tá Gaddafi tại Điện Élysée ngày 10-12-2007. Việc làm của ông Sarkozy cũng không phải là không có tiền lệ. Mỹ đã qua mặt Nga đánh một đồng minh thân cận của họ là Nam Tư. Mỹ cũng đã bất chấp sự phản đối của Liên Hiệp Quốc, đánh Iraq và gây ra cái chết cho hơn 100 nghìn dân thường. Lý do mà người mỹ đưa ra nào là Iraq sản xuất vũ khí hủy diệt, vũ khí nguyên tử, nào là tiếp tay cho mạng lưới khủng bố toàn cầu Al-Qaeda... tất cả các "tội ác nghê tởm của Sadam Hussein" hóa ra đều chỉ là tin vịt, và rồi, do kẻ bị hại tức chính thể của ông Sadam đã không còn nên chẳng có ai đứng ra mà thanh minh với thế giới. Còn nhớ đầu năm 2008, một toàn án liên bang Mỹ đã yêu cầu Libya chi trả hơn 6 tỉ USD bồi thường cho gia đình 7 nạn nhân Mỹ thiệt mạng trong vụ đánh bom một máy bay Pháp cách đây gần 20 năm. Libya cũng đã bị buộc phải bồi thường 2,7 tỷ USD do bị kết tội gài bom chuyến bay Pan Am trên bầu trời Lockerbie năm 1988, gài bom chuyến bay 772 của UTA ở Niger năm 1989. Sự thật ra sao thì khó mà biết được, nhưng một khi Cáo mà đã quy thì Cừu phải có tội, và Cừu thì cứ phải dùng tiền để chuộc tội; đấy là sự công bằng của Sói. Lần này số lượng thường dân bị chết dưới làm đạn của Liên quân là rất lớn, và chẳng tòa án nào dám xử cái tội giết người này, bởi Liên quân đã được Liên Hiệp Quốc cấp "Cota" xuất khẩu tội ác. Pháp đã phát động chiến tranh ngay sau khi kết thúc hội nghị của liên minh quân sự quốc tế tại Paris (Pháp) vào lúc 21 giờ 45 phút ngày 19/3/2011 (giờ Việt Nam). Phản ứng lại các cuộc không kích của Liên Quân, Phát ngôn viên chính phủ Libya tuyên bố: "Thay vì gửi các quan sát viên quốc tế đến giám sát lệnh ngừng bắn thì một liên minh các lực lượng quốc tế đã chọn hành động xâm lược quân sự." Chính phủ Libya cũng tái khẳng định việc tuân thủ lệnh ngừng bắn toàn diện. Tuy nhiên những tuyên bố này trở nên lạc lõng giữa những tiếng gầm rú của máy bay và tên lửa của Liên Quân. So với các tình tiết trong câu truyện của Lafontaine, thì có lẽ ông Sarkozy hơi vội. Lý do mà ông Sarkozy đưa ra để lý giải cho việc vội vàng tấn công một quốc gia có chủ quyền và là thành viên của Liên Hiệp Quốc như Libya là nghĩa vụ lương tâm phải "bảo vệ sinh mạng người dân Libya, đáp ứng lời kêu gọi khẩn thiết của họ". Xem ra Lafontaine còn phải kính Sarkozy vài vái bởi ông Sarkozy đã đề cập tới lương tâm của Chó Sói trước khi xơi món thịt cừu. Ông Gaddafi tuyên bố phân phát vũ khí để tiến hành một cuộc chiến tranh nhân dân Suy cho cùng cái lỗi của Cừu là ở chỗ nó là món thịt cừu mà ai cũng thích, và như vậy cái "lỗi" của Libya là không thể phủ nhận. Với bờ biển Địa Trung Hải dài hơn 2000km, diện tích gần 2 triệu km2, dân số khoảng 6,5 triệu người; Libya là một vị trí chiến lược quân sự quan trọng trong khu vực. Libya là một quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn, đứng đầu Châu Phi, đứng thứ 9 trên thế giới. Dầu mỏ Libya có chất lượng cao, dễ khai thác (chi phí khai thác chưa đến 1 đôla cho một barrel, 117 lít). Hầu như tất cả dầu mỏ của Libya được vận chuyển qua Châu Âu với chi phí vận chuyên rất rẻ. Như vậy Libya là một mắt xích quan trọng trong bảo đảm chiến lược an ninh năng luợng đối với Châu Âu, và là đối trọng với nguồn cung dầu khí của Nga. Ngoài ra việc khống chế được Libya cũng sẽ khiến cho Nga mất đi những hợp đồng vũ khí nhiều tỷ đôla mỗi năm. Có lẽ xét về phương diện kinh tế, và chiến lược quân sự thì ông Sarkozy đã có những tính toán cao tay, tuy nhiên còn quá sớm để mà phán xét về kết cục của cuộc chiến. Những suy nghĩ vội vàng về một hình thái quan hệ quốc tế mới thay cho những nguyên tắc đã tồn tại hàng nghìn năm về quyền tự quyết và chủ quyền quốc gia của các dân tộc rất có thể khiến cho thế giới lâm vào một cuộc đại chiến thế giới mới.

>> Khamis Gaddafi đã thiệt mạng

[VTC news] Các nguồn tin được truyền đi từ hai kênh truyền thông là Press TV và Al-Manara cho biết một trong số những con trai của Tổng thống Gaddafi đã bị giết chết. Khamis Gaddafi (người đội mũ kepi viền đỏ ở giữa). Trong khi hãng Al-Manara thông báo đích danh tên người bị giết, được xem là một trong những con trai của đại tá Gaddafi là Khamis Gaddafi thì truyền hình Press TV báo cáo rằng một con trai của nhà lãnh đạo Gaddafi đã thiệt mạng trong bệnh viện sau một trận "tử chiến". Một hãng truyền thông khác là Al-Arabiya cũng đã đăng tải thông tin này. Trong khi đó, một số nguồn tin khác nói rằng Khamis Gaddafi - con trai út của nhà lãnh đạo Gaddafi đã thiệt mạng trong bệnh viện vì bị thương nặng trong một trận giao tranh với lực lượng chống đối.

>> Cấu hình vũ khí chiến đấu cơ không kích Libya

[Defense Update] Bộ Quốc phòng Anh và Pháp đã công bố các bức ảnh về cấu hình vũ khí tiêu chuẩn cho các chiến đấu cơ của họ đang tham chiến tại chiến trường Libya. Sau đây là chùm ảnh chiến đấu cơ cùng vũ khí sử dụng oanh tạc Libya: Tornado GR4 cất cánh từ căn cứ không quân Marham trên đường tiến tới Libya thực hiện nhiệm vụ. Chiếc máy bay này được trang bị tiêu chuẩn cho nhiệm vụ tấn công mặt đất gồm: 3 tên lửa chống tăng Brimstone, 2 bom dẫn đường bằng GPS và Laze, tên lửa không đối không ASRAAM và hệ thống nhắm mục tiêu Litening. Đây cũng là một chiếc Tornado GR4 với cấu hình vũ khí tương tự như chiếc ở trên. Các hệ vũ khí mang theo thích hợp cho vai trò hỗ trợ trên không. Như tên lửa chống tăng Brimstone được dùng để tiêu diệt các loại xe tăng, xe bọc thép, hệ thống phòng không của Libya. Brimstone sử dụng hệ thống chỉ thị mục tiêu LGB bằng laser với độ chính xác cao, được hỗ trợ bởi hệ thống nhắm mục tiêu Litening. Ngoài ra, còn có hai tên lửa không đối không để phòng thân trước tiêm kích đối phương có thể xuất hiện đánh chặn. Một chiếc Tornado GR4 khác giống các loại trên nhưng trang bị thêm thiết bị đối phó điện tử Cerberus ở hai bên cánh. Chiến đấu cơ Rafale đang làm nhiệm vụ trên không phận Libya. Rafale trang bị 4 tên lửa dẫn hướng không đối đất AASM, các tên lửa này đều là phiên bản có khả năng dẫn đường kết hợp với GPS để nâng cao độ chính xác. Ở hai đầu mút cánh lắp tên lửa không đối không hồng ngoại MICA-IR. Phiên bản Rafale hai chỗ ngồi tham chiến tại Libya. Cấu hình vũ khí gồm 4 tên lửa không đối không dẫn hướng GPS AASM, 2 tên lửa không đối không dẫn đường hồng ngoại MICA-IR. Máy bay Mirage 2000-5 cất cánh làm nhiệm vụ tuần tra không phận Libya. Mirage 2000 mang theo 4 tên lửa không đối không tầm trung MICA-RF dẫn đường bằng radar chủ động và 2 tên lửa không đối không MICA-IR. Chiến binh EF-2000 Typhoon cất cánh từ căn cứ Coningsby thực hiện nhiệm vụ bay tuần tra không phận Libya. Cấu hình vũ khí tiêu chuẩn gồm 4 tên lửa không đối không tầm trung AIM-120 và 2 tên lửa đối không tầm ngắn ASRAAM. Việc phòng không Libya im hơi lặng tiếng khiến hai chiến đấu cơ Rafale (Pháp) và EF-2000 (Anh) lần đầu tiên tham gia vai trò tấn công chính không phát huy được năng lực của mình và các nhà quân sự Anh - Pháp rất khó để đánh giá được ưu nhược điểm của hai loại này trong thực chiến.

>> Tên lửa Anh tấn công dinh thự của ông Gaddafi

[Vietnamdefence]Một tòa nhà trong khu dinh thự của nhà lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi đã bị phá hủy hoàn toàn sau các đòn không kích chính xác của liên quân, theo AFP. Tòa nhà trong khu dịnh thự của ông M. Gaddafi bị tên lửa phá hủy (AP) Tòa nhà bị phá hủy nằm chỉ cách nơi ông Gaddafi thường tiếp khách có 50 m. Theo một quan chức bộ chỉ huy liên quân, tòa nhà hành chính này là trung tâm “chỉ huy và kiểm soát” quân đội của ông Gaddafi. Bộ Quốc phòng Anh cho biết, 1 tàu ngầm Anh hôm chủ nhật, 20.3 lại một lần nữa tấn công các hệ thống phòng không Libya. “Lần thứ hai, Anh phóng các tên lửa Tomahawk để tiêu diệt các mục tiêu mặt đất từ 1 tàu ngầm lớp Trafalgar ở Địa Trung Hải trong khuôn khổ kế hoạch đã thống nhất của liên quân nhằm thực hiện nghị quyết (của Hội đồng Bảo an LHQ)”, - phát ngôn viên của Tổng tham mưu trưởng quân đội Anh, Thiếu tướng John Lorimer nói. Công ty truyền hình Fox News hôm 21.3 dẫn nguồn một quan chức cao cấp liên quân cho biết, 1 tàu ngầm Anh đã phóng 2 quả Tomahawk vào khu dinh thự của ông Gaddafi. Bộ Quốc phòng Anh sau đó xác nhận cuộc tấn công, song khẳng định ông Gaddafi không phải là mục tiêu tấn công mà khu dinh thự bị tấn công do tầm quan trọng của nó. Fox News cũng đưa tin, “Mỹ đã phóng thêm 4 quả tên lửa Tomahawk vào các hệ thống phòng không Libya hôm chủ nhật. Tổng cộng đã phóng 124 tên lửa Tomahawk vào Libya từ khi bắt đầu tấn công”. Mỗi quả tên lửa có giá gần 600.000 USD. Phát ngôn viên Bộ Chỉ huy châu Phi AFRICOM của Mỹ, thiếu tá hải quân James Stockman hôm 20.3 cho biết, tên lửa Mỹ, Anh đã đánh trúng ít nhất 20/22 mục tiêu của Libya, thiệt hại của 2 mục tiêu còn đang được đánh giá.

>> Phòng không Libya 'tịt ngòi'?

Trong đợt không kích đầu của liên quân NATO vào lãnh thổ Libya, lực lượng phòng không được xếp hàng mạnh trong khu vực hoàn toàn im hơi lặng tiếng. Mặc dù được đánh giá là quốc gia có hệ thống không phong hàng đầu trong khu vực, chỉ đứng sau Ai Cập. Đặc biệt, trong biên chế phòng không Libya có hệ thống tên lửa đối không tầm siêu xa S-200 được mệnh danh là sát thủ của máy bay AWACS và AEW&C. Tuy nhiên, điều kỳ lạ là 8 tiểu đoàn SA-5 của Libya hoàn toàn im hơi lặng tiếng trong chiến dịch không kích đầu tiên của NATO. Bên cạnh đó là số lượng rất lớn các khẩu đội tên lửa đối không SA-2/3 cũng không thấy khai hỏa. Phía Liên quân tuyên bố, họ đã hoàn toàn vô hiệu hóa được hệ thống phòng không Libya bằng 112 quả tên lửa hành trình tấn công chính xác Tomahawk, cùng 40 quả bom dẫn đường được ném xuống từ chiếc siêu máy bay ném bom B-2. Và rất nhiều tên lửa không đối đất khác được các máy bay chiến đấu của Pháp, Anh phóng xuống các mục tiêu mặt đất của Libya. Rất nhiều câu hỏi được đặt ra xung quanh sự im hơi lặng tiếng của hệ thống phòng không Libya. Liệu lực lượng này đã bị vô hiệu hóa đúng như tuyên bố của Liên quân, hay đây là một bước lùi chiến lược. Sự im lặng của phòng không Libya được giới quân sự thế giới nhận định Trong cơ cấu tác chiến áp đặt vùng cấm bay của không quân NATO, các máy bay cường kích Tornado được giao nhiệm vụ áp chế hệ thống phòng không không quân đối phương (SEAD). Đây là loại máy bay cường kích được thiết kế cho vai trò tấn công mặt đất tại độ cao thấp, trang bị các tên lửa chống bức xạ AGM-88 Harm. Tornado là mối đe dọa lớn với hệ thống phòng không Libya. Để tác chiến đối không, các radar cảnh giới sục sạo mục tiêu phải mở để phát hiện mục tiêu. Nhưng mỗi khi có trạm radar phát sóng, lập tức sẽ bị các máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không phát hiện. Tornado sẽ nhận được chỉ thị mục tiêu và xuất hiện, các tên lửa chống bức xạ AGM-88 Harm có cơ chế tự dẫn đến nguồn phát bức xạ, xác suất tiêu diệt mục tiêu gần như 100%. Các hệ thống radar cảnh giới Libya đa phần là các trạm radar cố định và bán di động, khả năng cơ động để tránh bị định vị là rất thấp. Nếu phát sóng chắc chắn sẽ bị Tornado tiêu diệt ngay. Không quân NATO sở hữu một lực lượng tác chiến điện tử rất hùng hậu, các hệ thống radar và tên lửa của Libya có nguồn gốc từ Nga lại có độ kháng nhiễu khá thấp, rất dễ bị tổn thương trong môi trường tác chiến điện tử mạnh. Trong chiến tranh Iraq, lực lượng phòng không gần như bị tê liệt dưới sức mạnh tác chiến điện tử của NATO. Kinh nghiệm chiến đấu trong môi trường tác chiến điện tử mạnh của phòng không Libya không cao. Do đó, họ buộc phải im lặng để bảo toàn lực lượng qua đợt không kích đầu tiên, qua đó tích lũy kinh nghiệm cho những lần tác chiến sau. Khả năng sống còn của phòng không Libya Về mặt địa lý, Libya có địa hình phần lớn là sa mạc, khá bằng phẳng và trống trải. Đây là điều kiện rất tốt để không quân phát huy năng lực tấn công do tầm quan sát rất rộng. Tuy nhiên, điều đó đặt ra những thách thức rất lớn cho lực lượng mặt đất, khả năng nguy trang che giấu mục tiêu là rất khó khăn. Tính chất địa lý của đất chủ yếu là đất cát đặc trưng cho kiểu địa hình sa mạc, khả năng sử dụng công sự để che chắn mục tiêu cũng rất hạn chế. Trong chiến dịch tấn công Iraq 2003, lực lượng phòng không của nước này dễ dàng bị vô hiệu hóa bởi lực lượng không quân của Liên quân. Địa hình tại Iraq có nhiều điểm tương đồng với địa hình tại Libya. Hiện tại chưa có bất kỳ báo cáo chính thức nào về thiệt hại của đôi bên. Các phóng viên quốc tế chỉ được phép tiếp cận các khu vực có dân thường thiệt mạng và được sự cho phép của quân chính phủ tại Tripoli cũng như các khu vực do quân đội kiểm soát. Phía Mỹ cho biết, họ cần ít nhất từ 6-12 tiếng đồng hồ để đánh giá thiệt hại của lực lượng phòng không Libya qua phân tích hình ảnh từ vệ tinh và các máy bay do thám thu được. Các chuyên gia quân sự Mỹ vẫn thận trọng tuyên bố, còn quá sớm để đánh giá khả năng thiệt hại của phòng không Libya. (vtc news)